Katalog

di uluslarının yaşama okulunda yeni bir şeyler öğretir- mış şu sözlerini kazırdım: ‘Bir ulusun ruhu ele geçirilme- ler. Siyasal eylemlerini öğretiyle besleyip doğrularlar. dikçe, bir ulusun yüce istemi gevşeyip kırılmadıkça o ulu- Bu öğretmenler, kendi uluslarının tarihinden gelirler, öğ- sa boyunduruk vurulamaz. Yüzyılların doğurduğu bu ulu- retiyi somut bir toprakta dener, ulusal toprakta uygu- sal inanışa, güçlü ve sürekli bu ulusal dayanışa hiçbir larlar, ondan sonra bu topraklardan insanlığa devrimci güç karşı duramaz’.” (s. 194) bir umut dalı gibi uzanırlar.” diyerek anlattığı öğretmen Beraber Mevsimler’de (Cumhuriyet Kitapları, 2024), El Atatürk’ten alacağımız dersi vurguluyor: “Bu devrimci- yazılı defterinden aşk şiirlerini okuyoruz. Örneğin “Yara- lerden öğrenmemiz gereken ilk ders, bir devrimin ulusal- lı El” şiirinde şöyle yazıyor: “Bir elim senin içindir/ Sev- dan evrensele bir çizgi izlemesidir.” mek için, okşamak için/ Çalışmak için çocuklarım için/ Bu elim dostlarım içinse/ Cümle güzellikler için ise/ Bil ki se- ‘ANA KAYNAĞIMIZ GENÇLİKLE nin elinle beraberdir./ Bu elim yanılmışsa bu elim aldatıl- VAR OLACAĞIZ, DİRİLECEĞİZ’ mışsa/ Bu elim yaralanmışsa yeryüzünde,/ Bil ki yeniden “Ulusal bağımsızlığımızı emeğimizle dokuyacağız” diyen iyileşir avunun dost kolu,/ Ancak senin ellerinde!” (s. 90). Atatürk’ün halk dokumacısı olduğunu söyleyip “Onurla do- lacak günümüz, umutla döneceğiz yarına”, “Ulusal bağım- ‘KUVAYI MİLLİYE DEFTERİ’ sızlığımızı emeğimizle kazanacağız”, “Yeni uygarlık yara- Atatürk’ün sürekli devriminin bilgesi Ceyhun Atuf Kansu’yu, tacağız, halk yönetimini kuracağız” vurgularıyla “Kurtu- seçilmiş şiirleriyle yayımlanmamış şiirlerinin Gürol Sözen’in luş Savaşı ve Gençlik” yazısında Yurdumuzu Şen Edeceğiz- desenleriyle birlikte özel bir baskıyla sunulduğu Kuvayı Mil- Atatürkçülüğün El Kitabı’na noktayı koyuyor: “Ana kay- liye Defteri’nde (Bilgi, 2023) yer alan “Adıdır Başkaldır- nağımız gençlikle var olacağız, dirileceğiz.” manın” adlı şiirinden dizelerle anıyorum. “Mustafa Kemal,/ Adıdır en güzel yerginin/ Eskimiş her CEYHUN ATUF KANSU: ‘KEMALİST düzene./ Tozlu kâğıt fermanına/ Padişah’ın devletine/ Şey- DEVRİM’İN EN GÜZEL KURUMLARINDAN hül-islam fetvasına./ Osmanlı’nın minder yastık düzenine/ BİRİ LAİK HALK OKULUDUR!’ Lale çağı gazeline/ Geçmişiyle baştan başa İstanbul’a.-- Devrimin Halkçı Kaynakları’nda (Cumhuriyet Kitapla- Fotoğraf: IŞIK KANSU BELGELİĞİ Ben onun toprak rengi urbasını severim-- Ben onun boz- rı, 2023), “Bana Kemalist Devrim’in en güzel kurumların- kırlı halini severim-- Ben onun Sivaslı telgrafını severim-- dan biri nedir diye sorsalar ey oğul, hiç düşünmeden laik İlk kez İstanbul Anlaşık Devletler Başkomiseri İngiliz Ami- Ben onun gerillacı coşkusunu severim-- Ben onun Ankara’lı halk okuludur, derim. Devrim takviminde laik halk okulu- rali De Robeck’in hükümetine verdiği 4 Aralık 1919 tarihli günlerini severim-- Bir başkaldırmadır uykusuz geceleri/ nun kaynağı 3 Mart 1924’te çıkarılan ‘Öğretimin birleşti- raporda geçtiğini söylediği “Kemalist” sözünün “Anadolu’da rilmesi Yasası’dır” (Laik Halk Okulu, s. 155) diyor. Bir başkaldırmadır kör inanca, topal akla-- Soyadıdır baş- bir ulusal direnme eylemini başlatan Mustafa Kemal’i tu- “Halk Ağıtı” yazısında ağıt yakıyor Atatürk’e: “Hele oğul, kaldırmanın Atatürk/ Eskidikçe bozuldukça bir yanlarımız/ tanları, onun yandaşlarını deyimlediğini” (s. 7) söylüyor. bize halk kaynağından su içiren, su içirip kanımızı tazele- Alıp gider başımızı