Katalog

TÜRKAN SAYLAN: ‘DAHA NE ÇOK nelinin kapısına yaklaşmışken gerisin geriye, erkeğin kas layan, sevgi, saygı ve güven dolu halkıma, en tutucu ku- İŞİMİZ VAR, BİLSENİZ’ ve kol gücünün, taşsopa gibi savaş araçlarının egemen rumların içinde Cumhuriyeti özümsemiş gizli kalmış de- olduğu, kadınların evlere girip çocuk doğuran, yemek pi- Saçlıoğlu, kadın erkek ayrımının ülkemizin geri kal- ğerlere dayandık yıllardır ve asla pes etmedik.” masının nedenlerinden ve sonuçlarından biri olarak top- şiren konuma geçtiği ilkel çağların avcılık dönemlerine ‘100 SORUDA SİVİL TOPLUM’, geri dönüyoruz.” (s. 67, 117) lumsal yaşamın ve gelişimin önünü tıkadığını düşünen ‘YAPICILIĞIN GÜCÜ’ Saylan’ın “Kızdığım kadın tipi ise bu ülkenin olanakları- ‘TÜRKAN / TEK VE TEK BAŞINA’ 100 Soruda Sivil Toplum’da (Cumhuriyet Kitapları, nı kullanarak eğitim gördüğü, bir meslek edindiği halde, Ayşe Kulin, Türkan / Tek ve Tek Başına’da (Ayşe Kulin, 2013) ömrü boyunca çoğunun kurucusu olduğu Cüzzam- ‘hali vakti yerinde’ türünden bir koca bulduğunda diplo- Everest, 2009) onun yaşamını romanlaştırdı: la Savaş Derneği, Cüzzamla Savaş Vakfı, Uluslarara- masını anı diye duvara asıp, ‘Ay kardeş, ne yapayım, ko- “Binlerce cüzamlıyı iyileştirdi, hayatın içine kattı. Kız sı Lepra Birliği, Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama cam beni çalıştırmıyor’ diye övünüp, canını dişine tak- çocukları başta olmak üzere, binlerce çocuğun okullu ol- Merkezi, ÇYDD, ÇYD Vakfı, Kandilli Kız Lisesi Kültür ve mış kadınlarla alay edenler! (...) Bir de çok rahatsız ol- masını sağladı. Her zaman tek başınaydı ama hiçbir za- Eğitim Vakfı gibi sivil toplum kuruluşlarındaki çalışma- duğum, ‘aşk’ cümlesi var. Kadının erkeğe söylediği... : man yalnız değildi. Kimsenin yanında yer almak adına larıyla ilgili Kenan Mortan’ın 100 sorusunu yanıtladı ve ‘Senin olmak istiyorum, sana ait olmak istiyorum!’ Yahu, inançlarından, ilkelerinden ödün vermedi ama yüz binler- deneylerini aktardı. önce kendin ol!” (s. 56) düşüncesini ve ondan kayda al- ce insan onun yanında yer aldı.” Yapıcılığın Gücü - Türkan Saylan’la Söyleşiler’de (e dığı son cümleyi aktardı: “Daha ne çok işimiz var, bilse- Yayınları, 2017), Zehra İpşiroğlu’nun aktarımıyla Türkan niz.” (s. 481) ‘TOPLUM MEKTUPLARI’ Saylan’ın gözünden Türkiye’nin son yirmi yıldaki geliş- Toplum Mektupları (ÇYDD, 2010), Türkan Saylan’ın ‘GEÇMİŞTEN GELECEĞE RADYO melerin çeşitli açılardan irdelenmesi, umut, sevgi, üret- “Eğer bir yerlerde bilime, demokrasiye, barışa, aydın- CUMHURİYET’TE ÇAĞDAŞ İNSAN kenlik ve yapıcılıkla yer aldığı projeler, çağdaşlaşma sü- lığa aç bir çocuk senin ışığını bekliyorsa; sönmeye hak- SÖYLEŞİLERİ’ recinde ülkenin geçirdiği gelgitler ve sorunlar var. kın yoktur. Işıyacaksın! Ölüme saniyeler kalmış olsa bi- Geçmişten Geleceğe Radyo Cumhuriyet’te Çağdaş İn- le” dediği, doğmamış bebeğe, çocuklara, delikanlılara, ‘TÜRKAN VE AYŞE / OTUZ YILLIK YOL san