Katalog

EMRE KONGAR VE ZÜLÂL KALKANDELEN’DEN ‘DEVRİMİN VE KARŞI DEVRİMİN YÜZYILI 2’ ‘Karşı Devrim Filizleri ( ) ve Darbeleri 1971-2002 ’ Emre Kongar ile Zülâl Kalkandelen’in toplumumuzun yüz yıllık serüvenini zamandizinsel olarak gün gün aktardıkları Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı (Remzi Kitabevi) adlı incelemelerinin ikinci cildi Karşı Devrim Filizleri ve Darbeleri (1971-2002) okuyucularla buluştu. Kongar ve Kalkandelen ikinci ciltte, dışarıdaki emperyalistlerle içerideki sağcı-gerici politikacıların işbirliğiyle gerçekleştirilen 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 dönüm noktalarıyla yaşadığımız “Karşı Devrim Darbeleri”nin ve yıkıcı etkilerinin içlerindeki dinamikler açısından irdelendiği olayları ortaya koyuyorlar. olayları yeniden yaşıyoruz. ÖNER YAĞCI “Devrimin Diyalektiği Olarak, Karşı Devrim Yeni- den Devrede: ‘Sosyal Uyanışı Bastırmak İçin’ 12 Mart orumlarında, tarihe bugünkü değer yargılarımız- 1971 Darbesi” başlıklı bölümde; “Atatürkçülük” adı- la bakmayan ve o günkü dünya ve toplum koşul- na yapıldığı söylenen 12 Mart Askeri Darbesi’nin 1961 Y larını dikkate alarak irdelenen tarih döneminde Anayasası’nı nasıl yozlaştırdığını, yaşatılan haksızlık dünyanın genel gidişini, bundan ülkenin nasıl etkilendiğini ve hukuksuzlukların, işkenceler ve baskıların, toplumda görerek yaklaşımın somut bir örneği olan yapıt, yakın ta- Atatürk’e, Cumhuriyete, Devrime karşı olumsuz yakla- rihimizi anlamak, algılamak, yorumlamak, deney kılmak, şımları güçlendirdiğini okuyoruz. ondan ders çıkarmak isteyenler için bir başvuru kitabı... Yakın dönem gözümüzün önüne geliyor: Darbeye karşı “… Bütün yaşamımla bile bu dünyada hiçbir şeyi et- Ecevit’in Erbakan’la kurduğu hükümet, Bayar’ın, Demirel’e kileyemeyeceğimi bilerek umutsuzca ama tek bir makale karşı tavır alarak Adalet Partisi’nin gücünü bölmesi, lis- ile tüm dünyayı değiştirebilecekmiş gibi bir sorumluluk- tesi ek olarak kitabın sonuna konulan dışişleri görevlile- la” yazdığını ifade eden, toplumbilimimizin yüz akı ve rimize yönelik cinayetler… toplumbilimi özgürleştiren bir öncü olan Emre Kongar’ın “Karşı Devrimin Kurumlaşma Çabaları: Evren-Özal düşüncesinin ana ekseni “toplumsal değişme”dir. Dönemi” başlıklı bölümde, art arda işlenen siyasal cina- Toplumu, toplumsal değişme boyutuyla değerlendi- yetlerle (listesi kitapta ek olarak var) geldiğimiz 12 Ey- rirken genellikten ve nesnellikten uzaklaşmaz, kuramla lül 1980 Askeri Darbesi’nin 1982 Anayasası ile Karşı eylemi bütünleştirerek sonuca ulaşır. Devrim’i güçlendirmesini izliyoruz. Evren’in emperya- Bir toplumu çözümlerken, esas öğelerin ideoloji ve lizmle işbirliğini, aynı çizgiyi sürdüren Özal’ın, Devrim’in anlamlı bir örneği olan ve bugünü anlamak için tarihi, dü- sınıflar olduğu düşüncesiyle dünü ve bugünü diyalektik çö- altını oyarak ortamı ve devleti adım adım Karşı Devrim’e nü iyi bilip çözümlemek, yarını kestirmek için de bugü- zümlemeyle ele alan, iç ve dış dinamikleri, nesnel-öznel hazırlayışını görüyoruz. nü iyi anlamak, irdelemek gerektiğini düşünen duyarlı in- gerçeklikleri sınıflandırarak irdeleyen Kongar temeli “top- “Darbe Sonrası Restorasyon Çabaları: Demirel-İnönü Ko- sanlar için bir başvuru kitabı niteliğindeki yapıtın Savaş, lumsal değişme” olan kitaplarına (Türkiye’nin Toplumsal alisyonu” başlıklı bölümde, DYP-SHP koalisyonunun çaba- Devrim ve Tepkiler alt başlıklı ilk cildinde; Mustafa Kemal Yapısı, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, larının 1982 Anayasası engeline nasıl takıldığını okuyoruz. Atatürk’ün “Bağımsızlık Savaşı Yolculuğu”nun başlangıç Türk Toplumbilimcileri, Türkiye Üzerine Araştırmalar, 21. “Bölünmeler ve Yozlaşma: Özal’ın Ölümü Çiller’i, tarihi olan 19 Mayıs 1919’da başlayıp “Savaş”, “Devrim” Yüzyılda Türkiye, Küresel Terör ve Türkiye, ABD’nin Siya- Yılmaz’ı ve Ecevit’i (Yeniden) Sahneye Çıkarıyor. Ka- atılımları ve “Tepkiler”le ilk “Askeri Karşı Devrim Darbe- sal İslamla Dansı…), bu yıl bir yenisini katmıştı: Aymazlı- yıp Yıllar” başlıklı son bölümde; Çiller’in, Karayalçın’la, si” olan 12 Mart 1971’e kadarki yaşananlar aktarılıyor. ğın