Katalog

İlk öykü kitaplarıyla kadınlarımız 14 Şubat, “Sevgililer Günü” olduğu kadar dünya öykü günü de. Dünya öykücülüğü içinde artık seçkin bir yere sahip öykücülüğümüz her yıl alana katılan pek çok yazarın, özelde kadının ilk öykü kitabıyla dal budak salıp alabildiğine serpiliyor, gelişiyor… umhuriyetimiz yüzüncü yı- medi” nitelemesi örneklene- lına girerken öykücülüğü- bilir burada. Nazlı Deniz de C müz de dünya ölçeğinde hemen her öyküsünde bu dikkati çekecek konumuyla cid- alaysamanın artalanına ine- di düzey sergiliyor. Türkçenin kı- biliyor, duygusallığa bulaş- sa öyküdeki bu büyük başarısın- madan dümdüz gösterimle, da kadın öykücülerimizin payı bü- yansıtımla üstelik. yük. Füsun Akatlı’ya göre “Öykü “Aynı mekânda ayrı ay- yazınımızda öyle örnekler var ki rı sıkıl(an)” (s. 28) insanlardır çağdaş dünya yazınının bir adım bu kişiler, onların iç dünya- bile gerisinde değil.” (Edebiyat larını da ele verecektir böy- Defteri, Afa, 1987, 126) lece. Dıştan gülsek de iç Nedim Gürsel, “Kısa öykünün dünya, tam bir hüzün yuma- ‘edebiyatın zirvesi’ olduğunu ğıdır. Ayrıca metinde söy- savunmak kolay olmasa gerek” leşimin sağladığı destek de deyip “Bizde, yazınsal tür ola- insan(ı) avcu(n)un içinde” (s. 24) sanan öteki “kü- eklenmeli buna. rak öykü en az roman kadar ön planda” saptama- çük insan”lar, dış dünyaya karşı tam bir umur- sını getiriyor. (Başkaldıran Edebiyat, YKY, 1997, samazlık sergilerken öyküler, adeta birer “şeytan İLKE MIRIK: ‘HER ŞEY MÜMKÜN’ 192, 191) düğünü” olup çıkıyor. İlke Mırık, Her Şey Mümkün (Perseus Yayınları, Bir başka yazısında, “Batı yazınlarıyla karşılaş- Nazlı Ayça, öykülerini geleneksel yolla kuru- 2021) başlıklı ilk öykü kitabında okuru farklı du- tırıldığında, günümüz Türk yazınının öykü türü- yor ama öykülemesiyle, kurduğu anlatı biçemiyle yarlıklarla yüzleştiriyor denebilir. Gizlenen ya da ne verdiği önem açıkça ortaya çıkar” demekten değilse de yapılandırıp modern birer robota dö- örtük tutulan iç dünyalardaki tortunun yol açtığı alamıyor kendisini, ekliyor: “Bu, öykücülüğümüz nüştürdüğü kişileriyle, onlara biçtiği iç dünyalarla kırılmalara odaklanıldığını söyleyebiliriz getirilen adına olduğu kadar, genel olarak yazınımız adına farklı olmayı başarıyor yine. öykü evrenlerinde. da umut verici, sevindirici bir gelişmedir.” (Boz- Böyle olunca, kendi hüzünlerine kıvrılmış, bunu ÖZLEM YANMAZ: kırdaki Yabancı, Doğan, Genişletilmiş 2. basım, unutmayan, unutmak da istemeyen kişiler çıkıyor ‘KIRK BİRİNCİ EVİN BANYOSU’ 2006, 168) öykülerde hep karşımıza. Bir türlü “durulma(yan) Özlem Yanmaz, Kırk Birinci Evin Banyosu (Ede- Semih Gümüş de inancını şöyle dile getiriyor: iç”leriyle (s. 81) yaşıyor çünkü bu kişiler. Her bi- biyatist Yayınları, 2021) adlı ilk öykü kitabında, “Bir öngörüde bulunmam (…) gerekirse: Öykünün ri apayrı kırılmalardan, örselenmelerden geçmiş yaşam döngüsü içinde çözüm üretememekle bir- üç atlısı var: Amerikan ve Latin Amerika öykücü- olsa da. likte bu yönde debelenirken kendilerini ödünle- lüğü, bir de bizim öykücülüğümüz: İlki usta, öteki Şu da var; öykülerinde bu iç yoğunlaşmanın yen küçük insanların öykülerini getiriyor denebi- dörtnala koşmaya alışmış, bizimki tırısta.” (Öykü- duygusallıkla bağını kökten koparıyor yazar, ace- lir okura. nün Kedi Gözü, Can, 2010, 137) le etmeksizin satır aralarına yerleştirdiği anlam Çeyrek yüzyıl içinde öykücülüğümüz üzerine