Katalog

MERHABA DINO BUZZATI’DEN ‘‘Toplumcu Gerçekçi”, “Garip”, “2. Yeni” gibi güçlü şiir-yazın akım- ‘Baliverna’nın Çöküşü’ larının etkin olduğu bir çağda / dö- nemde yaşama farklı ve özgün bir şiirle seslenen bir ölümsüzün, Buzzati’nin yapıtları birçok dilde olduğu gibi daha önce dilimizde de değerli çevirmenler Çiçek Senfonisi-Toplu Şiirler kita- tarafından okuyucularla buluşturuldu. Eylül 2023’te bu yapıtların arasına ilk olarak 1954’te, bından gençler için seçilmiş on üç Il Crollo della Baliverna adıyla Mondadori tarafından basılan öykü derlemesi de katılıyor. şiirinden oluşan, çocuklarımızı tüm cenderelerden çıkaracak sesi, umu- Timaş Yayınları tarafından Baliverna’nın Çöküşü du taşıyan şiirlerini bir arada sunan (Çeviren: Esma Fethiye Güçlü) adıyla yayımlanan kitap, Dino Buzzati’nin çok yönlü Ben Pırıl Pırıl Bir Gemiydim Eskiden ile büyük şair Özdemir Asaf (1923- kimliğini bütün zenginliğiyle yansıttığı 37 öyküden oluşuyor. 1981) kapağımızda. 100. yaşına say- Öykülerinde ele aldığı konular, resmettiği olaylar çok iyi bildiğimiz “insanlık durumlarını” gıyla… Y. Bekir Yurdakul’un yazısı… Üçüncü sayfamızda, Dino Buz- tarif ediyor. Bu yönüyle, yazarı kadar okuyucusunu da anlatan öyküler. Katı gerçekliği, zati’nin çok yönlü kimliğini tüm zen- fantastik ve masalsı dille anlatmakta usta Dino Buzzati’nin öyküleri, gerçeğin yolunun ginliğiyle yansıttığı 37 öyküsün- mutlaka masaldan geçtiğini iyi bilen edebiyatseverleri bekliyor. den oluşan derleme Baliverna’nın Çöküşü’nü merceğe aldığı yazısıyla Esma Fethiye Güçlü yer alıyor. Nizamettin Uğur, usta yazar ğini anlatan “Tanrı’yı Gören Köpek”... İşlediği birçok günahtan sonra ESMA FETHİYE GÜÇLÜ Erol Büyükmeriç’in 20 tekerle- tövbe etmek için Vatikan’a giden bir adamın geçirdiği dönüşümü işle- meden oluşan, Cemal Süreya’nın yen “Vatikan’da Bir Karga”... İTALYAN KAFKA! “Üvercinka”sı “Güvercin Tanrı’ya inanmanın yasak olduğu bir ülkede inançlı olduğu için Dino Buzzati, günümüzde İtalyan edebiyatının önemli yazarlarından Tekerlemesi”nin neredeyse alt yargılanan bir bilim insanının mahkemedeki duruşmasına tanık ettiği biri olarak anılsa da yaşadığı dönemde eleştirmenler tarafından hak et- metin olarak yer aldığı Tekerleme “Tanrıperestlik Davası”... tiği ilgiyi görmemiştir. Aslında ondan sadece bir roman ve öykü yaza- Defteri’ni inceliyor. Dünya’yı gözlemleyen ve sadece kafalarına takılan bir soruyu sor- rı olarak söz etmek doğru olmaz. O, savaş muhabirli- Ferda Fidan, Prosper Merimée’nin mak için yeryüzüne inen uzaylıların bir rahiple girdiği ği de yapmış aktif bir gazeteci, gerçeküstü çizimleriy- (28 Eylül 1803 / 23 Eylül 1870) ilginç sohbeti aktaran “Uçan Daire”, güncel olaylarla le tanınan bir ressam, tiyatro oyunu yazarı, şair olma- 1845’te, gerçek bir olaydan esinle- çarpıcı benzerlikler yakalanabilecek öyküleri arasında. sının yanı sıra profesyonel olarak müzik ve sanat eleş- nerek yazdığı, aşk ve ölüm teması- tirmenliği yapmış çok yönlü bir sanatçıdır. BİLİM, BİLİMKURGU VE BUZZATI! nı işleyen femme