İbretlik Öyküsü (Cumhuriyet Kitapları). Baykal’la, Erbakan’la yaptığı koalisyonların Türkiye’yi “20. yüzyılın en şaşırtıcı askeri, siyasal, ekonomik ve kültü- “AKP’nin Önlenebilir Yükselişi Başlarken” başlığı altın- kargaşaya ittiğini, 28 Şubat’ı, Yılmaz-Ecevit-Bahçeli üçlü- rel devrimi” olan Cumhuriyet Devrimi’nin aşamalarının han- da 2000’de başladığı ve 2021 sonuna getirdiği “Siyasi İk- sünün ülkeyi nasıl bir kaosun içine sürüklediğini, Derviş’in gi sırayla nasıl uygulandığını, sonraki yıllarda, Karşı Devrim lim Değişirken” başlıklı bu güncesi, tam da bugünlerde her ve Bahçeli’nin oynadığı garip ve dikkat çekici olumsuz rol- tohumlarının nasıl atıldığını gözlüyoruz. yurtseverin okuması gereken, uyarılarla dolu bir başyapıttı. leri ve 3 Kasım 2002’de yapılan ve AKP’nin kuruluşundan Cumhuriyetimizin dünden bugüne gelişinin damıtılmış Emre Kongar’ın, Cumhuriyet gazetesindeki “Direnç ve 15 ay sonra 363 milletvekiliyle tek başına iktidar olduğu öyküsünü okuduğumuz yapıtın ikinci cildi de yayımlandı: Umut” adlı köşesinde laik Cumhuriyeti savunan, hayvan güne kadarki yakın tarihin olaylarını gün gün izliyoruz. Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı 2-Karşı Devrim Filiz- hakları ve özgürlüğü ile çevre mücadelesini olanca duyar- Bunları okurken tüm yaşananlarda “iç ve dış dinamiklerle leri ve Darbeleri: 1971-2002 (Remzi Kitabevi). lılığı ile sürdüren, Utanmış Sessizlik, İkinci Cumhuriyetçi- bunların arasındaki ilişkilere” dikkat çekildiğini fark ediyoruz. Sadece Devrim’in değil Karşı Devrim’in nasıl oluştuğu- liğin Temelleri, Vegan Devrimi ve Hayvan Özgürlüğü gibi Tek bir olaydan çok olaylar zincirine dikkat çekilerek nun da ayrıntılı bir öyküsü olan bu ikinci ciltte, dışarıdaki kitapların yazarı, cesur kalem Zülâl Kalkandelen’le birlikte her şey birbirine bağlıdır yaklaşımıyla birbirini etkileyen emperyalistlerle içerideki sağcı-gerici politikacıların işbirli- sunduğu, Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı’nda (Remzi dış ve iç siyasal, ekonomik, kültürel olayların arasındaki Kitabevi) toplumumuzun yüz yıllık serüveni zamandizinsel ğiyle gerçekleştirilen 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 dönüm neden-sonuç ilişkilerinin zamandizinsel aktarımı ve açık- olarak gün gün aktarılıyor. noktalarıyla yaşadığımız “Karşı Devrim Darbeleri”nin yı- lanmasıyla, ülkemizin toplumsal yapısını ve bu yapının na- Yaşanan her olaya “toplumbilim açısından” bakmanın kıcı etkilerinin içlerindeki dinamikler açısından irdelendiği sıl değiştiğini anlamamızın ipuçlarını yakalıyoruz. n AHMET ÖZKAN’DAN ‘ERDOĞAN TÜRKİYE’Sİ VE PUTİN RUSYA’SI’ hmet Özkan’ın Recep Tayyip Erdoğan li- tin Rusya’sı adlı çalışması Nobel Akademik Yayın- bir türlü yüzleşemeyen ve “normal bir ülke”ye derliğindeki Türkiye’nin, terörle mücade- cılık tarafından yayımlandı. Kitabın nirengi nok- dönüşemeyen Rusya’nın ise eski ihtişamlı günle- A lede ve sınır güvenliğinin tesisinde proak- tasını, farklı medeniyet algılarından hareketle Er- rine dönme özlemiyle toprak ilhakına varan dü- tif bir anlayış belirleyerek insani diplomasi odak- doğan Türkiye’sinde hayata geçirilen proaktif gü- zeyde yayılmacı politikaları hayata geçirmekte ol- lı stratejiyle ön plana çıkarken, Vladimir Putin li- venlik anlayışı ve Putin Rusya’sında yaşama geçi- duğunu vurgulandığı kitapta. bu politikaların Tür- derliğindeki Rusya’nın ise dış politikadaki güven- rilen yayılmacı politikalar / hamleler oluşturuyor. kiye açısından Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış lik yaklaşımlarını imparatorluk geçmişini referans Türkiye’nin, terör örgütlerinin ülkesini bölme- Pınarı harekâtları ile Libya’da varlık göstermesi alarak yayılmacı anlayışla güçlendirerek devam ye yönelik eylemleri ve saldırılarına karşı sınırla- üzerinden, Rusya açısından ise, Gürcistan savaşı, ettiği vargısından hareketle kaleme aldığı Politika rının ötesinde proaktif bir konseptle güvenlik ku- Kırım’ın işgali ve ilhakı, Ukrayna ve Suriye kriz- ve Güvenlik Ekseninde Erdoğan Türkiye’si ve Pu- şağı oluşturmaya çalışırken imparatorluk kaybı ile leri üzerinden analiz ediliyor. n 12 10 Kasım 2022