Olgusal dünya, dışarıda yaşananlar, anlatıcılar çengelleriyle bir duyarlık atmosferi yaratıyor. önünde öylesine barikat kurmuştur ki yoksul kişi- dile getirilen bu görüşlerin örtüşmesi rastlantı de- İlke, işte bu duyarlık biçimlemesiyle, bunlara aç- lerin bunu aşabilmesi olanaksızdır. ğil. Öyküde pek çok görüş sahibi, bu düşünceleri tığı yerle de dikkati çekiyor. Geleneksel bir hikâye fazlasıyla paylaşıyor bugün. Hayat, böylesi insanları simgeleyen, “çerçeve- ediş desek de tazelenmiş duru bir öykücülük eşli- li kocaman bir gelin damat fotoğrafı”dır (s. 47) ve Ama bu, yayımlanan her öykü kitabının çıta- ğinde verimliyor anlatısını genç yazar, başarıyor da. yı aştığı anlamına gelmiyor, ne ki çıta altında kal- hayhuy içinde çöpe atılıp kıyıya itilmiş bir döngü- sa bile yayımlanan her ilk öykü kitabı yine de ala- dür artık yaşanan. Özlem, bu olup bitenleri olan- DÖRT KADIN YAZARLA ÖYKÜMÜZE na enerji katıp süreğenlik sağlıyor. Zaten bu ka- ca yalınlığıyla, kişilerinin yaşamlarına herhangi EKLENMEK, AMA NASIL? lemler arasında kadın yazarların öyküde apay- müdahalede bulunmaksızın yansıtıyor. Yukarıda ilk öykü kitaplarına yer açtığım dört ka- rı yeri var. Ekonomik, sınıfsal savaşın orta yerinde boğu- dın yazar İlke Mırık, Nazlı Deniz Güler, Özlem Yan- Aşağıda ilk kitaplarıyla alana eklemlenen dört şan bu insanların yaşadığı döngüyü aktarırken maz, Nazlı Ayça Özkarahan yayımladıkları bu ya- kadın öykücünün verimini alabiliriz örnekçe anla- okura enikonu bir artalan yoğunluğu bırakabili- pıtlarla verimlerini ilgiyle okutup dikkati çekebiliyor. mında, 14 Şubat Dünya Öykü Günü’nde. yor, böylelikle ne denli olay aktarıcı, anlatıcı gö- Elbette her birini, öykücülüğümüze eklemleye- rünse de öykülerini ilgiyle okutmayı başarıyor. NAZLI AYÇA ÖZKARAHAN: biliriz bugün için, ancak alanda üretim sürdürül- NAZLI DENİZ GÜLER: ‘İÇİ GÜZEL OLSUN’ ‘ŞEYTAN DÜĞÜNÜ’ meden, yazar varlığı korunmadan, bu yolla öykü- Nazlı Deniz Güler’in daha önce yayımlanmış, azım- Nazlı Ayça Özkarahan, Şeytan Düğünü (Monokl cülüğümüzde kalıcılık sağlanmadan herhangi öy- sanmayacak sayıda çocuk yazını ürünü görünüyor Yayınları, 2021) adlı ilk öyküler demetinde, geç- kücünün ileride öykümüze eklemlenmiş yazarlar mişlerine dönük hesaplaşmaya giren, kesikli ge- yaşamöyküsünde, ancak İçi Güzel Olsun (Alakar- arasında kendilerine yer bulamayacaklarının unu- ga Yayınları, 2021), yine de onun ilk öykü kitabı. çişlerle yeniden bunları kuran anlatıcılarıyla yapı- tulmaması gerekiyor. landırıyor verimlerini. Bu ilk veriminde, kişi-olay arasında farklı temel- O halde nice öykülere, süreğen öykü verimine Bilinen bir anlatı biçemi olsa da bu, yazarın öykü- de kurduğu git gele dayalı alaysamayla öne çıkı- diyeyim. Şimdiden Dünya Öykü Günü’nüzü, Sev- lere belirgin dinamizm kazandırmasının önünü açı- yor yazar. “Alaysama” diyorum ya, önceden he- gililer Günü’nüzü kutluyorum efendim. n yor elbet. İç huzursuzluğun dışa vurduğu ancak bu- deflediği bir işe soyunmaya girişmiş görünüyor www.sadikaslankara.com, her perşem- na karşın dış dünyaya tümüyle kapalı bir çıldırı ger- aslında. Bu yanıyla tek başına dikkati çekip öne be öykü-roman, tiyatro, belgesel alanlarında çekçiliği yönünde öyküleme getiriyor çünkü yazar. çıkabiliyor zaten. Bu yanıyla iç dünyalarına mitil atan, her “küçük Çehov’da gözlenen, oyunları için getirdiği “ko- güncellenerek sürüyor. 18 9 Şubat 2023