Katalog

rak, ıneedcn ınceve hesaplaı vaparak cı nayetleı ısjemcdı ama butun dunvanın ıl gısırıı çckccLk du/cvdı karmasıik hıılı meçhuf unavetler, polıtık hcsaplas,malaı dcvletm, yeraltı oıgutktının /ınuılctnc suç laalıyctlen gortıldu Aslında bu du ıııtn ulkemı/mgelı^misjlıkegrısivledc ko .utlukoluş.tıırııynıdu (( unkıı bı/cledev ct bıreylcrckn dc ^ııketleıden dc daha gucluydu ()ncedevlet anlayış,ı geıek ıcs mı kurumlardaguek halkııı aıasmda he nnnscrn.li bır gelenek olarak sıırup g<ldı Boyle bır ulkcck sohstıkı. tıııavetlerı bı rcy vcı ınc dLvletın ı^lemcsınden daha do gal nc olabılır' Oyle dc oldu 12 Lvlul Daıbesı'rıc. gelınııken ısjenen cınayetlcr, vapıl.ın roplu kırımlaı ustaca du/enlen mıs,bu plaııın paıçalaııydı liFvIulson lasi doneınde ı<j!crn.n laılı meçhul einayet lcr, kara paıadan, croın tıcarerındcn pay alm.ı savaşj Susıırluk Çetcsı yk bırlıkte açığa çıktı C^ctckıın clevlet ıçindekı ct kınlıgı ^ımdı mahkcmeleıde taıtış,ılıvoı Bu clcnlı gı/lı l)iı cııiııkayı hiçbıı bırc\ tck başjna uygulayama/dı I atlı meçhuf lcrın daha pek çoğu aydınlatılmadı Yaııı ulkunı/clekı polıtık yapı tam bır polısıvc dı/gc ıçınck çalışıyoı Lkonomının dc po lılık vapıdan çok Kııkı v > Kara para ol <k masa pıyasalaı çokccek üoylebırduııım da polısıyo lomanın /cmını kcndılığın dc n polıtık alaıı ı kavıvoı yor Buna bırdcdcvlct ıçındckı polıtık hc sapla^malaıı \t bıınun sonııtlaıını kataı sanı/ acıması/ bır lırıal cldc cılcrsını/ Polı\ı\>( nnnanlor jif'iullıhlc htr \ur\i rtz/ı sonıi tıır lhr<,ok polısıyt okıını ro nıaıııjtıuılH,ııı okııduğunu saylcr Sızın ro »huütirıınz da hoylc ıııp l Bcncc bu polısıye romanın klasık do IILIIII ıtinılogrııbıı yoııtcnıdı Aratlangc (,cn I5()kusuı yıllıksurcdc polısıye roman dcgı^tı vcgclı^tı 1 ıpkı ta/ gıbı, bincma gı bı ycnı olanı aldı, yapay olmayan format laıa, vapılaıa kavu^tu dunumu/dc val nı/ta çarpıcı bıı lınalın ba^aıılı bır polı sıyt ıoman ı«,ın yctcrlı oldugıınu sannıı voıum Patııtıa 1 lıghsmıth'ın "Trcndckı Yabaıuılar adlı lomanında cınayctı kı mın i'jltdıgı bır gı/ dcgıklıı Ya/arımı/ ka tılku ı^kyctcklcrı cınayctlcr u/crınde U7un ıı/ıın tarıı^tıııı Ama yınc dc roma nı buyuk bıı mcıakla okumayı suıduıuı sunu/ Onemlı olan dabudııı Mcıakıso nıına kadaı koıumak Polısıvc lonıatıı bır mnın olarak du "junnıck guek () da otckı cdcbı yapıtlar gıbı o/Lindc bu dıklıı Kuıgu olsun, ent rıka olsun bu dıllc anlatılır ()kura cstctık ha/ \eien tcnıcl ctkcn dc, ıncıakı ale\k ycn,ku!)kuvudııı tutan d.