Katalog

0 K l) R L A R A *Ytl 1989. Berlin Duvart yıktlır. Öncc şaşkınhk, sonra kuşku, sonra korku,sonra da çözülrne, dağılma ve çökme. Artık hiçbir sey eskisi gibi olmayacaktır. Yıllardır Türkiye'den uzakta, sürgünde yaşayan bir devrimcinin gözüyle, sosyalht blokun çöküşü öncesi umutlan ve çöküşten sonra sürgünaen l'ürkiye'ye dönüşteyaşadığı saşkmhklar, acılar, hüzünler. Asktan ve devrimden konuşulan, u&runa herseyin göze altndı&t döncm çöküp yok olmustur. Artık hiçbir şeye, hiçbir yere geri dönülemeyecektir. Bu dünyayı deg'iştirip bir yeryüzü cenneti kurmayı hayal edenler, yenilmis orduların yentk askerleri gibidirler. Oysa ytllar öncesinde '68 kusağı olarak gençtiler, haklıyaılar, umutluydular, âsıktılar. Henüz kuşku, ihanet, korku, dağlara, yaylalara çıkmamıstı. Devrim türküleri, fabrikalar, grevler, bildiriler, haklıltğa ve zafere olan inanç dorukUırdaydı." Oya Baydar, son romanı "niçbiryer'e Döniiş"te bunlart anlatıyor ve ilk kitabt "Allah Çocuklart Unuttu" da olauğu gibi son romamnda da ortalığı kartştmyor. Kitapseverlerin ilgisiz kalamayacağı "Hiçbiryer'e Dönüş", I968yılım uzaktanya da yakından yasamıs olanların da ilgisinden knrtulamayacak. Oya Baydar'la yazarltğı ve son kitabt üzerine tki söyleşi ve Sennur Sezer'in, Baydar'ın yapıtlanm değerlendirdiği bir yaztsı var sayfalartmızda. Bo{ kitaplı günlerl... TURHAN GÜNAY (( MEHMET FARAÇ A y karanlığın içinden çıkıyordu, l \ ıssız öpüşjçrde büyüyordu yanJL J L lız!ıklar...Önce suskunluk bozulmu!jtu...Beklenıneyen bir konuk muydu kapıyı çalan, yoksa scvdanın apansız kaçışında çıkardığı scsler miydi?..." Cumhuriyet'te, "Politika Günlüğü" köşesindc yıllardır sosyal, siyasal vc toplumsal konulara el atan Hikmet Çetinkaya, kalemini çoğu kez şeriatın karanlık uehlizine bir projcktör gibi tutmuş deneyimli bir gözlemci. Çetinkaya, aynı zamanda toplumsal vc siyasal yazılarında ülkenin önemli sorunları ve bunların perde arkasına da parmak basmış bir usta yazar. Son kitabı "Sevdanın Adresi Belli De;il"de kalemini bu kez şjirsel anlatımlı yazı'arı için kullanan Hikmet Çetinkaya, Cuma huriyet'te pazar günleri yayımlanan duygu dolu edebi yazılarıyla köşe yazısında bir çığır da açmış. Çetinkaya'nın pazar yazılarını bir araya getirdiği son kitabı, okuyucusunu, iç karartan yolsuzluklar, işkenceler, şeriatçı uygulamalar ve giderek çirkefleşen siyasi ortamı irdeleyen atmosferden de biraz olsun uzaklaştırıyor. Yazar, okuru, kimi zaman duygulandıran, kimi zaman heyacanlandıran, duşündürcn, kimi zaman da gençlik rüzgârlarında savuran satırlan ya da ünlü bir şairin dizeleriyle harmanladığı yorumlarıyla toplumsal sorunlardan uzakıaştırmakla kalmıyor, rahatlatıyor, nefes aldırıyor. 30 yıllık deneyimini, gözlemlerini, anılarını ve yaşadıklarını 16 kitaba sığdıran Çetinkaya, aslında usta bir röportajcı da. Yapıtlannda, onu bazen tütün işçilerinin dramında, bazen Kubilay'ın Mcnemen'inde, bazen de siyasal Islamı irdelediği tarikat kamplarında görüyoruz. "Din Baronunun Kazlan"nda olduğu gibi son yapıtlarında daha çok tarikatsiyasatticaret üçgeninde yeşeren siyasal Islam tchlikesini ve onun odaklarını sorgulayan Çetinkaya, Çağdaş Yayınlan arasında çıkan "Sevdanın Adresi Belli Değil" adlı 17. kitabında okuyucusunu şaşırtıyor. Çetinkaya'nın kıvrak kalemi bu kez dünya eucbiyatının ünlü şairlerinin gizemli satırlarıyla buluşuyor. Onun kalemini kimi zaman Victor Segalen'in seslendiği "Yasak Mor Şehir" de, Tienanmen Meydanı'nda onbinlcrin arasında görüyoruz: "Gözlerini kısarak bakıyor, uzun siyah saçlannı rüzgârda savuruyordu. Ilk kez orada gördüm onu...Tienanmen Meydanı'nda on binler yürüvordu...Kavganın ardından boyun eğiliyordu o geleneğe..." Yazar, çarpıcı başlıklar sunduğu yazılarını rahatlıkla okutuyor. "Bir Donmuş Güneş" ve "Derin Sevismeler"de uzaklardaki sevgiliyi arıyor. Andrey Voznesenski yol gösteriyor ona: "Kilometreler ayıramaz insanı inan / Birleştirir telefon telleri gibi../Ama milimetrelcrse ayıran, Bağışlanmaz bir