fatale öyküsü, za- Buzzati, gazetecilikten gelen düz ve yalın üslubu, ro- Dino Buzzati’nin çok yönlülüğünden bahsederken manla çağları, sınırları ve kültürleri manlarında ve öykülerinde fantastik ögelere yer verişi, profesyonel kariyerinin yanı sıra özel ilgi alanların- aşarak mitos boyutuna ulaşmış Car- dönemin edebi ve politik akımlarına olan mesafeli duruşu dan bahsetmezsek olmaz. men’ini irdeliyor. nedeniyle sıklıkla küçümsenmiş, hatta yok sayılmıştır. Bilime ve bilimkurguya takıntılı derecede ilgi du- Elçin Sevgi Suçin, Ülker İnce’nin Ne gariptir ki ölümünden yıllar sonra yeni okumalar yan yazar, yapıtlarında sıklıkla bu tür konulara yer Nezihe Meriç öykücülüğünü merce- ve analizlerle birlikte, özgün tarzı, bir “değer” olarak verir. Bu ilgi, bazen -yazarın Büyük Portre Büyük Sır ğe aldığı, kaynak niteliğindeki kitabı görülmüş, zamanında edebiyat çevrelerinde alay konu- adlı bilim kurgu türündeki romanında olduğu gibi- Gül Kokusunun Sesini Duyan Nezihe su olan gerçeküstü temaları ona “İtalyan Kafka” unva- uzun bir metin olarak bazen de kısa öykülerde belli Meriç’i inceliyor. nı verilmesinde etkili olmuştur. belirsiz izlerle çıkar karşımıza. Halil Gökhan, Bülent Güldal ile Buzzati’nin yapıtları birçok dilde olduğu gibi daha ön- Fakat Buzzati’nin bu tür öykülerinde, bilimkurgu her 1979-2023 yılları arasında toplam 44 ce dilimizde de değerli çevirmenler tarafından okuyucu- zaman insan doğasını, insanın doğayla olan ilişkisini, yıllık şiir serüveni ile birikimini sunan larla buluşturuldu. Eylül 2023’te bu yapıtların arasına ontolojik soru ve sorunları irdeleyen bir araç görevi gö- Toplu Şiirler’ini konuşuyor. ilk olarak 1954’te, Il Crollo della Baliverna adıyla Mon- rür. Örneğin, Baliverna’nın Çöküşü’nde, bilim etiğini M. Sadık Aslankara, “Cumhuriyetle dadori tarafından basılan öykü derlemesi de katılıyor. sorgulayan “Einstein’la Randevu” adlı öyküde açıkça bilimleşen yurt…” başlıklı yazısında, görebiliriz. Buzzati bu anlatıda, bilimsel ilerlemenin kilit isimlerinden Reşat Nuri Güntekin, Sabahattin Ali, İDEOLOJİLERE VE İNANCA İLİŞKİN TEMALARI... Albert Einstein’a (bizi ünlü bilim insanına hiç ummadığımız biçimde Emre Kongar, Kemal Ateş ve Ahmet Timaş Yayınları tarafından Baliverna’nın Çöküşü (Çeviren: Esma yaklaştırarak) başkahraman rolünü veriyor. Çelikkol’un başat yapıtlarını irdeliyor. Fethiye Güçlü) adıyla yayımlanan kitap, Dino Buzzati’nin çok yönlü Einstein tek başına gezintiye çıktığı bir akşam, hayli tuhaf ve bir o Ege Yatır, Peter Gay’in Roman- kimliğini bütün zenginliğiyle yansıttığı 37 öyküden oluşuyor. kadar da tekinsiz bir adamla karşılaşıyor. Ünlü fizikçi, daha ne olup bit- tizm akımını 18. yüzyıldan 20. yüzyı- Kitaba adını veren, hiçbir neden olmaksızın eski ve kasvetli bir bi- tiğini anlamadan, başka bir âlemden geldiğini söyleyen bu adamla bir la uzanan çerçevede; resimden ede- naya tırmanmaya karar veren başkahramanın, demir bir çubuğu kıra- anlaşma yaparken buluyor kendini. biyata, müzikten mimariye yol alarak rak zincirleme bir