ıbudıldcn baîjkasidegıldıı Bu yu/dcn ı^ı bıı polısıye ro manda butun bolumkı lınal kadarc,arpıcı ctkılcvıcı olmalıdır Yoksa okuıu su ruklcmcsı olanaksı/dıı Buna karşın bcn Yargısız intaz c,arpici bıı tınalı dc sıııprı/ı suıpıı/sı/lık Bıı yıızdcn mı dcvlc tın gızlı orgutlcnn dc {(ilışan ya da ycrallmda savaşım yurıı olan bıı hnalı ck kullanabılııım Bunlar lcn dı vrımu iiruplann uyelerım anlattyor dan hcıhangı bıııylc kcndımı sınırlamavı duşLinmııyoıum sıın* (ıc klı/t/ Kar Kohıı\u' na, bıraz roma Gucmlı i>u(, ncrcdcyse polısıye roman ııııı koıııiMindan \oz cdcr »ıı\ın> da oradadu Suç devktın kurumlannda Roman Moskova'dagcçıyc»r Yıl 1986 ısjenıyorsa kuijkusıı/ va/aronu anlatmak Sovycrlcr Bırlı^ı hcnu/ yıkılmamıs Mos /oıundadır "Sıs vc (îccc"dc yargısız ın kova da aıalaıında I urklcrın dc Inılunfa/ı anlatmaya calı^tım Bılındığı u/crc dugu clcğışık ulkclcıdcn komunıstlcrın dcvlctın guvcnlık bıı ımlc rındc vargısız ııı bıraradacgıtınıgorduğu Marksı/m I.ns fa/la "tcrorıstlcrı" cn kolav, en ctkılı bı tıtusu ndckı va^am, lurklcıdcn bırının çımde yok edılcbılır gıbı bır anlayıs, var olclurulmcsıylc haıckctlcnıyor I Ic rkcs dı Bıı anlayıijin bugun dc surdugunü go koıku ıcındc bırbırındcn ku^kulanmaya ruvoıu/ "Sıs ve Cıctc", bır yargısız ınla/ ba^lıyor, KCJB, MİI vc T urkıyc Komu olayını ırdclcr Anıa lotnan ovlc farklı bır nibt Paı tisı (TKP) olayı kcndı a<,ılarından bıçımdc kuiLilmuijtuı kı, okıır çok sonra soru^turmaya koyuluyoı bıınun faıkına varıı Soylc^ımı/ın başın Moskovd polıuyt ozdlıkk dccasıts ro da da bclırttıgım gıbı polısıvc loman ya manlannda \ık\a ktıllanıltin bırkcnt dcgjl /arının ışı dcnklcnı kuıup, denkle.m bo/ ım> Ncdcn Mrı\hf>va'yı \n,tın} mak.denenmemi!} kuıgularıbıçımlcndıı mck Kıırgıınun karnıa^ıklıgı vc saglam Neöen Moskova? lığı romandakı merak duygıısıınıı artıran "Kar Korkusu ııu yalnı/ca gcrılımc cn onemlı ctkcn Ama kurgu lazla kaı nıa dayanan bıı roman olarak tanımlamak ık olunca, buna hazır olmavan ba?ı okıır eksıkolur Bcn polısıvc lonıanıneğlcndı •ıı, hatta ba/ı clcjjtırnıcnlcr romanın içe ıııkcn, ka<,ıs,ı saglarkcn cğıtcbılcccğı, ay rığını anlamakta/oılanıyorlar "Sıs vededınlatabılcccğı duijunccbiııdcyım "Sıs vc tc'dc dc boyle oldu Içınde bulıınduğu (îccc"yıdc buanlayı%lakalcmcalmi!)tım kurutıı (Mtl) taralmdan c/ılen, gorcv "Kar Kokusu"rıu ya/aıkcn dc avnı <\\\ duygıısıı |>clı%mı% bır ıstıhbaratçııun nıcs ş,unc.cyı ta^ıyoıdum leğınc yabanulasma scrııvenının anlatıl Ncdcn