Katalog

BOB DYLAN’DAN ‘ANILAR’ Robert Allen Zimmerman’dan Bob Dylan’a dönüşümün hikâyesi! Anılar (Çevirenler: Ahmet Ergenç, Ayça Göçmen / Biri Yayınları) kitabı Bob Dylan (Robert Allen Zimmerman)) algımızı değiştirecek bir metin: New York’a gelişiyle başlayıp 90’lara kadar yaşam mücadelesini anlattığı bu kitapta, sıra dışı bir ünlü ve kahramanla karşı karşıya kalıyor okuyucu. Dylan’ın olanca içtenliği ve doğallıyla kaleme aldığı Anılar’ı mütevazı bir dil ustasının büyülü yaşamına, şarkı söylemeyi inatla sürdürmüş bir dâhinin benzersiz hikayesine tanıklık etmek isteyenlerin elinden bırakamayacağı bir belge olarak üzerinde durulmayı hak ediyor. yaşam sevincini ellerinden almıştır. (s. 24). ayakkabılar giymeniz gerekiyordu.” (s. 29). SIDIKA YILMAZ AİLE GEÇMİŞİ KARS-KAĞIZMAN! FOLK MÜZİK BİR DİN GİBİ İÇİNE İŞLEDİ! “Odaklanmak isterseniz Yahudi göçmen bir ailenin çocuğu olan Dylan’ın ai- Kendisini 40’lı ve 50’li yılların mirasçısı olarak gö- milyonlarca hikâye var” le geçmişi Kars-Kağızman’da başlayıp, Amerika’da de- ren Dylan, yaptığı müzik ile geçen zaman arasında yap- Kitaptan... vam eder. Hayatı boyunca politikaya yüz çevirmiş gibi tığı analizde folk müziğin / şarkıların güncel kültürü aş- gözükse de insanı / sokağı odak noktasına alan bir poli- TÜRK TOPLUMU BOB DYLAN’IN tığını düşünüyor. tik duruş sergiler. MÜZİĞİYLE GEÇ TANIŞTI Evet 50’ler yıkılıp gidecektir, tıpkı son günlerini Gündelik hayat onun ilgi alanındadır, insanlar arasındaki Henüz televizyonun yaşamın merkezinde olmadığı bankta geçiren bir yargıcın yazgısında olduğu gibi; mü- eşitsizliğin, egemenlerin süregiden iktidarlarının, sokakta radyo zamanlarında ünlenmişti Bob Dylan (Robert Allen cadele etse de yere yığılacağı kesindir. Yine de folk mü- yalnız kalmış çaresiz insanların, maden işçilerinin sözcüsü Zimmerman). Türk toplumu belki de o nedenle biraz geç zik bir din gibi içine işlemiştir ve onu sürdürmekte son olmayı tercih eder. Bunu yaptığını söylemekten çekinir… tanıştı müziğiyle. Bob Dylan’ın ismi duyulmaya başla- derece kararlıdır. (s. 22). dığı yıllarda bizde sa- Piyasanın istediği şarkılar değildir ürettikleri; sefil iç- dece radyo egemenliği- ki kaçakçıları, kendi çocuklarını boğan anneler gibi ko- ni sürdürüyor Dylan’ın nular şarkılarının temalarıdır. Dolayısıyla kolay hazme- ise sadece plaklarına dilir şarkılar değillerdir, bu anlamda ticari de olamazlar. ulaşılabiliyordu az sa- Dylan’ın hiçbir şarkısı format-uzunluk olarak ne te- yıdaki plakçıdan. levizyon ne de radyo için uygundur, “Fair Ellender,” Soğuk Ankara kışla- “Lord Lovell,” ve diğer şarkılarının sözleri çok uzun- rının öğrencileri olarak dur (s. 48) ama dünya çapında bir yıldız olmasını engel- okul çıkışları kendimi- leyememiştir. zi Zafer Pasajı’nda bu- lurduk. Saatlerce kaldı- ğımız bu mekânda ki- tapçıları gezerdik. Bazen bu mekândan ayrılır ayrılmaz Kızı- lay plakçılarında solu- ğu alır, plak alamasak da seçtiğimiz parçalar- dan kaset doldurulma- sını isterdik. Cat Ste- vans, Simon and Gar- Bu anlamda Anılar (Çevirenler: Ahmet Er- funkel, Bob Dylan, Joan Baez şarkıları bunların başın- genç, Ayça Göçmen / Biri Yayınları) kitabı Bob da yer alırdı. Dylan algımızı