Katalog

‘Bizim de Günümüz Gelecek’ İnsanlık tarihinde defter kolayına kapatılamıyor öyle, ne denli hesap kitap yapılsa da. Her şey yeniden başlayabilecekmişçesine görece gepegenç evren. O, beşiğinde bizi sallarken birbirine akan zaman önümüzde geçidini sunuyor. Böyle olunca “umut” kendi yolunda karşıcı çıkıyor tabii. Savaş Al, hepimiz adına o umudu seslendiriyor işte: Bizim de Günümüz Gelecek. avaş Al, yalnız kendisini tanıyanların, cephelerde çarpı- adını duymuşların, dinlemişlerin bilip şanların marşıdır S anacağı biri kalabilirdi partisi dışında. bu. İbrahim Böyle olsaydı doğrudan adını anarak gire- Taşdelen isminde mezdim herhalde yazıya. Ama partili parti- bir arkadaşımız siz, tanıyan tanımayan herkesin eşit uzaklık- vardı. Bulgar ta yakından dokunup onu yeniden yaratabi- göçmeniydi. (…) leceği bir kitapta artık Savaş Al. Öyle yakın. Bu marşı okuyunca benim müthiş hoşu- Ama ne denli tanısak da Savaş Al (1938- ma gitti. Güftesi, bestesi kulağa çok hoş 2020), “anlatı”da bildiğimiz “o” olmaktan geliyordu. Ha orijinal hali Bulgarca mıdır, ilk çıkıp herkesin kendince tanıdığı kişiye dö- hangi dilde yazılmıştır, kimindir bilmiyorum. nüşürken bir yanıyla bizden uzaklaşıyor, bu Neyse ben bunun makamını kaptım. Ondan arada daha somut, daha canlı bir “anlatı sonra tuttum ve dizelerini yeniden elden kahramanı” halinde onu ilk kez tanıyormu- geçirdim, eklemeler yaptım. (…) Türkçe şuz gibi yeniden aramıza katılıyor. okunan bütün sözleri bana aittir.” (60, 61) Yaşanılan günler yeniden kurulduğu için Savaş’ın, anlatısına sinen, kendine yöne- bir yabancılaşma eşliğinde daha gerçekçi lik alaycı tavrı, bütün halk kahramanlarının algılayabiliyoruz onu. bu türdeki kimi yansıtımlarında görülebile- Sonuçta “Marksist” “devrimci” halk önderi ceği gibi enikonu farklı, çok daha doygun Savaş Al’ın, bir kitapla “anlatı kahramanı” bir gerçeklik kazandırıyor yapıta kuşkusuz. olarak ayrı düzlemde farklı bir boyuta taşı- SÖZLÜ TARİH BELGESELİNDE nabileceğini alımlıyoruz. SAVAŞ AL’DAN BUGÜNE KALAN… BİR ‘SAVAŞ AL KİTABI’: Oktay, Savaş Al’ın, bir eğretileme olarak ‘BİZİM DE GÜNÜMÜZ GELECEK’ adeta Binbir Gece Masallarına dönüşen Oktay Duman’ın içtenlikli sevgiyle kucak- bu söyleşilere, işleri, ilişkilerinin yoğunluğu ladığı bir “Savaş Al Kitabı” var karşımızda: nedeniyle, Can Yücel’in babasına dönük Bizim de Günümüz Gelecek (Yayıma Haz. dizesine benzer “hep gidici” katıldığından İlbay Kahraman, Ayrıntı, 2024). “Savaş Al ile bir araya gelip bu dosya üze- O “devrimci” işte bu kitapla aramızda geziniyor rinde çalışamadık” notuyla sürdürüyor: artık. Gün gün hep düşünmemizi sağlayacak, “Bu kitap anısı hep yaşasın diye kaleme alındı bir devrimcinin bakışı, yaklaşımıyla. aynı zamanda. Ona olan borç ödensin diye…” Kitap boyunca konuşan Savaş Al. Onun Savaş Al bir ara şöyle diyor: dışında yazar Oktay Duman, listesini ver- “Bazen düşünüyorum, (…) Bu halka bir devrim, bir sosyalizm borcumuz