Moskova, soıusuna gclıısck, dıgı roman, kımılerı tarahndan polıs yan oncclıklc ijunu soylcmclıyım I'kım Dcvlısı olarak algılandı Dcvlctın guvenlık bı ıımı'ylc baijlayan surcç yuzyılımı/ın ola rımlcıının ıçındedonencnmkalardanha yıdır (îcııyc bakaısak, fkıncı Dunya Sa berlı olmayanlaı, "Sıs vc Gece"dekı kah vas/nın alrında, nuklccrsılahlanmanın al ıamanın ya^adığı çclışkılerı gcrçckcı bul tında bu ncdcnın vattıgını gorurıı/ Insan madılar Ta kı Susurluk takı ka/a, tum hakları, sosyal hııkuk dcvlct ı gıbı kavram 1 uıkıye'ye olduğu gıbı onlara da dcvlct ların gclı^mcsındc dc 1 .kım Dcvrımrylc içindckı farklıla'jmayı, kutııpla^mayı og ba^layan sıırccın onemlı bır rolu olmus, ıcttı ()ndan sonıadıı kı 'Sıs vcCıctc "ck tuı Yanı r.kım anlatılanlar daha lyı anla^ıln oldu Dcvrınıı olumlu olumsıı/ yanla "Sı\ vc (JC(.I "dc ıtynı zamanda bır a$h ııyla (,agıını/ı cn oyhınıı dı anlatıhynr cok cn dcrırıdcn Aslında mmandakı a^k bıı tuı ınıgc ctkılcycn olay I"vc t gcrccklıgı ılc vaı, anıa aynı /aman dır Bu surccın da va^ama baglılıgı y.ı^ama sevınunı ım sona eııncsıyle, lıyor Romanın hıı bıı ınc du^matı ıkı kah yanı sosyalı/mın ramanınm da aynı kı/a (Mınc) aşık olma Sovyct Biı,ı sıbıı rastlanlultüıl, kurgunungcıcgı Ko nıı'nm yıkılma maııdakı aşk, bıı ı mcslcgınc, otckı kavga sıyla.artık ınsan sına ın ınc,la sarılan ıkı ınsanırı du^lcrının lığm daha o/gur yıkılınasmdaıı sonra başjarmı soktııkları daha adıl bır son sigınak Ancak bıı sı^mak u(, kı^ı ıc,ın dunvao/lcmının dar, ama ıkı kı^ı ıçın bikıcı Sıs vc d c bıtti{*ı dılc gctı cL"dckı kuıgunıın temcl ra^larından bın rılmcyc ba^laıı de ı^rc bıı a k paıadokusu Bıı paıadoks % dı Kımılcrı daha anıa a^kın dogasinacok yakın Yokctmc da ıkrı gıdcrck, ye \akın l Jnutmavaiım kı a^kı alcvlendı modeın kapıra rcncrıguduyakıt nctrcttıı Insanlannbır lı?mın ırısanlıgm bıııne yabancılaijtığı, ruhcıı yaıalandığı ula^abıletcgı cn bır ortamda bu nchct daha tchlıkclı olıı ılcıı toplum bıtımı olduğunu soylenıcyc kadar vardırdılar ı^ı ( )\sa aıad.ırı daha on yıl gc<,ıncden nıodcrn kapıtalı/mın so runları ço/cmcdl'ğı, laıklı ulkeleıdc taık Iı olaylaı la ycnıtkn kanıtlandı ( )rncğın o çok sık anılan Korc Modclı çoktu Avru pa'da sol phrtıleıe cluyıılan ılgı vuııden aıtmaya bnşladı Ya^anan olayfaıın da gostcrdıgı gıbı ınsanlıgın sol scccncklerc gcreksınımı var Aslında bu ^a^ııtKi değıl Kalka'nın, kapıtalı/m ınsanın yalnı/c abıı yanınıtcm.sılcder,dıycnbıı lalıvaıdıı So /unu cttığı yaıı, ınsanın bcncıllığı, bırcv cılıgıdır Ama bır dc otekı yon vardır, o ı\.