Katalog

M A R T 2 0 0 0 • Kıymet Giray'dan bir sanatçı kitabı 'AydınAyan' 3.sayfada • A.Huxley'in 'CesurYeni Dünya'sınıçeviımeni Ümit Tosun tanıtıyor 8.sayfada • Hulki Aktunç'un yeni kitabı 'Enotologya?'yı Muzaffer Buyıukçu değertendirdi 14.sayfada • Kıbnsta, "Akdeniz'den Aşkdeniz'e" KitapGünleri.810Maıt 17 sayfada KİT/UF» Cumhuriyet P A A t I Z E K Ahmet Umit Ahmet Ümit Türkiye edebiyatında polisiye romanın en önemli adı sayıkyor artık. Son romanı 'Patasana', yine bir cinayetler zinciri etrafında biçimleniyor. Ahmet Ümit'le 'Patasana' üzerine konuştuk. Vedat Günyol kısa bir yazıyla bu söyleşiye eşlik etti. Levend Yılmaz da Patasana'nın ağzından Ahmet Ümit'i tekzip etti. MUSTAFA ALAGOZ Mezopotamya'daki kanlı gelenek ve... atasana'da iki metin iç ıçe geçmıs. Biryanda giinümüzde yaşayan arkeolog Esra ve ekibindekilerin bir yanda tki bin yedi yüz yıl önce yasamıs, Hitit saraytmn başyazmanı Patasana'nın yazdtğt tabletler. Patasana'ntn ağzından Asur ve Geç Hitit döneminde yasananlan öğrenirken, Esra'yla birlikte de günümüzde yasananlan görüyoruz. Birbirlerine ıkt bin yedi yüz yıl uzaklıktakibu iki dönemı aynt roman içinde aktarmaktaki amacımz neydi? Bir yazarı esinleyen pek çok olay vardır. Bazen bir görüntü, bir haber, bir başka yapıt, bazen de çağımıza ya da insana ilişkin çarpıcı bir gerçeklik. Beni Patasana'yı vazmaya iten, esinleyen şey de insana ilişkin bir gerceklik oldu. Bu gerçekliği kısaca; farklı olanı, yabancı olanı yok etme, hem de kan dökerek yok etme geleneği diye adlandırabiliriz. Beş bin yıl önce de böyleydi, günümüzde de böyle. Ben bu gerçekliği anlatmak istedim. Anlatacağım konu bu olunca arkeoloji ve antik çağları yazmak kaçınılmaz oldu. Romanı kurgularken yalnızca bir kazıyı yazmayı dü§ünmÜ5tüm. Âncak ben bir arkeolog değilim bu yüzden o meslekten arkadaşlarla konusmaya, araştırma yapmaya başladım. Bir yandan arkeologların dünyasını tanımaya, bir kazıda neler yaşanabilir, öğrenmeye çalışırken bir yandan da, onların konusunu incelemeyebaşladım. Öyle ya bu arkeologlar hangi dönemi kazacaklardı? Sonuçta en uygun dönemin Geç Hititler olduğuna karar verdim. Çünkü Geç Hitit Kent Devletleri Asurlular tarafından acımasızca yok edilmişlerdi. Üstelik bu olay benim doğduğum kentin Gaziantep sınırları içinde gerçekleşmişti. Bu, bana büyük bir neyecan verdi. Böylece o dönemi daha yoğun olarak araştırmaya başladım. Arkeologların kazısının yanı sıra, iki bin yedi yüz yıl öncesini.anlatan tabletler yazma düşüncesi böyle olgunlaştı. Üstelik bu, baştaki amacımı anlatma açısından bana büyük kolaylıklar sağlayacaktı. Yani hem günümüzdeki şiddeti hem de iki bin yedi yüz yıl öncekini aynı P kitapta anlatma olanağını bulacaktım. Romarum bittiğinde yanlış yapmadığımı anladım. Kitaba adtnı da veren Patasana ve tabletleri gerçek mi, bir yerden alıntı mt, siz miyazdtmz? Hitit tarihinde adı geçen Patasana adında bir yazman var. Ama benim kahramanım olan Patasana'nın o yazmanla ismi dışında hiçbir benzerUği yok. Yazman Patasana karakterini ben yarattım. Hititler'de yazmanlık çok önemli bir kurumdur. Yazman dönemin entelektüel kişisidir. Panku Meclisi'nde yer alır. Aynı zamanda günümüzdeki dışişleri balcanlığının kimi görevlerini yürütür. Yabancı devlederle yazışmaları yapar, krala akıldababadan oğula geçer. Yazmanların, krala sadık olmasına dikkat edilir. Bu yüzden yazmanların büyük çoğunluğu kralı öven metinler kaleme alırlar. Nesnel durumu anlatan tableder ya hic yoktur ya da yok denecek kadar azdır. Oysa ben kralla büyük çelişkileri olan, bu yüzden de kendi kişisel tarihini tabletlere aktarma ihtiyacını duyan bir yazman yaratmayı uygun buldum. Böylece de yeryüzünün resmi olmayan tarıninin ilk belgelerini kaleme alan Yazman Patasana ortaya çıktı. Tabletleri yazmak gerçekten de oldukça zor oldu. îki nelik eder. Yazmanlar özel olarak yetiştirilir ve meslek nedenle zordu; birincisi tarihi gerçeklerle ters düsmemek gerekiyordu. Bu yüzden Geç Hitit tarihi kadar o dönemde yaşayan Asurlulan, Frigyalılan ve Urartuları da bilmek gerelciyordu. Ikincisi ise o dönemin tablet diline uygun bir üslup bulmak gerekiyordu. Öncelikle Geç Hitit tarihi hakkında bilgi verecek kitapları okudum. Aynı zamanda Hitit tarihi boyunca ki bu yüzlerce yıl demektir yazılmış ve dilimize çevrilmiş tablederi okudum. Dil yapısı, sözcüklerin sıralanışını inceledim. Ondan sonra oturup tablederi yazmaya başladım. Kuşkusuz birebir tableder çıkmadı ortaya ama o dönemi çağrıştıran bir metin dilini yakaladığımı sanıyorum. hıssediliyor. Tabletlerde daha ılkel ve siirsel bir dil, diğerinde ise daha günlük bir dil var. Şunu sormak istiyorum. Romanda kimt diyaloglar, örneğin Teoman, Kemal, Esra arastndaki futbol üzerine yapılan sohbet genel düzeyi düsürmüyor mu? Romanın da tıpkı yaşam gibi karşıdarın birliği olduğunu düşünüyorum. Onlarca çelişkınin çatışması ve birlikteliği bir yapıtın bütünlüğünü ortaya koyar. Bu bütünlük, donmuş, devinimsiz, ruhsuz bir bütünlük değildir. Işte yapıta o devingenliği, o sürekliliği, o gerçekDevamı 4. sayfada. Evet, tabletlerle romanın dili arastndaki fark hemen CUMHURİYET KİTAP SAYI 5 2 5