var. Öde- diği azımsanmayacak sayıda kişiyle gö- rüşmüş, ancak yapıtta oğlu Devrim Al’la yebilir miyiz bilmiyorum.” yaptığı görüşme var yalnızca, bir de Metin Oktay, “Savaş ağabey” diye seslenerek Çulhaoğlu’nun (1947-2022), Savaş’ın yitimi duru gönülle ekliyor: “Biz sizin gibi ömrü- sonrasında Çark-Başak’ta yayımladığı yazı. nü sosyalizm uğruna verdikleri bu onurlu mücadelede feda etmiş sosyalistlere, dev- Bunun dışında kitap baştan sona bir Savaş Al anlatısı, bu yüzden yazar da yapıtını bir ‘Sa- rimcilere olan borcumuzu nasıl ödeyebile- vaş Al Kitabı’ bağlamında anıyor haklı olarak. ceğiz?” (216) kucaklayabilen roman kişilerinin benimsenişine Ben de tanımış, delikanlı yıllarımda çok ya- Gelenek dergisinin 1991 Ekim-Kasım sayı- benzer ipuçlarıyla bezeli. kınında bulunmuştum onun. Eşi Mücevher Al, sında yapılan bir röportajda da şunları söylüyor 12 Mart öncesidir, Savaş, “Ödemiş Tütün Mi- İzmir Namık Kemal Lisesi’nde felsefe öğretme- Savaş Al: tingini yaptık, dönüyoruz” diyerek anlatıyor: nimdi, beni onunla tanıştıran da kendisiydi. “…tüm insanlara önerdiğimiz, tek kelime ile “Cengiz Çandar bana işte ‘Ne yapıyorsun, ne İkilinin sevgisini kazandığım o yıllar, Savaş’ı açıklamak gerekirse, emperyalizmin ve kapi- ediyorsun?’ diye soruyor ben de anlatıyorum. yakından tanıdım. Bütün içinde minnacık ayrın- talizmin bize dayatmak istediği ‘köle yaşam Laflıyoruz. Biraz da gıcık edip kızdırmak için tıyı dikkate almanın, bundan kalkarak bütüne biçimi’ne karşı, ‘kurumsal ve pratik çalışmalarınız bana TİP’li olmamdan dolayı, ‘oportünist’ diyor. varmanın kuramla eylemi bütünlemenin müthiş diyalektik bir bütünlük içinde belli bir hedefe (ik- Konuşmamızın bir yerinde, ‘Oportünist, gel ustasıydı Savaş. tidara) yönelmiyorsa politik bir çalışma yaptığınız sana komünist marşı okuyayım’ dedi. söylenemez.” (232, 229) KENDİ ANLATISINDAN SIZAN Oku, dedim. Başladı okumaya. ‘Ege Denizi ka- Demek ki neymiş; bu halka, onlar için yollara rarınca / Dağlar uykuya dalar…’ ROMAN KAHRAMANI: SAVAŞ AL… düşen “kahraman” çocuklarına borç, düze çıkı- Halk önderi Savaş Al’ın yapıp etmelerine yönelik Bu komünist marşı mı, dedim. ‘Evet’ dedi. larak, Savaş’ın deyişiyle “iktidar olunarak” öde- devrimci kişiliği, herhangi çağdaş roman karakteriyle Sen bunun yazarını biliyor musun, diye sorun- nebilir ancak. örtüştürülebilir, işin bu yanlarına da değinilebilir ca ‘Hayır’ dedi. ‘Bunun yazarı benim’ dedim.” Hele de şu 15-16 Haziran günlerinde… kanısındayım kendi payıma. Çünkü bir roman, Söyleşisinde bunun nerelerden geldiğini hikâye ediyor Savaş, Oktay’a: karakteri üzerinden temellendirilip yapılandırılır. www.sadikaslankara.com, her perşembe Nitekim her kesimden onun bu farklı kişiliğine “Yunan marşı falan filan derler ama aslı II. öykü-roman, tiyatro, belgesel alanlarında yönelik sergilenen yaklaşımlar, tüm toplumu Dünya Harbi’nde Trakya’daki bütün anti-faşist güncellenerek sürüyor. 12 13 Haziran 2024