yazgıdır bu beterin beteri." "Sevdanın Adresi Belli Değil", yalnızca scvdanın adrcsini aramıyor, sevgiyi, sevgiliyi irdelemiyor. Kitaptaki birçok yazı dramatik olaylan şiirscl bir anlatımla sorgulayabiliyor. Sorular, ustalıkla yerleştirıldiği satırlarda iç karartıcı olayları da yansıtıyor. Ülkenin önemli sosyal ve siyasal sorunları, olaylan Çetinkaya'nın akıcı üslubunda aynı zamanda yargılanıyor. Kimi zaman da MalabadiKöprüsü üzerinde, Dicle çarşısında, Istanbul Escnyurt'da, Izmir Mezarlıkbaşı'nda bir yaşamı duygulu bir üslupla irdelerken çıkıyor lcarşımıza Çetinkaya. Acıları, yoklukları, scfalcti, işkenceyi, yargısız infazı, kayıpları irdelerken yasamın güzelliğini, sevmenin tadını, aşkın coşkusunu da sıralıyor önümüze. Bir jiir kitabı okumanın tadına varırken, o, çcişkiler yıımagını bir topac gibi çevircrek toplumun her kesiminden ilginç kesitler getiriyor gözlerimizin önüne. Hcr satırda, okur, yasamın gerçeklerine bir siir penceresinden de bakılabileccğinin biıincinc varı "Sevdanın Adresi Belli Defiil" 30 yıllık deneyimini, gözlemlerini, anılarını vc yaşadıklarını 16 kitaba sığdıran Hikmet Çetinkaya, bu son kitabında denemelerini toplamış. Çetinkaya denemelerinde sosyal, siyasal ve toplumsal olay lara şiirsel bir anlatım kazandırmış. yor bu şekildc. "Gezgin Bir Bulut"da, polisin bastığı bir örgüt cvi televizyondan yansıyor: "Yves Montand söylüyordu: Le Chant des Partisans... ...Odanın içi darmadağınıktı. Televizyonu açtı, son haberleri dınledi. polisin bir örgüt evini bastığını öğrendi. Canı sıkılıyordıı, kararsızdı...Sevdiği erkek çekip gitmişti.. lçini bir tıüzün kasırgası kapladı. O anda dışarıya çıkıp sokaklarda delice dolaşmak istiyordu...Bır sigara yaklı, bardağınuaki içkisiğ ç ni yeniledL.O anda Sevdanın Adresi aklına Özdemir Belli Deifl/Hikmet AsaPın bir şiiri takılÇetinkaya / Çağdaş di: Yayınlan / 256 s. Benim söylemek için çırpındıfiım gecelerde, siz yoktunuz.." Çetinkaya nın denemelerinden "Kuru Bir Umutsuzluk"da, bir annenin hıçkırıklarına, haykırışına ortak olunuyor. Manisalı gençlerin götürüldüğü cezaevi aracının ardından "Götürmeyin yavrumu" diye bağıran annenin seslenişi Nikaragualı şair Ernesto Cardenal'ın dizeleriyle buluşuyor. Bir mezar taşına yazılan satırlar ise dikkat çekiyor: "Seni öfdürdüler ve bizlere nereye gömdüklerini söylemediler... Buna karşın bu ulusun ülkesi senin mezann, ya da daha iyisi: Ülkenin toz zerreciğinde, aynı zamanda olmadığın yerde diriliyorsun." "Sevdanın Adresi Belli Değil", Çetinkaya'nın "Aşık Kadınlar SokagV'ndan sonra pazar yaztlarının yeraldığı ikinci deneme kitabı. 256 sayfalık kitaptaki her yazı insanı bambaşka uuygulara itiyor, değişik tadlar bırakıyor akılda. Hikmet Çetinkaya, her satırda sevgiyi, aşkı anlatırken kitaba adını veren soruya da kendi satırlarında yanıt veriyor. Sevdanının adresi, yazarın kalemini uzattığı her satırda aslında. • Hikmet Çetinkaya'dan denemeler toplamı ÇatHuya'ran 17. Mtataı \BAsomm \KAZUR1 MBAK SANAM BVUŞTl Açık Kadınlar SoktAı/Hıkmel Çcttnhaya / Çağd Yayınlan / 256 s. Kuzu postunda Kurt/ Hikmet Çetinkaya / Çağdaş Yayınlan / 224 s I I '.I 1ISM1A Din Baronunun Kazlan /Hikmet Çetinkaya / Çağdaf Yayınlan / 224 s Zambak Sana da Bulaştı Ksm/Hikmet Çetinkaya / Çağda) Yayınlan / 192s. Imtiyaz sahibi: Berin Nadl o Basan ve Yayarv yenl Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.ş. o Genel Yayın Yönettneni: Ortian Ehncocenel Yayın Koordlnatörü: Hikmet çetinkaya ©Yazıişlerl Müdürlerl: Ibrahim YıidızoSorumlu Müdür Flkret llklz Yayın Yönetmenl: Turhan Cunay o Craflk Yönetmen: CNIek llkonır c Reklam: Medya C KtTAP llıyıttM l|hç 1 VKİMr K\Nrt\«i fi Şeriat Pazarı / Hıh met Çetinkaya / Çağdaş Yaytnlan / 256 ı Kubilay Olayı ve Tarikat Kanıpları/ ////' met Çetinkaya / Çağ da$ Yayınlan /216 s. Çağının Tanığı Üç Yazat/Hıkmet Çetinkaya / Çağdaş Yayınlan / 156 s. Sancılı Yılar Kujatılmış Sokaklar////>tmet Çetinkaya / Çağdaş Yayınlan / 160 s SAYFA 3 CUMHURİYET K İ T A P SAYI 429