yazılırız Ankara’da/ Karaoğlan Çarşı- “Kendi savaşını insanlığın devrimci savaşıyla birleşti- yen Mustafa Kemal Atatürk’e, gönlümüzün güz çiçeklerini sından inip gelen ordusuna.” n ren bir devrimci, bir devrim birikimi; Ulusal Kurtuluş Sa- atalım da günlerini gecelerini halk ağıt nedir bilmeden ya- vaşı devrimcisi, ortaçağ yıkıcısı devrimci, halk yönetimi 1 Bir Çocuk Bahçesinde, Bağ Bozumu Sofrası, Çocuklar şasın diye, ulusuna adayan bu halk ustasına, bize öğretti- devrimcisi, temel yapı devrimcisi, dünya devrimcisi (Ata- Gemisi, Yanık Hava, Haziran Defteri, Yurdumdan, Bağım- ği halk dilinden, yolumuza döşediği halk yolundan bir ağıt sızlık Gülü, Sakarya Meydan Savaşı, Buğday Kadın Gül ve türk: Bir Devrimci)” dediği Atatürk’ün 70 gün süren Ana- yakalım ki, dinle oğul, bir öncü ardından gidilirse yolu yol Gökyüzü, Güneş Salkımı, Bir Kasabadan Resimler, Halk Al- dolu gezisine “devrim gezisi”, onun gerçekçi, toprağa ba- olur, değeri bilinirse öğretisi halka dal olur ve de ölümü bümü, Kardeş Sofrası (Bilgi). san hayallerine “devrimci düşünce” diyor. çiçek açar, yarınlara gül olur…” (s. 209) 2 Devrimcinin Takvimi, Tonguç’un Kitapları, Balım Kız Dalım Yurdumuzu Şen Edeceğiz-Atatürkçülüğün El Kitabı’nda “Tüm ulusal kurtuluş savaşlarının felsefesini özetleyen, Oğul, Halk Önderi Atatürk, Ya Bağımsızlık Ya Ölüm, Atatürk- (Cumhuriyet Kitapları, 2020), “Devrim önderleri, dev- o ağır, o onurlu, o hesaptan geçmiş düşünce” diyerek ek- çü Olmak, Köy Öğretmenine Mektuplar, Atatürk ve Kurtuluş let kurucuları, gerçek yurt yöneticileri bir öğretmene ben- liyor: “Kocatepe’deki Mustafa Kemal simgesinin altına, Savaşı, Cumhuriyet Ağacı/ Ya Bağımsızlık Ya Ölüm, Cum- zerler. İnsanlığın devrimci tarihinin dersliğinde ve ken- onun 30 Ağustos 1924 Dumlupınar konuşmasından alın- huriyet Bayrağı Altında/ Yaşam Öykümde Devrim (Bilgi). MAZHAR MÜFİT KANSU’DAN ‘ERZURUM’DAN ÖLÜMÜNE KADAR ATATÜRK’LE BERABER’ “ azi Mustafa Kemal Atatürk’ün yakın çalışma arkadaşlarından Mazhar Müfit Kansu’nun, Paşa’nın Erzurum’un İstanbul kapısı muazzam bir kalabalıktan G Anadolu’ya geçtiği 1919 yılından 1920 yılının ikinci görünmez hale gelmişti. Bir bando ve ihtiram müfrezesi yarısına kadar tuttuğu notlarla Cumhuriyetin ilanına ilişkin resmi selamı ifa etmek üzere vaziyet almıştı. izlenimleri, 4 Mart-8 Kasım 1948 tarihleri arasında Son Ve diyebilirim ki, mübalağasız Erzurum’un bütün halkı Telgraf gazetesinde tefrika edilmişti. da Mustafa Kemal’i bir milli sır ve şuurun sezişleri içinde Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan karşılamaya dökülmüştü. Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber adlı kitap, Kendisini ilk defa tanıdığım gibi ilk defa da dinliyordum. Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’ndaki son Hal ve hareketleri gibi dinamik, gür, çınlayan bir sesi vardı. günlerinden başlayarak Mustafa Kemal ile ilk karşılaşma, Kısa görüşmesini bitirirken: Vatanı tazyiki altında tutan Erzurum ve Sivas kongreleri, Mustafa Kemal’in Ankara’ya felaket ve musibetleri behemehal bertaraf edeceğiz, gelişi, Büyük Millet Meclisi’nin açılışı ve Cumhuriyetin ilanı diyor ve sesi bu yolda en kesin ve vazıh bir iradenin ana başlıklarında Mazhar Müfit Bey’in kayıt altına aldığı belge, taşışına sembollük ediyordu. görüşme ve tanıklıklarla birlikte kendi hatıralarını kapsıyor. n Mazhar Müfit Kansu Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber / Mazhar Müfit Kansu / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 768 s. / 2024. 6 5 Aralık 2024 “