Katalog

‘MİLLİ MÜCADELE’DE ESKİŞEHİR VE MERHABA 100. YILINDA ESKİŞEHİR’İN KURTULUŞU’ ustafa Kemal Atatürk’ü, onun düşünce ve eylemle- M rinin Türk toplumunun ta- İşgal, direniş, Milli Mücadele, rihindeki ve geleceğindeki yerini en iyi anlayan, onun izinde üzerine düşen görevi hakkıyla yerine geti- ren, 24 Mart’ta yitirdiğimiz büyük sol hareketler ve kurtuluş bir aydın, Orhan Karaveli (1930- 2023) kapağımızda. Tarih Vakfı ile Eskişehir Tepebaşı Belediyesi’nin ortak çalışması sonucu “Milli Mücadele’de Eskişehir Daima Atatürkçü çizgide ve hiç durmadan araştırarak, yazarak, ko- ve 100. Yılında Eskişehir’in Kurtuluşu” projesi çerçevesinde alanında yetkin tarihçiler ve editörlerin nuşarak yaşadı Karaveli. Yazmasa yoğun emeğiyle hazırlanan beş ayrı kitap Tarih Vakfı Yurt Yayınları etiketiyle okuyucuyla buluşturuldu: ve konuşmasa yaşayamazdı çünkü. 100. Yılında Yunan Arşiv Kaynaklarında İşgal Eskişehir’i (Editörler: Prof. Dr. Mehmet Ö. Alkan, İyi eğitim görmüş çok değerli ki- Ayşe Ozil), 100. Yılında Eskişehir’in Kurtuluşu (Prof. Dr. Kemal Yakut), 100. Yılında Eskişehir’de şilerden el almış bir Cumhuriyet ay- dını olarak yaşadı, yazdı, yayımladı. İşgal ve Direniş (Prof. Dr. Kemal Yakut), 100. Yılında Milli Mücadele’de Eskişehir’de Sol 60 yılı aşan gazeteciliğinden (Editör: Prof. Dr. Mehmet Ö. Alkan) ve 100. Yılında Milli Mücadele ve Eskişehir sonra, bugünkü yaşamın sıkıntı- (Editörler: Doç. Dr. Nurşen Gürboğa ve Prof. Dr. Kemal Yakut). larını aşmanın yöntemini yazmak- ta bulan bir yazardı. Hukuk eğitimi almasına karşın toplumsal sorum- luluğunun gereği gazetecilik mes- Dönemin solcu- RAHMİ EMEÇ leğini seçerek bu konuda ülkeden sosyalistlerinin uğ- ülkeye insandan insana yapaca- rak yeri ve mekânı arih Vakfı ile Es- ğı yolculukla çok değerli yapıtlara olur Eskişehir. Ziyne- kişehir Tepebaşı imza attı. Basın ve yazın tarihimize tullah Nuşirevan, Arif T Belediyesi’nin or- özgün kitaplar kazandırdı. Oruç, Edhem Nejad, tak çalışması sonucu “Mil- Anısına saygıyla... Öner Yağcı ve Hakkı Behiç, Musta- li Mücadele’de Eskişehir ve Ahmet Özer’in yazıları... fa Nuri Bey, Nazım 100. Yılında Eskişehir’in Kur- Üçüncü sayfamızda, “Milli Bey, Salih Hocaoğlu, tuluşu” projesi çerçevesinde Mücadele’de Eskişehir ve 100. Yı- Seyh Servet Efendi, hazırlanan beş ayrı kitap Ta- lında Eskişehir’in Kurtuluşu” proje- Şerif Manatov, Çer- rih Vakfı Yurt Yayınları etike- si çerçevesinde hazırlanan beş ki- kez Edhem bunlardan tiyle okuyucuyla buluşturuldu. tabı merceğe aldığı “İşgal, direniş, bazılarıdır. Alanında yetkin tarihçiler ve editörlerin Milli Mücadele, sol hareketler ve Türkiye’de döne- yoğun emeğiyle hazırlanan 100 Yılında Yu- kurtuluş” başlıklı yazısıyla Rahmi 1919’da ilk silahlı direnişin başlamasıyla min başlıca sol partilerinden ikisi Tür- nan Arşiv Kaynaklarında İşgal Eskişehir’i, Emeç yer alıyor. devam ediyor. Kitapta Sivas Kongresi’ne kiye İşçi ve Çiftçi Fırkası ile Türkiye Sos- 100. Yılında Eskişehir’in Kurtuluşu, 100. Feridun Andaç, “Yazarken yer üç delegenin gönderilmesi, Müdafaa-i yalist Fırkası’dır ve her iki sol parti de Yılında Eskişehir’de İşgal ve Direniş, 100. değiştirmek” başlıklı yazısında Hukuk Cemiyeti’nin kurulması, İnönü Sa- Eskişehir’de şube açmış ve özel bir ör- Yılında Milli Mücadele’de Eskişehir’de Sol “yazmak” eylemini irdeliyor. vaşları ve Yunan işgali anlatılıyor. gütlenmeye gitmişlerdir. ve 100. Yılında Milli Mücadele ve Eskişe- Olcay Mağden, Şermin Yaşar ve İl- Eskişehir’in Kurtuluşu’nda ise, 26 Eskişehir’de faaliyetini sürdüren bir hir kitapları Cumhuriyet kenti olan ve Ulu- ber Ortaylı’nın Gökçe Akgül’ün çizim- Ağustos’ta başlayan Büyük Taarruz ve son- başka parti de Türkiye Bolşevik Komünist sal Kurtuluş Savaşı’nda önemli yere sahip leri eşliğinde şerbetçi bir çocuğun gö- rasında Türk ordusunun kente girmesi, Yu- Partisi adını taşıyan, sonra adını Türkiye olan Eskişehir’in bir yandan kent hafızasına, zünden savaş yıllarını, Milli Mücade- nan işgalinin