etkiyle binanın çökmesine neden oluşu ve sonrasın- Öykünün sonunda ise -elbette okuyucuyla beraber- çarpıcı bir sürp- ortaya koyduğu Romantikler Neden da yaşananların anlatıldığı “Baliverna’nın Çöküşü” adlı öykü, Buzzati rizle karşılaşıyor. Derlemede yer alan “Zamanı Durduran Makine”, “24 Önemlidir?’i tanıtıyor. edebiyatının karakteristik özelliklerini yansıtan en önemli öykülerinden. Mart 1958”, “Makine” gibi öyküler de bilimkurgu türünün özellikleri- Güray Köksoy, Cafer Hergünsel’in, Buzzati’nin öykülerine aşina olanların “huzursuzluk”, “bilinmez- ni taşıyan sıra dışı anlatılar arasında. bir semtin yazgısını değiştiren, lik”, “rastlantısallık”, “korku”, “paranoya” gibi kolaylıkla izini sü- yağmaya, talana karşı duran, rebileceği motiflere yer veren öykü aynı zamanda, bürokrasinin ikir- İNSANLIK DURUMLARI... yürekli kadınların mücadelesini cikliğini, bireyin sorumluluğunun sınırlarını sorguluyor. Dino Buzzati’nin bütün anlatılarında olduğu gibi, bu derlemede de ortaya koyduğu 12 öyküsünün Yazarın çokça eleştirildiği konulardan biri, ideolojilere ve ideoloji- yazarın yaşamına, mutsuzluklarına, korkularına, kırgınlıklarına ilişkin yer aldığı Emirgân’ın Muhteşem lerle şekillenen edebiyat akımlarına mesafeli duruşuydu. Buzzati, ken- izlere de rastlıyoruz. Yaşamını gözlerden uzakta geçirmek ve gizliliğini Kadınları’nı inceliyor. dini inançlı biri olarak tanımlayan bir yazar da değildi. korumak konusunda fazlasıyla titiz olduğu bilinen yazar, zaman zaman Y. Bekir Yurdakul, Çiğdem Bu duruşu, onun ideolojilere ve inanca ilişkin temaları eserlerinde ko- röportajlarında, mektuplarında işaret ediyor bu bağlantılara. Sezer’in, Türkan Saylan Sanat nu etmediği anlamına gelmiyor elbette. Derlemede yer alan bazı dikkat Yine de bu öykülerde ele aldığı konular, resmettiği olaylar çok iyi Ödülü’nü kazandığı, şiirin sihirli, sev- çekici öyküler de bunun kanıtı. Buzzati bu öykülerinde, inancın tarafın- bildiğimiz “insanlık durumlarını” tarif ediyor. Bu yönüyle, yazarı ka- gi dolu diline çağırdığı Alfabeden da ya da karşısında durmadan absürt fakat gerçeklikten hiç de uzak ol- dar okuyucusunu da anlatıyor bu öyküler. Mario Ruoppolo’nun meş- Kaçan Harfler’ini merceğe alıyor. mayan yaşam olaylarını, ironik ve sarkastik bir tonla anlatıyor. hur sözünü biraz genişletirsek “Öyküler onları yazanın değil, onla- Vitrindekiler, Emek Yurdakul’un Kararlı ateistlerin yaşadığı bir köyde dolaşan ve Tanrı’yı görmek- ra ihtiyacı olanındır” sonuçta. Katı gerçekliği, fantastik ve masalsı hazırladığı Güncel ve Mustafa le kalmayıp onun buyruklarının uygulanıp uygulanmadığını gözleyen bir dille anlatmakta usta olan Buzzati’nin öyküleri, gerçeğin yolunun Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile kurnaz ve becerikli bir köpeğin, köylülerin yaşamını nasıl değiştirdi- mutlaka masaldan geçtiğini iyi bilen edebiyatseverleri bekliyor. n düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar… l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet KITAP gazetesinin ücretsiz ekidir.