değiştirecek bir metin: New 1977 yılı TRT’de staj yapmış, pek çok müzisyeni de York’a gelişiyle başlayıp 90’lara kadar ya- orada tanımıştım. Karanlık koridorların birinde rastladı- şam mücadelesini anlattığı bu kitapta, sıra dışı ğım küçük ama dışarıya kapalı odada dünyanın her ye- bir ünlü ve kahramanla karşı karşıya kalıyor okuyucu. rinden müzisyenlerin klipleri kaydediliyordu. Bir süre sonra oraya girebilme izni almış, aylarca fır- ASIL MESELE ŞARKIYI ÖNE ÇIKARMAK DYLAN: ‘HİÇ KİMSE YA DA HİÇBİR ŞEYİN sat buldukça kaçıp bu odada henüz kimsenin bilmedi- Anılar kitabı özünde ne anlatıyor, sorusuna ilk elden ği grupları tanımıştım. Orada dinlediklerim ülkede nere- SÖZCÜSÜ DEĞİLİM. SADECE verilebilecek yanıt, Dylan şarkılarının maceralarıdır di- deyse iki yıl sonra dinlenir olacaktı. MÜZİK YAPMAK İSTİYORUM!’ yebiliriz; onlarla olan bağı, yaşamını şarkılar üzerine Joan Baez de Anılar’da yer alıyor elbette. Aralarında- kurması okuyucu adına heyecan verici bir alan açıyor. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN ki ilişki dışarıdan yorumlanmaya / anlamaya çok kapalı; Kendini sürekli sorgulayan Dylan, metinlerini yazar- KAOTİK YILLARINDA DOĞDU! Joan onu aktif politikaya çekmeye çalıştıkça kendisinin ken de onları seslendirirken de durmadan ders çalışıyor. İkinci Dünya Savaşı’nın Avrupa’yı kasıp kavurduğu hiç kimse ya da hiçbir şeyin sözcüsü olmadığını, sadece yıllarda dünyaya gelir Bob Dylan (1941 / İllionis). İsken- Dünya çapında dinlenir hale geldiğinde dahi şarkı söyle- müzik yapmak istediğini söylüyor Dylan. me tarzını sorguluyor. der, Napolyon, Jul Sezar ve Cengiz Han soyundan gelen O samimiyetin ortadan yavaş yavaş kalktığı zamanla- Öğrencilik onun için bitmez bir hal; ününün zirvesin- savaş çığırtkanlarının, “yeryüzünü ayakları altında ezen rın şarkıcısıdır… Beş çocuğu olur, popüler olmak adına ve coğrafyaları kendi fikirlerine göre zorla şekillendiren de olduğu, herkesin müthiş bir ilgiyle dinlediği şarkıla- uzun şarkılarından vazgeçmez, tıpkı okumaktan ve ya- rını daha iyi söylemenin yollarını arıyor hiç durmadan. barbarlar”ın (s. 23) hüküm sürdüğü yıllarda… şamı anlamaktan vazgeçmediği gibi. Dünya yeni bir evreye giriyordur, “kaos dünyaya yeni Şarkılarla kurduğu bağı şöyle aktarıyor: Bob Dylan’ın olanca içtenliği ve doğallıyla kaleme “Şarkılar benim için hafif bir eğlenceden daha önem- gelenlere yumruğunu gösteriyordur” (s. 23). Biten bir aldığı Anılar’ı mütevazı bir dil ustasının büyülü yaşamı- eski dünya ve gelen bir yeni dünya vardır. liydi. Şarkılar farklı bir gerçeklik bilincine, başka bir na, şarkı söylemeyi inatla sürdürmüş bir dâhinin Dylan ortaokula giderken kendilerine öğretilen şeyler- cumhuriyete ulaşmamı sağlayan hocalarım ve rehberle- rimdi. (…) Ana akım kültürün fena halde bayat, büyük benzersiz hikâyesine tanıklık etmek isteyenlerin den biri de hava saldırılarına karşı sirenleri duydukların- da sıraların altına sığınmaktır. bir kandırmaca olduğunu düşünüyordum. Yekpare bir elinden bırakamayacağı bir belge olarak üzerinde Böyle bir korku bulutu altında yaşamak, çocukların buzul denizine benziyordu, üzerinde yürümek için garip durulmayı hak ediyor. n 8 21 Temmuz 2022