Katalog

ASIM BEZİRCİ (1927 / 2 TEMMUZ 1993) Edebiyatımızın sevdalı karıncası! Sivas Katliamı’nda kaybettiğimiz Asım Bezirci, yurt ve halk sevgisini, bilimsel yöntemle ve emekle bütünleştirdiği umudunu tüketmeyen, tutku bellediği edebiyatın belleğini diri sayısı 70’i geçen kitabıyla nesnel eleştirinin öncüsü ve kuramcısı tutmaya çalışan bir yazardı. olarak edebiyatımızın dününü bugüne taşıdı. Edebiyat eleştirisini, sevgi ve sevecenlikle bütünleştiren, Edebiyatın Kırk Ayaklı Karıncası Asım Bezirci’de (Hazırlayan: incelemelerle, araştırmalarla zenginleştirdiği eleştirmenliğinin Adnan Özyalçıner, Evrensel Basım Yayım, 2009) birçok aydınımızın yanına denemeciliğini, edebiyat tarihçiliğini, çevirmenliğini katan, çeşitli yönlerden anlattığı Asım Bezirci benim için bir sevgili ağabey, çalışkanlığıyla örnek olan bir sevdalı karıncaydı. bir edebiyat öğretmeni, bir çalışkanlık anıtı olan ustaydı. Yazdıklarıyla öğreten, yeni edebiyatçılara ışık olan, kıskançlığı Öfkenin bir insanda nasıl güzellendiğini, inancın ve inadın umudu aşmış bir bilgelikle dağarcığını herkesin yararlanmasına sunan nasıl çoğalttığını Asım Ağabey’den öğrenmiştim. bir belgelikti. Titizliğini, değerbilirliğini, özverisini, duyarlılığını, O sevdalı karıncanın yazdıklarından hâlâ öğreniyorum. Halkımızın Diliyle Barış Şiirleri, Şairlerimizin Diliyle ÖNER YAĞCI Barış ve Türk-Yunan Dostluk ve Barışı. 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı’yla ilgili olan ve yeni 950’li yılların ortalarında dergilerde yayımladı- bir edebiyat tarihi yazmanın zorunluluğunu ortaya koyan ğı yazılarla başlayan Asım Bezirci (1927-2 Temmuz Temele Gül Dikenler ve Güle Dil Verenler’de Nâzım Hik- 1 1993), güncel ve tarihsel edebiyat ürünlerinden yola met, Yaşar Nezihe, Fethi Giray, Niyazi Akıncıoğlu, En- çıkarak dünü bugüne bağlayan ve geleceğin önünü aydın- ver Gökçe, Hasan İzzettin Dinamo, Ilgaz, Irgat, A. Kadir, latmayı görev bilen bir bilinçle donanmıştı. Attilâ İlhan, Şükran Kurdakul, Hasan Hüseyin, Sabri Al- Değerli olanı öne çıkarmayı amaçlayan, yapıtlarda- tınel, Gülten Akın, Kemal Özer, Ataol Behramoğlu, Ab- ki eksikleri, yanlışları vurgulayan, edebiyatın çeşitli alan- dülkadir Bulut, Refik Durbaş, Gülsüm Akyüz, Ahmet Tel- larındaki anlayışları irdeleyen, egemen olan yanlış sanat li, Ahmet Özer, Turgay Fişekçi, Hüseyin Haydar, Ahmet anlayışlarına açıkça ama incelikle karşı çıkan bir yakla- Erhan, Hüseyin Alemdar’ın şiirlerini inceledi. şımla eğildi edebiyata. Kitapları, damıttığı aydınlıklardır. Öznelliğe yer vermeyen bir anlayışla hazırladığı, baş- langıcından bu yana Türkçenin şiir serüveninin anlamlı EDEBİYAT SAVAŞIMINI TOPLUMSAL başucu kitabı Dünden Bugüne Türk Şiiri Antolojisi, Türk ALTYAPISIYLA BİRLİKTE SÜRDÜRDÜ! Halk Şiiri, Seçme Romanlar ve Refika Bezirci ile hazırla- İlk yazılarını yazdığı dönemdeki egemen edebiya- dığı Seçme Hikâyeler, kendisinden öncekileri aşan, ken- ta karşı edebiyat savaşımını toplumsal altyapısıyla bir- disinden sonra hazırlanacaklara örnek yapıtlardır. likte sürdüren Asım Bezirci’nin, 1961’de yayımlandığın- Tevfik Fikret’in bütün şiirlerini (günümüz Türkçesiyle da dikkatleri çeken ve usta bir eleştirmenin doğumunun 3 c.), Ahmet Haşim’in Bütün Şiirleri’ni, her şiirin yazıl- muştusunu veren Çok Kapılı Oda ile başlayan eleştiri se- ma serüvenini aktaran açıklamalarıyla Nâzım Hikmet’in rüveni, edebiyat