Katalog

Empati kur(a)mayınca… Kulübümüz Tehlikede ve Tuhaflar Kulübü’nü bugünlerde ardı ardına okumak şanstı benim için. Kuşaktan kuşağa akıp gelen doğal ve toplumsal çevre sorunları üzerine yeniden düşünmeye, kendinize ve başka yapıtlara doğru yolculuklara çağıran bu iki kitabı okurken içtenlikli bir empatik yaklaşımın sizi de kuşattığını duyumsayacaksınız. başka bir yolu / yolları yok mudur sorularının sar- Y. BEKİR YURDAKUL malında yeniden düşünmeye çağırırken aslında edebiyatın yüreğinde gezinen bir okuma yolculu- yi kitaplarla buluşmayı seviyorum. Ve bir solukta ğuyla içimizi serinletmeyi de başarıyor. inanılmaz yolculuklarda buluyorum kendimi. Ba- İzen “zamanda yolculuk” denilen her neyse onu ‘TUHAF’ OLMAYAN VAR MI? yaşadığımı düşünmekten de alamıyorum kendimi. Doğal çevremizde bu olup bitenler denli ardı ar- Ve öyle anlar oluyor ki onları masamda, aynı za- kası kesilmeyen başka bir sorun yumağıyla da man diliminde buluvermeyi ya da ikisini art arda oku- toplumsal çevremizde karşılaşmalarımız kuşaktan mayı da müthiş bir şans olarak değerlendiriyorum. kuşağa sürüp gidiyor. Her ne kadar “farklılıklarımız Demem o ki her “iyi” kitap, sizi çıkardığı “zaman zenginliğimiz” şarkılarını bir arada söylemeye çağ- yolculuğu”nda kendinize yeniden ve daha da ya- rılsak da çoğunlukla “empatik” davranmayı bece- kından / içeriden bakmayı armağan ediyor. Elbet- remediğimiz de başka bir gerçeğimiz. te geleceğim “iyi” kitap deyip durduklarımın be- Önce kendimize bakmaya zorluyor ya da biz- nim penceremden “ne”liğine… den önce “görüp” bize de dayatıyor “tuhaf”lığımızı Yıllar, dönemler, çağlar akıp geçse de insanın/ “akran zorbalığı” diye de tanımladığımız ve genel- hepimizin tanık olduğu, hepimizde yaşayan, hepi- likle okullarla sınırlı sandığımız tutum ve davranış. mizin (anılarında, çocukluğunda) özenle sakladı- Oysa hayatın içinde neredeyse her ortamda ço- ğı / saklanan… evrensel sorunlar büyük bir inatla ğu insanın başına geliyor “farklı, eksik, tuhaf” ya- varlığını sürdürüyor. nının yüzüne vurulması. Sorunları(mızı) çözdükçe “ol”duğumuzu, hayatı Jordi Sierra i Fabra’nın, kendi gerçek yaşamına anlamlı ve değerli kıldığımızı da derinden duyum- yasladığı Tuhaflar Kulübü’nü okurken de yine ala- suyoruz. Ne ki o sorunları yaratan insan, onlar- bildiğine uzuuun bir zaman yolculuğunda buldum la baş etmenin yollarını da öncelikle edebiyatçıları kendimi. eliyle ortaya koyuyor. Ve edebiyatın açtığı yoldan Tomás Hijo’nun enfes desenlerinin eşlik ettiği yürüyor bütün öteki disiplinler. yapıtı okumaya durduğunuzda sizin de kendinizi Geldik mi iyi kitapların “ne”liğine… Her birimizin bir anda bambaşka anlarda ve mekânlarda bula- üstelik de kıymetli tanımları var(dır) bu konu üstü- cağınızdan kuşkum yok. ne de… Anlatımı, akışı, kurgusu, kahramanı, ka- Bilirim ve öyle söyler gelirim; yazarın ortaya koy- rakterleri, tasarımı, çevirisi… hepsi bir yana be- duğu her yapıtta kendi yaşamından hele ki çocuklu- nim iyi kitaplarım öncelikli beni (kendime ve baş- ğunda izler, esintiler, ağrı ve acılar, kederler yer alır. ka “iyi”lere doğru) yolculuklara çıkaranlar, bana Ve yazar bu fısıltı ve esintileri ustaca