Katalog

ERKEN CUMHURİYET’E AİT KİTAPLAR, ÇALIŞMALAR, HATIRALAR “İsmet Paşa’nın iki ciltlik Hatıraları, Günlükleri gibi sıcağı sıcağına yazılmış bilgiler olmayıp, yaşlılık günlerinde hafızasına dayanarak anlattıklarıdır. 1985 baskılı bu anıları İsmet Paşa anlatmış, Sabahattin Selek yazmıştır. Çocukluğundan başlayıp Atatürk’ün ölümüyle sona ermekte, milli şeflik ve muhalefet dönemleri bulunmamaktadır. Her cildin sonuna önemli tarihi belgelerin asılları da eklenmiştir. Nereden bakılırsa bakılsın, askeri ve siyasi kişiliğiyle İsmet Paşa Cumhuriyetimizin kurucu kahramanı ve ikinci adamıdır.” ‘İNÖNÜ HEM YOLDAŞ HEM SIRDAŞTI’ Görünüş öyle ama gerçek öyle değil... Yoldaş görünenler ile sırdaş olanlar başkadır. İsmet Paşa Lozan’da uzağa düşmüşse de, Lider’e Ankara’daki Rauf Bey’den daha yakındır. Çünkü İsmet Paşa, sadece yoldaş değil aynı zamanda inanmış bir sırdaştır. Paşalar kavgasının gerçek nedeni buralarda aranmalıdır... İsmet Paşa’nın asker kişiliği Lozan’da sona erecek, sivil hayatı başlayacaktır. Mecliste Lozan kabul edilince devlet şekillenmeye başlar. 13 Ekim 1923’te Ankara başkent yapılır ve İstanbul ile ipler tamamen koparılır. İki hafta sonra Cumhuriyetin ilan edileceğinden, Mustafa Kemal dışında (İsmet Paşa dahil) hiç kimsenin haberi yoktur. Adını koyalım. Saltanat nasıl Lozan’ın temsil krizi ardından kaldırılmışsa, Cumhuriyet de, Mustafa Kemal’in çıkardığı bir hükumet bunalımı sonucu ilan edilecektir. CUMHURİYETİN KURUCU KAHRAMANI VE İKİNCİ ADAMI! 1922 Ağustos ve Eylül Ankara’sında ilginç bir sonbahar yaşanmakta, herkes diken üstündedir. Ortalıkta cumhuriyet sözleri dolaşmaya başlamıştır. Kafası en yoğun kişi elbet Gazi Paşa’ydı. 28 Ekim gecesi Çankaya en büyük devrime gebedir. Tarihin do28 Ekim gecesi Çankaya en büyük devrime gebedir. Tarihin doğurduğu adamla Lozan kahramanı baş başalar. İsmet Paşa’nın gerçek sırdaşlığı ve ikinci adamlığı artık su yüzüne vuracaktır. Cumhuriyetin ilanı o gece kararlaştırılır. Ankara kalesinden başka bir güneş doğacak, bayrak daha özgür dalgalanacaktır. Mecliste Cumhuriyet kabul edilir. Cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal, ilk başvekilimiz de İsmet Paşa olmuştur. ğurduğu adamla Lozan kahramanı baş başalar. İsmet Paşa’nın gerçek sırdaşlığı ve ikinci adamlığı artık su yüzüne vuracaktır. Cumhuriyetin ilanı o gece kararlaştırılır. Ankara kalesinden başka bir güneş doğacak, bayrak daha özgür dalgalanacaktır. 101 pare top sesleri her yeri inletirken, Karabekir Trabzon’da Rauf Bey İstanbul’dadır. Mecliste Cumhuriyet kabul edilir. Cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal, ilk başvekilimiz de İsmet Paşa olmuştur. HATIRALAR… Rafımdaki diğer kitap, İsmet Paşa’nın iki ciltlik Hatıraları’dır. Günlükleri gibi sıcağı sıcağına yazılmış bilgiler olmayıp, yaşlılık günlerinde hafızasına dayanarak anlattıkları. 1985 baskılı bu anıları İsmet Paşa anlatmış, Sabahattin Selek yazmıştır. Çocukluğundan başlayıp Atatürk’ün ölümü ile sona ermekte, milli şeflik ve muhalefet dönemleri bulunmamaktadır. Her cildin sonuna önemli tarihi belgelerin asılları da eklenmiştir. İsmet Paşa’nın Anıları ve Günlükleri üzerine çok şey söylenebilir, ancak şu notu vermeden geçmeyelim. Sakarya Harbi öncesi muhalifler Mustafa Kemal’e kan kusturuyordu: “... Nerde bu ordu, ne zaman kıpırdayacak, nerde Mustafa Kemal Paşa?.” ‘DEMOKRAT VE MANTIKLI KARAKTERİ UNUTULAMAZ Muhalifler onu çarmıha germek için, ordunun zaferinden çok yenilgisini arzuluyordu. Başını da bizim Hüseyin Avni çekiyordu. Mustafa Kemal ise tüm hazırlıklar bitmeden taarruz düşünmüyordu. Öyle bunalmıştı ki, aklından Meclisi kapatmak bile geçiyordu. Bu fikrini Karabekir ve İsmet Paşa’ya bile yazmıştı. İsmet Paşa karakterini bu olayda daha net görürüz. Cepheden yazdığı telgrafta, Mustafa Kemal’e karşı doğru yolu önerir. “Madem bu Meclis’le yola çıkıldı, zaferi de onlarla kazanmamız gerekir,” diyordu. İsmet Paşa’nın demokrat mantıklı karakteri, Mustafa Kemal’in ihtilalci tavrıyla çatışıyordu. Milli Mücadele ve erken Cumhuriyete kafa yoran biri bu İsmet Paşa karakterini asla unutamaz. İsmet Paşa üzerine nasıl bir hüküm cümlesi kurmamı istersiniz? İsmet Paşa’nın askeri ve siyasi kişiliğinin çok yönlü ve değişik parametreleri vardır. Hakkında pek fazla çalışma da vardır. Bunlar akademik araştırma konularıdır. Eleştiri ve değerlendirilmeler yapılabilir. Yapılmalıdır da. Ama Cumhuriyet tarihimizde onun yeri ucuz polemik ve dedikodulara dayandırılamaz. İLERİYİ GERİDE ARAYAN ZERZEVAT KÜLTÜRÜ! Cumhuriyetin 97. yılına girdiğimiz şu günlerde, medrese öğretisinin tekke ve takke ruhlu takma kafaları ve taşra molozları, üzülerek belirtelim olay ve olguları gerçek yerine koyacak tarih bilincinden halen yoksundur. İleriyi geride arayan zerzevat kültürünün tarihe bakışı halen Mustafa Sabri, İskilipli Atıf, Süper Mürşit ve Fesligiller kafasıdır. Nereden bakılırsa bakılsın, askeri ve siyasi kişiliğiyle İsmet Paşa Cumhuriyet’imizin kurucu kahramanı ve ikinci adamıdır. n 10 29 Ekim 2020