Katalog

MERHABA İSMAİL HAKKI TONGUÇ’TAN ‘İLK, ORTA VE ÖĞRETMEN Mayıs Atatürk’ü An- OKULLARINA RESİM-ELİŞLERİ VE SANAT EĞİTİMİ’ ma, Gençlik ve Spor Bayramı’mız 104 ya- şında. Büyük Ön- 19 der Gazi Mustafa Ke- Tonguç ve sanat eğitimi mal Atatürk’ü, aziz şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle anıyor, başta gençlerimiz olmak üzere tüm yurt- taşlarımızın 19 Mayıs Atatürk’ü An- smail Hakkı Tonguç’un 1932 yılında İ ma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı yü- yazdığı Resim-Elişleri ve Sanat Eğitimi rekten kutluyoruz. kitabında vurguladığı gibi söz konusu ders, Yazında 40. yılını taçlandıran, yi- ne toplumcu gerçekçi yaklaşımla, eğitim yaşamımızın en sorunlu derslerinden insani ve sağduyulu bir sesle mül- birisi olmuştur. Yayımı üzerinden uzun yıllar tecilik, sınırlar, savaşlar, yaşamı ça- geçtiği için bulunamayan bu kitabı Cumhuriyet lınan çocukluk hakkında onurlu bir şiir işçisinin diliyle, insanın temel Kitapları büyük boy ve özenli bir baskıyla değerlerini ve yaşama sevincinin yeniden gün yüzüne çıkardı. Dönemi gereği galebe çalacağını anımsatan umut- kimi terim ve anlatımların günümüze uygun lu dizelerle seslendiği kitabı Başka düzenlemelerinde Işık Kansu’nun emeklerini Bir Gökyüzünün Altında ile usta şair Gülsüm Cengiz kapağımızda. Eray anmadan geçmek eksiklik olacaktır. Canberk’in söyleşisi… Üçüncü sayfamızda İsmail Hak- layacak öğretmenlik görevi sonrası Ankara’ya lamalarla yaşamı paylaşır. Özellikle fiziksel A. CELAL BİNZET kı Tonguç’un 1932’de yayımlanan, atanır. Bir yıl sonra yeniden Almanya ve dö- gelişimlerinin başlangıcında olan çocuklar- Cumhuriyet Kitapları’nca büyük boy nüşte Konya’da görev onu beklemektedir. da elişleri aracılığıyla bu becerilerini kont- EĞİTİM YAŞAMIMIZIN EN ve özenli bir baskıyla yeniden gün rollü bir şekilde disipline etme hedeflendi- Tonguç’un hareketli öğretmenlik yıl- SORUNLU DERSLERİNDEN BİRİ! yüzüne çıkarılan Resim-Elişleri ve ları Ankara’ya yönelmesiyle yeni bir iv- ği izleniyor. “Bizim okullarımızın çok acınacak dersle- Sanat Eğitimi kitabını incelediği ya- El ve alet birlikteliğini basit malzemeler me kazanır. Burada atandığı Gazi Eğitim zısıyla A. Celal Binzet yer alıyor. rinden biri de resim dersidir.” (İsmail Hakkı Enstitüsü’nde yöneticilik yaparken Resim-İş üzerinde uygulayarak yaratıcı çalışmalar yap- Tonguç) Kitabı açar açmaz bu sözler karşılıyor Emin Adnan, “Vizyonu, görüşü, maya yöneltmek de aynı hedefler arasında. Bölümü’nün kuruculuğunu yapacaktır. güncel olaylarda değil ileride, da- okuru. Yazının en altındaki tarih 1932 yılını Tonguç’un gerek Türkiye’de gerekse Al- Değinilen süreçte Köy Enstitülerinin te- ğın ötesinde olduğunu sezenler ya gösteriyor. Demek ki üzerinden 90 yılı aşkın manya’daki deneyim ve eğitimleri sonucu melini oluşturacak girişimlerde bulunur. da anlamaya çalışanlar için özellik- bir süre geçmiş. Geldiğimiz noktaya bakılır- edindiği birikimle yazdığı kitabın kanımca O alandaki çabalarının unutulmazlığı bilin- le önerilecek bir yapıt” sözleriyle ni- sa bugünkü görünüm de farklı değil. Sonuç- en önemli yanlarından birisi görev yaptığı mez mi! Ancak burada üzerinde önemle