aktarır ya- lara büyük bir dünya sunan kulübelerini de yerle bir ve hayata ayna tutanlardır. pıtına. Dahası sessizce okurun dünyasına da uza- edeceğini öğrendikleri otoyola karşı çocukça (evet, Kulübümüz Tehlikede ve Tuhaflar Kulübü… İşte, nır ve onu da alıp kendi yolculuğuna çıkarır. “çocukça” ve alabildiğine sahici) bir karşı duruş ser- birlikte koşup gelen, aynı gün içinde sevinçle oku- Öykümüzün kahramanı Hugo kekemedir. Sını- gilemeye soyunurlar. yup bitirdiğim ve bunca sözü de art arda sırala- fın yenisi Bernardo’ysa disleksilidir. Onlara tuhaf- Bu arada çevre için mücadele eden “pasif!” mama kaynaklık eden iki “iyi” kitap. lıklarını fark ettirense “sınıfın zorbası” Vicente olur. “aktivistler”le de hem şaşkınlıkla tanışır hem de Fabra’nın kendi yaşamına yasladığı anlatısı Hu- OYUN İÇİNDE MÜCADELE “karşı karşıya!” gelirler. go ve arkadaşlarını Nursel Çetin’in “Dalgacı Çocu- Mahallenizde henüz apartmanların, toplu konut- Beş kafadarın otoyol inşaatında homurda- 1 ğu Susturma Formülü” şiirinin dizelerinde açık et- ların saldırısına uğramamış “boş” arsalar var mı? nan buldozerler karşısında; oyunlarına karı- tiği çözüme (“…ne derlerse desinler/ susar dalga- Ya da “var mıydı” çocukluk yıllarınızda? şan, sonrasında bir tiyatro oyununa vesile olan cı çocuklar/ seviyorsak kendimizi.”) götürecektir. İşte o arsada, belki de evinize yakın bir korulukta, “mücadele”sini okurken ilkokul çağımın geçtiği Evet, “iyi” kitaplar yalnızca kişisel yolculuklara tarla kıyısında sıralanmış ağaçlar arasında, içine zar evimizin bahçe duvarına kadar sokulan baraj in- çıkaranlar değil, başka kitaplarla el ele olmaya ça- zor sığdığınız ama üç beş oyunu birden kolayca ko- şaatında rol üslenen arsız iş makinelerine taş at- ğıranlardır da… n tardığınız küçük bir kulübeniz varsa / olmuşsa eğer maya yeltenirken buldum kendimi… Kulübemiz Tehlikede’nin dümenini serbest bırakın Yepyeni ayakkabımın tekinin gömülü kaldığı Tuhaflar Kulübü / Jordi Sierra i Fabra / Re- n ki sizi çıkaracağı “zamanda yolculuk” (biraz hüzün, moloz yığınının tepesinden babam kucaklayıp in- simleyen: Tomás Hijo / Çeviren: Saliha Nilüfer biraz keder, çokça özlemle) sorunsuz tamamlansın. dirmişti beni. Sahi, hayatın, üretim içinde insanın / Günışığı Kitaplığı / 136 s. / 9+ / 2023. Sonra şöyle bir arkanıza yaslanın, o kulübenizin yüzünü güldüren akışında mıdır mutluluk; değilse Kulübemiz Tehlikede / Jean-Claude Lalu- n elinizden alınma, yıkılma/ yok olma sürecinde ya- körüklenen bir hızla artan nüfusa yetmek vb. sav- miere / Çeviren: İlkay Baliç / Can Çocuk / 144 şadıklarınızı eksiksiz anımsayıverin. larla ve gelişim yaftasıyla doğaya ölçüsüz / arsız s. / 9+ / 2023. Bernie ve arkadaşları Félix, Pierre, Simon ve müdahalelerde midir? 1 Hugo’nun, yaşadıkları kasabanın hemen kıyısını Jean-Claude Lalumière, okurunu; neler oluyor Bir Sürü N Bir K, Nursel Çetin, şiir, Resim- güzelleyen ormandan geçececeğini, o arada ağaç- burnumuzun dibinde, nedir bu doğaya düşman- leyen: Anıl Tortop, Top Yayıncılık, 2. Baskı: lara emanet ettikleri, kapısından zor girseler de on- lığımız, hayatla ve kendimizle barışık yaşamanın 2011, İzmir, s.32 22 Haziran 2023 14