sona ermesi ve kurtuluş günü Komünist Fırkası olarak değiştiren par- Cumhuriyet tarihinin bu işgal günlerini ay- le ruhunu aktardıkları Cumhuriyet’in (2 Eylül 1922), bu kurtuluşa ilişkin izlenim- tidir. Fırka Eskişehir’de parti programı, dınlatma çabasına önemli bir katkı sunuyor. İlk Sabahı’nı merceğe alıyor. ler ile şehrin imarı gibi konular ele alınıyor. beyanname ve bildiriler de dağıtır. Kitaplar özelinde Tepebaşı Belediye Rana Melek Akbaş, Belgin Tarih Vakfı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Başkanı Dt. Ahmet Ataç, Eskişehir hal- Bıyıkoğlu’nun 2022 Yunus Nadi ESKİŞEHİR, MİLLİ MÜCADELE Ö. Alkan’ın editörlüğünde birden fazla ta- kının Milli Mücadele boyunca bütün gü- Roman Ödülü’nü kazandığı Dünya VE SOL rihçinin bir araya getirilmiş 10 yazısın- cüyle işgallere karşı örgütlenerek savaşın Döner Renkler Kalır’ın gölge kah- Eskişehir özellikle 19 Temmuz 1921’deki dan oluşan 100. Yılında Milli Mücadele’de yükünü nasıl omuzladığını anlattığını ve ramanı Sabite Hanım’ın yaşamı- Yunan işgaline kadar resmi ve gayri resmi Eskişehir’de Sol kitabı, kent tarihine olduğu “Geçmişi hatırlayarak geleceğe uzanma- na ve yaşadığı 19. yüzyılın sonları sol hareketlerin faaliyet alanı olur. 1 Ma- kadar, Türk soluna bir bakıma yön vermiş mızı sağladığını” belirtiyor. ile 20. yüzyılın başlarını kapsayan yıs 1920’de Eskişehir Tepebaşı’nda Başkurt kimi örgütlenmelerin şekillenmesi, yakın Tarih Vakfı Başkanı Prof. Dr. Meh- döneme tanık ettiği Zaman Geçer Şerif Manatov, “1 Mayıs’ın anlamı üzeri- tarihimizin bu alanda bilinmeyenlerini bir met Ö. Alkan da görüşlerini Eskişehir’in Sesler Kalır’ını inceliyor. ne” bir konferans verir. bütünlük içinde sunmasıyla da önem taşıyor. kurtuluşunun yalnızca bir şehrin kurtu- Sedat Gündoğdu, Ömer İstanbul’un işgal edilmesiyle sol ve sosya- luşu olmadığını belirterek “Sakarya’dan Faruk’un çöpü toplumsal ötekileş- list kimi isimler Anadolu’ya geçip Eskişehir’e BELGELERLE DİRENİŞ Dumlupınar’a Mustafa Kemal Paşa’nın tirme tezleriyle birlikte değerlen- gelirler ve şehir İstanbul solunun ve Sovyet- Prof. Dr. Mehmet Ö. Alkan ve Ayşe komutasındaki savaş, Anadolu’nun kurtu- dirdiği Bir Aşağılama Aracı Olarak lerin etkisini yoğunlaştırdığı bir merkez olur. Ozil’in editörlüğünde yedi araştırmacının luşu demektir” sözleriyle dile getiriyor. Çöp’ü inceliyor. Eskişehir; Yeşil Ordu Cemiyeti, (resmi) yazılarının yer aldığı 100. Yılında Yunan Y. Bekir Yurdakul, “Empati kur(a) İŞGAL VE DİRENİŞİN ÖYKÜSÜ Türkiye Komünist Fırkası, (gizli) Türkiye Arşiv Kaynaklarında İşgal Eskişehir’i ile mayınca…” başlıklı yazısında Jor- Komünist Fırkası, Eskişehir Çiftçi Derne- Doç. Dr. Nurşen Gürboğa ve Prof. Dr. Prof. Dr. Kemal Yakut tarafından ha- di Sierra i Fabra’nın Tuhaflar Ku- zırlanan 100. Yılında Eskişehir’de İş- ği gibi sol örgütlerin kurulduğu bir kent Kemal Yakut’un editörlüğünde hazırla- lübü ve Jean-Claude Lalumiere’in halini alır. nan 17 araştırmacının yazılarının yer al- gal ve Direniş kitabı, Aralık 1918’de Kulübemiz Tehlikede adlı kitapları- Eskişehir’e gelen bir İngiliz subayın ha- Ayrıca İşçi (1919- 1921), Seyyare-i Ye- dığı 100. Yılında Milli Mücadele ve Es- nı merceğe alıyor. zırladığı raporun irdelenmesiyle başlıyor. ni Dünya (1920-başlığının altında İslam kişehir kitapları, Milli Mücadele boyun- Vitrindekiler ve Mustafa 22 Ocak 1919’da İngiliz askeri birlik- Bolşevik Gazetesi yazmaktadır) ve Arka- ca tüm gücüyle işgallere karşı örgütlenen Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile lerinin kenti işgali, işgal altındaki kent- daş gibi sol dergi ve gazeteler yayımlanır. Eskişehirlilerin yürüttüğü destansı müca- düşün trafiği sürüyor! te İzmir’in işgalinin 17 Mayıs 1919’da İşçi Tiyatrosu kurulup gösteri ve tem- deleyi hem yerel arşiv hem de Yunan ar- bir mitingle protesto edilmesi ve Haziran siller verilir, 1 Mayıs kutlamaları yapılır. şiv belgeleriyle ortaya koyuyor. n İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.