üze- telediği, Salim Kadıbeşegil’in Ahlâkı ta değişen bir şeyin olmadığını söyleyebiliriz. farklı okullardaki uygulama örneklerine yer rinde durulması gerekenin elimizdeki kitabı ve Gezegeni Tükettik - Gelmez Yola İsmail Hakkı Tonguç ya da kısaca Tonguç vermesi olmuştur. olduğunu yineleyelim. Sunuş yazısında belir- Gidiyoruz: Ulus Devletin Miadı Do- (1893-1960), 1932 yılında yazdığı Resim- Örnekler incelendiğinde yaş grupları ile öğ- tildiği gibi kitap, yazarın Almanya’da bulun- luyor. Wiki Toplum’un Ayak Sesleri Elişleri ve Sanat Eğitimi kitabına yukarıda- rencilerin kullandığı malzeme ve teknik çeşit- duğu sırada öğretmenleri olan E. Würtenber- Geliyor adlı yeni kitabını inceliyor. ki sözlerle giriş yapmış. Orada dillendirildi- lilik dikkatleri çeker. Zaten sanat eğitiminin ger ile G. Stiehler’in hazırladığı metinlerin çe- Ferda Fidan, hem edebi (klasik ti- ği gibi söz konusu ders, eğitim yaşamımızın en temel hedefi de çocuk ve gençlerin düşün- virisi üzerine yeniden kurgulanmış. yatronun kurallarını yıkması, Ro- en sorunlu derslerinden birisi olmuştur. celerini özgürce anlatabilmeleri değil midir? mantizmin önderliğini üstlenmesi) Bunun kaynağının dersin kendisinden çok YARATICILIĞI ÖNCELEDİ Hiçbir kısıtlama olmadan imgeden somu- hem de siyasal ve sosyal (ölüm ce- genel olarak eğitimde aranması gerektiğine Resim öğretimi ve sanat eğitiminin tarih- ta dönüştürme eylemi ancak sanat eğitimi zasına karşı savaşması, barış için inananlardanım. Nedenler konusu üzerinde çesi bölümü 17. yüzyılın Avrupa’sı ile başlı- ile gerçekleşebilecektir. ve kadın haklarının korunması için uzun uzun yorumlar yapılabilir, farklı öneri- yor. Ama asıl büyük atılım Pestalozzi’nin eği- Bugün içinde bulunduğumuz toplumsal savaşması, ruhban sınıfının des- ler öne sürülebilir. tim anlayışına kazandırdığı yeni bakış açısıy- yapıdaki en büyük sorun işte bu yaratıcı- potizmini eleştirmesi) eylemleriy- Sözü o denli dolandırmadan söylemek ge- la bir yüzyıl sonra olacaktır. lık eğitiminin dışlanmasında yatıyor. Çünkü le özellikle Fransa’nın sosyal haya- rekirse bizde yaratıcılık ve düşünce alanının Pestalozzi’ye göre çocuğun sağlıklı gelişi- tında önemli bir rol oynamış Victor günümüzde aranan ideal insan modeli dü- görmezden gelindiği tezinin varlığı ağırlık ka- minde aile ve okul ilişkileri önemli bir role sa- şünmek yerine dürtülerle yönlendirilen birer Hugo’nun ölümsüz eseri Sefiller’i zanır. Oysa günümüzün kalkınmış toplumla- hiptir. Tonguç, değinilen anlayıştan hareket- merceğe alıyor. robot olarak programlanmak istenmektedir. rındaki eğitim sistemlerine bakılırsa bilim ve le çocuğun yetişmesinde yaratıcılığı öne çı- M. Sadık Aslankara, “Esendal’ın Atatürk’ün önderliğinde savaşım veren kad- sanat alanları arasında dengeli bir yapılanma- karan bir eğitim sistemini uygulamaya koyar. ‘Angara’sı…” başlıklı yazısında, ronun temel anlayışı bugünün çok ilerisinde ya gidildiği kolayca görülecektir. Uygulama alanı olarak köy okullarının Cumhuriyetin kuruluşunda da gö- çağdaş bireyler oluşumunu düşlemişti. seçilmesinin arkasında Anadolu insanını bi- revler üstlenen Memduh Şevket ATATÜRK, EĞİTİM VE TONGUÇ! Tonguç, bu