Söyleşileri’nde (Cumhuriyet Kitapları, 2006), Radyo genç kızlarımıza, gençlere, anne ve baba adaylarına, ana- ARKADAŞLIĞININ HİKÂYESİ’ Cumhuriyet’te Ahmet Taner Kışlalı, İsmet Zeki Eyüboğ- babalara, boşanmak isteyen ve boşanmışlara, yaşlananla- Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin (ÇYDD) lu, Nezihe Araz, İbrahim Kaboğlu gibi aydınlarla yaptı- ra, dostlara, polislere, öğretmenlere, idarecilere, meslek- şimdiki genel başkanı Ayşe Yüksel, Türkan ve Ayşe / ğı Dünya Barış Günü, Cumhuriyetin temel ilkelerinin bu- taşları hekimler ve hemşirelere, emekçilerimize, emekli- Otuz Yıllık Yol Arkadaşlığının Hikâyesi’nde (Kırmı- günkü yorumu, insan hakları evrensel bildirgesi, medeni lere yazdığı 15 mektup yer aldı. zı Kedi, 2022), öğrencilikten hemşireliğe, Afrika’da ve yasa konularındaki söyleşilerini sundu: Türkiye’de gerçekleştirdiği saha çalışmalarından sivil “…Yok olup gidecek kasetlere hapsetmeye hakkım ol- VASİYETİ: ‘SON NEFESTE SON SAVUNMA’ toplum çalışmalarına, ÇYDD’de yaptıkları projelerden madığını düşünüp bir şekilde yayımlamaya karar verdi- “Ben dünyamı değiştiriyorum, öbür tarafa gidiyorum. son yıllarda girdikleri mücadelelere kadar “Gelecek da- ğim için çok mutluyum.” Bu kitabı bir an önce basıma hazırlayalım ve bu belge ki- ha güzel olacak” diyen Saylan’la tüm birlikte yaşadıkla- tabımızı bir an önce basalım. Tarihe bir not olarak kal- ‘ÇAĞDAŞLAŞMA YOLUNDA’ rını aktardı. sın. Mutlaka basılmalı” diyerek vasiyette bulunduğu avu- Çağdaşlaşma Yolunda (Doğan Kitap, 2009) adlı kita- katı Hüseyin Karataş, Son Nefeste Son Savunma’da (Si- AYDINLIĞA ADANMIŞ BİR YAŞAMDI O. bında yurtseverlik ve insanseverlikle dolu yazıları vardı: yah Beyaz, 2011) Saylan’ın çığlığını aktardı: DÜŞMANA İNAT YAŞADI! BİLGE VE KAHRAMANDI. “Ortadoğu’nun bir türlü bir araya gelemeyen birbiri- Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan ilanda şöyle uğur- ne düşman, pek çok şeyi birbirinden farklı, karmaşık ve ASLA PES ETMEDİ lamıştım onu: Aydınlığa adanmış bir yaşamdı o. Düşma- huzursuz, geri kalmış İslam coğrafyasında, Türkiye’mizin “Benim gibi bir insandan, bir ‘vatan haini’, bir ‘misyo- çok farklı bir ülke olarak varoluşunun temelinin laik dü- ner’, bir ‘Sorosçu’, bir ‘PKK destekçisi’ vb. olumsuz tip- na inat yaşadı. Ölürken umut ve güzellikler saçarak ku- zenimiz olduğunu bilmeyen yoktur. Bilmeyen yoktur da, lerle dolu senaryolar yaratan ve yıllar yılı etik, yasa, ku- cakladı ülkemizin aydınlık geleceğini. kabul etmek istemeyen, Araplar, İranlılar hatta Taliban Büyük insanlığın büyük insanlarından biriydi Türkan ral tanımadan birbirinden alıntılar yaparak yıpratmaya gibi olmayı düşleyenlerimiz epeycedir. (…) çalışanların karşısında, kendi önsezi ve kafalarını kulla- Saylan. Bilge ve kahramandı. Anısının aydınlığıyla sev- Güzel Türkiye’mizde zaman durdu ve bizler zaman tü- narak bunların hepsinin iftira ve uydurma olduğunu an- gimiz ve gücümüz çoğalacaktır. n 5 Aralık 2024 9