eleştirmenlerinin örnek alacakları, öğre- Bütün Şiirleri’ni (8 c.), Sabahattin Ali’nin şiirlerini (Dağ- necekleri derslerle doludur. lar ve Rüzgâr), Orhan Veli’nin Edebiyat Dünyamız, Bü- Demir Özlü, Orhan Duru, Demirtaş Ceyhun, Muzaffer tün Şiirleri, Bindiğimiz Dal, Bütün Çeviri Şiirleri’ni yıllar Buyrukçu, Tahsin Yücel’in öykülerini incelediği Günle- öncesindeki dergilerden toparlayarak gün ışığına çıkardı. rin Getirdiği, öyküye bilimsel, nesnel bir yaklaşımın ürü- Bu çalışmalar onun edebiyat sevgisini, saygısını ve nüdür. Bilimden Yana Sosyalizme Doğru ve Okudukça, unutulmaya terk edilen birikimimizin parçalarını sunma Asım Bezirci’nin eleştiri anlayışını ve sosyalist gerçekçi konusunda duyduğu kaygıyı göstermektedir. yöntemini tümüyle gözler önüne seren yapıtlardır. yı ile tutarlı ve sevdalı bir eleştirmen olduğunu kanıtladı. Halk ve Sosyalizm İçin Kültür ve Edebiyat’ta, edebi- NESNEL VE ÖRNEK BİR ELEŞTİRMEN Abdülhak Hamit ve Pir Sultan kitaplarıyla yakın ve uzak yatın, sosyalist gerçekçiliğin, kültürün, sanatın çeşitli so- Ele aldığı yapıtları, kişileri kendi tarihsellikleri içinde geçmişimize uzanıp yaşamları, dönemleri, yapıtları ve etkile- runlarını inceleyerek Nâzım Hikmet, Kemal Tahir, Saba- değerlendirme başarısıyla da eleştiricilikte örnek bir isim riyle inceleyerek “dünü bugüne bağlamanın” örneğini verdi. hattin Ali, Enver Gökçe, Aziz Nesin, Kemal Özer, Refik olan Asım Bezirci, haksızlığa karşı tavır alışın örnekleriy- Kendine özgü yöntemle hazırladığı, kendisinden sonra- Durbaş’ın şiirleriyle ilgili düşüncelerini aktardı. le dolu edebiyat eleştirmenliğiyle egemen düzen ve ideo- kilere de örnek olan yaşamöyküsü çalışmalarında ele al- Hasan İzzettin Dinamo, Rıfat Ilgaz, A. Kadir, Cahit Ir- lojilerin unutturmaya, silmeye çalıştığı değerleri ortaya çı- dığı edebiyatçının edebiyat tarihi içindeki yerine tam an- gat, Attilâ İlhan, Sabri Altınel, Şükran Kurdakul, Hasan karma çabalarıyla unutulmaz bir görevin sürdürücüsü oldu. lamıyla oturtulmasını sağladı: Hüseyin, Gülten Akın, Ataol Behramoğlu’nun şairliğini Romanımızın, öykümüzün, şiirimizin tarihsel gelişimi Edip Cansever, Orhan Veli, Ahmet Haşim, Nurullah On Şair On Şiir’de inceledi. içindeki ana çizgilerini, özgünlüklerini ve önemli ürünlerini Ataç, Metin Eloğlu, Sabahattin Ali, Nâzım Hikmet, Orhan belirleyen Asım Bezirci, çizdiği tarihsel panoramalarla tek ‘İKİNCİ YENİ OLAYI’ İLE TUTARLI BİR Kemal, Rıfat Ilgaz, Nezihe Meriç, Oktay Akbal. ELEŞTİRMEN OLDUĞUNU KANITLADI yapıttan yola çıkarken o yapıtı doğuran ortamı belirleyerek Bu yaşamöyküsü çalışmaları, yaşamı, yapıtları, sanat nesnel ve ayrıntılı bir edebiyat eleştirisinin örneğini verdi. 1950 Sonrasında Hikâyecilerimiz’de, ilk öykülerini 1950 anlayışı, yapıtlarından çeşitli dönemlere ilişkin örnekler sonrasında yayımlayan 22 öykücümüzü tanıttı. Şairlerinin ve titizlikle hazırladığı geniş kaynakçalarla gelecek dö- USTA ÇEVİRİLERİYLE ASIM BEZİRCİ yapıtlarını doğuran tarihselliği ve ideolojileriyle ele aldığı, nemler için de o kişiler hakkında yapılan en önemli de- Caldwell, Flaubert, Sartre, Eluard, Freville, Plehanov, akımla ilgili değerlendirmeleri, çizgisini izleme ve dünü- ğerlendirmeleri içermektedir. Alain, Beauvoir, Jaures, Brecht gibi yazarlardan çeşitli nü anlama açısından en değerli katkı olan İkinci Yeni Ola- 1987 Dünya Barış Yılı’na üç armağan seçki sundu: >> 10 4 Temmuz 2024