soylu girişimin en önde gelen linçlendirme amacının yattığı bir gerçek. Esendal’ı son dönemlerini geçirdiği, Osmanlı’nın çöken yapısı üzerine çağdaş uygulamacısı olarak eylemi ve kuramsal ça- Çünkü izleyen günlerde Köy Enstitülerinin Seçilmiş Hikâyeler Dergisiyle 1950 bir anlayışla kurulan Cumhuriyet, eski yapı- lışmalarıyla cumhuriyet tarihimizdeki seçkin öykücülüğünün mayasına da katıl- açılmasıyla kalkınmaya köyden başlanması- daki geri kalmışlık çemberinden kurtulup he- yerini almıştır. Yazının başında yer alan ona dığı “Angara”sıyla ele alıyor. nın önü açılacaktı. Burada izlenen yöntem- deflenen çağdaşlaşmaya ulaşma adına eğiti- ilişkin tek tümceyle kitabını başlatması bu gö- Erendiz Atasü, İngiliz edebiya- le çevre koşullarından kopmadan çağdaşlığa mi öncelemişti. rüşün en açık kanıtı sayılır. tı uzmanı Prof. Dr. Oya Batum uzanacak bir yolun rotası çizilmişti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün düşüncesi, Yayını üzerinden uzun yıllar geçtiği için Menteşe’nin yapıtları yazarının öz- Bizdeki resim-iş öğretimi ve sanat eğitimi- savaşın bitimiyle birlikte yeni bir savaş sayfa- bulunamayan bu kitabı Cumhuriyet Kitapla- nelliğini de dikkate alarak ve ede- nin 1926 yılıyla birlikte daha çağdaş bir anla- sı açmaktı: “Eğitim savaşı”. Birlikte yola ko- rı büyük boy ve özenli bir baskıyla yeniden biyat dışı akımların da öğeleri ola- yulduğu arkadaşları onunla birlikte bu uğraş- yışla ele alındığına ilişkin somut veriler var. gün yüzüne çıkardı. Dönemi gereği kimi te- bileceklerini fark ederek değerlen- Öncesinde “gezici öğretmen” olarak görev- ta özveriyle çalıştı. Yola koyulma derken akla rim ve anlatımların günümüze uygun düzen- dirmemiz gerektiğini vurguladığı Bir gelen ilk adın Tonguç olması son derece doğal. lendirilen resim öğretmenleri üzerindeki bu lemelerinde Işık Kansu’nun emeklerini anma- Düşün Yolculuğu’nu inceliyor. olumsuz anlayıştan vazgeçilmesi bile başlı Yaşamının dönüm noktaları Cumhuriyetin dan geçmek eksiklik olacaktır. Y. Bekir Yurdakul ve Emek Yurda- tarihiyle özdeş olan bir kişiden söz ediyoruz. başına vurgulanması gereken bir değişiklik. Cumhuriyetimizin kuruluş felsefesi ile gü- kul, çocuk edebiyatının sekiz yetkin Muallim Mektebi’ni bitirdiği 1918 yılı Birinci Çocuk ve gençlerin kişilik gelişimini sağ- nümüzdeki gerici yapılanma arasındaki çeliş- yapıtını merceğe alıyorlar. Dünya Savaşı’nın bitimine denk gelir. Hemen layan en önemli etmenlerin başındaki yara- kiyi anlayabilmek için el altında bulundurul- Vitrindekiler ve Mustafa ardından gönderildiği Almanya’da Ettlingen tıcılık olgusunun uygulama yeri söz konusu ması gereken bir kitap var ortada. Yaratıcılı- Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile Öğretmen Okulu’nda üst öğrenim programını sanat eğitimi alanından başkası değil. ğın zengin anlatı dünyası ile dayatmacı tek- de düşün trafiği sürüyor! tamamlar. Yurda dönüşünde Eskişehir’de baş- Resim dersi ise bu alandaki pratik uygu- çiliğin renksizliğini görmek isteyenlere... n İyi okumalar l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Tuncay Mollaveisoğlu l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.