Katalog

“Kızıl Darı Tarlaları”nda daha belirgin olmak üzere Mo Yan’in anlatımında masalsı ve yer yer de destansı bir biçem dikkat çekiyor. açlığını yatıştırmak için çay almak yerine dilenciye verecek kadar yufka yürekli olan ve bir süre sonra bu dilencinin liderliğindeki çete tarafından donuna kadar soyulan Cintong, annesiyle birlikte sanki eski Çin’i de toprağa verir. KİTABIN YAPISI İri Memeler ve Geniş Kalçalar, yedi ana bölüm ile bir ek bölümden oluşuyor. 1038 sayfalık hacmiyle hayli uzun ve fiziki olarak okumayı zorlaştıracak kadar ağır bir kitap. Bu hacim, “Daha kısa tutulamaz mıydı?” sorusunu akla getirmekle birlikte nihayet yazarın tercihi. Çoğul bakış açısıyla yazılan romanda birinci ve üçüncü tekil şahıs anlatımı kullanılmış. Ancak metne Şangguan Cintong’un anlatımı egemen. Uzunluğuna rağmen sıkılmadan okunan doyurucu bir çeviri; dipnotta verilen bilgiler, özellikle Çin’e ilişkin bilgileri sınırlı olan okuyucular için çok yararlı. Ancak yazım yanlışları ve ilçe kaymakamının bir yerde “ilçe valisi olması” gibi yazım birliği açısından sorunlu noktalar var. Diğer yandan okuyucu altıncı bölümde romanın “sonlandığı” hissine kapılmakla birlikte, yedinci bölümde bu kez romanın başlangıç tarihinden de eskiye, 1900’e gidilerek annenin kronolojik yaşamöyküsü verilmeye başlanıyor. Bu bölüm aslında önceki bölümlerden bağımsız değil. Yazar buradaki bilgileri bölümler içinde de yedirebilirdi, ama yer yer tekrarlar olma pahasına bir kronolojik bütünlük içinde romanın sonunda vermeyi seçmiş. İlk kez Dajia dergisinde dizi halinde yayımlanan romanı üzerinde yeniden çalışan yazar 2001’de ve 2009’da düzeltmeler yapmış. Romanın eki bu düzeltmelerin ürünü olsa gerek. ÇİN’İ BİR DE EDEBİYAT ÜZERİNDEN TANIMAK İnsanlık tarihi aynı zamanda savaşların, işgallerin, kıtlıkların, açlıkların, yıkma, yok etme, yaşatma ve yeniden inşaların tarihidir. Yeryüzündeki her coğrafya ve o coğrafyanın yerleşikleri geçmişte ve bugün bu tarihin hem öznesi hem de nesnesi olmaya devam ediyor. Bu bağlamda kendi coğrafyasının yaşadıklarının bir kesitini romanlaştıran Mo Yan’ın yazdıklarının, farklı coğrafyalardaki okuyuculara kendi tarihsel geçmişini, yaşanan savaş ve toplumsal çalkantıları ya da neoliberal politikalar ekseninde günümüzde yaşaC U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I dıklarını anıştırması olağan. Bu açıdan bakıldığında kitabın özgün bir konuyu romanlaştırmadığı düşünülebilir. Ancak kitabın, Çin gibi köklü bir uygarlığı temsil eden ve günümüzde kapsamlı bir yön değişikliğine yönelen ülkeyi edebiyat üzerinden tanımak; bilgi dağarını, ülkenin gelenekleri, yakın tarihinde geçirdiği siyasal ve ekonomik dönüşümler, kapitalizme yönelişin toplumsal ve fiziksel dokular üzerindeki yansımaları ile zenginleştirmek isteyenler için yararlı bir zemin oluşturduğu tartışmasız. Elbette yazarın baktığı, durduğu yerin izdüşümlerini yansıtan anlatıyı, kendi belleğinde birikenlerle değerlendirmek ve bu zemini başka anlatılarla birlikte inşa etmek okuyuculara kalıyor. Son olarak Mo Yan’ın eserlerinin özgün dilinden Türkçeye kazandırılmış olmasının önemi vurgulanmalı. Her iki eser, Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi (DTCF) Sinoloji Bölümü mezunu Erdem Kurtuldu tarafından çevrilmiş. Burada, Türkiye’nin yetiştirdiği ilk sinolog olan Prof. Dr. Muhaddere Nabi Özerdim (19161991) ile DTCF Sinoloji Bölümü’nün şimdiki başkanı Prof. Dr. Bülent Okay’ın, dilimize kazandırdığı klasik metinlerin dışında, yetiştirdiği öğrenciler için de katkılarını anmak gerekir. Türkiye ve Çin hükümetlerince, her iki ülkenin kültürel açıdan birbirlerini yakından tanımasını sağlamak amacıyla başlatılan girişimlerin özel kişi ve kurumların çabasıyla desteklenmesinde yarar var. Bu, yalnızca, büyük Çin uygarlığını daha yakından görmek için değil, aynı zamanda bugünkü Çin’e, yakın dönemde sermaye birikimi ve teknoloji öğrenme sürecindeki ucuz ürünleri üzerinden bakan önyargılı ve sığ değerlendirmelerden uzaklaşmak için de gerekli. n İri Memeler ve Geniş Kalçalar/ Mo Yan/ Çeviren: Erdem Kurtuldu/ Can Yayınları/ 1038 s. (*) Prof. Dr., Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Öğretim Üyesi. (1) Mo Yan, Kızıl Darı Tarlaları, Çev. Erdem Kurtuldu, Can, İstanbul 2013, 522 s. (2) Çin’de toprak hâlâ kamu mülkiyetinde. Ancak komün sisteminin sonlanmasıyla tarım topraklarının kullanım hakları uzun süreli sözleşmelerle ailelere verildi. Romanda kastedilen bu uygulama. 1299 8 O C A K 2 0 1 5 n S A Y F A 1 3