\ ınsanın toplumsallıgıdıı Aslında bu ıkı yaıı bırbııındcn ayrılma/ Insanın bı ıcv olarak kcndının avııdına vaıabılmcsı ancak bıı toplum ıçındc olanaklıdıı Ka pıtalı/m nasıl valnı/ta ınsanın bırcycılığı nc, benullıgınc hıtapettı>sc, ya^anansos yalı/m dcneyımı ck yalnı/ca toplıımsallı ğına hıtap cttı loplumsal cıkaılaı adına bırcyın ^ıkaı laı ını \ok savdı Sonın, avnıv dı Yabancıla^ma yalm/la^ma "Kaı Kokusıı'nda 1 kım DcMimryle bas,lavan SUILCIU artık vıkılnıa noktasına geklıgı gunlcıı anlatmava c,alı^tım Dıın ya komunıst haıcketınm ıcındc ya^anan olavlara polısıvc bır kurgu ı^ındc, farklı bır açıdan bakınavı dencdım Moskova'yı ya/mamın kı^ıscl bıı nede nı var Bcn dc Moskova'da bulundum Orada cğıtım gordum Roman bıı a/ da otobıyogratık "Kcir Kahnsıı ııdakınc bı nzc r bır uııa yct nlcndı mı gı rıck/ı ııJ \ layu, romandakı gıbı bıı unavet ıi} lcnmedı ("ınayct dı^mda hcı %cyı, mckâ nı, tıplcıı gci(,cgc uygun olarak ya/dıııı Ama cinavct yoktu O polibivekurgıınun gcrcğı ortaya (,ıktı Ama olabılırdı Tuı kıyc Kolckrıtınde bovlc bu cınayet yaşan madı ama bır Latın Amcrıka grubunda boylc bıı cınayct ı^lcnmı^ Adamı asmış lar ve ıntıhaı susu vermısjer K(îB olayı aıa^tırmi1;, boykct cınayct oldugu a«,ığa c,ıkmi!j Bcnım amaum cınayetı anlatmak dcğıl, cınayer kurgusu aracılıgıyla ya^a nanları anlatmaktı AııLıllığın korıu bır anlamda <,ağfl, ctf ffııı sorunlanna bakı^ı kapuyor Boylcsıbır konıı\u polnıyc olmayan bır lcırzda yazu maz mıydın > Kuijkusu/ va/aıdım Ama bcncc bu olavlaı ı anlatmanın cn lyı yolu polısıye ro man Luııku Sovyctleı Bırlığı yıkılmadan once dunya ıkı duş,man kampa bolun mu^tu Dunvanın her yanında ılan cdıl mcmı^ bır savas, sıırııyordu Bu sava^tan en çok /arar gorcnleıın arasında kapıta lıst ulkclerdc faalıyct yurutcn komunıst partılcrın uyelcıı vaıdı Tıırkıyo Komunıst Partısı dc bu partılcrden bırıydı I ııı kıye'nın cn cskı paıtısı olmasına, Kurtu lus, Sava^ı'na cldc sılah on saflarda katıl masına karşın kısa suıcdc yasaklanmıi; vc ycraltında calibmak /orunda bırakdnui;tı Yıllardır bır elsane halındc ya^adı, Kımı lcn abarttı kımılcrı yerın dıbınc soktu Bunun ncdenı partmın gı/lı çalısmak /o runda olusjuydıı Boyle gı/lı (,alı s,an bır partının lomanı ıc, polı nı uın sıycdcı daha uy cn gun bıı tuı du^u nemıyorum Nâzını'ın "Ya^amak Cîıı/cl Şcy Bc Kardc^ım" adlı bıı romanı var du Romaııda IKP uyekrmı anlatıı Ycr ycı llashback yapılır, Moskova'dakı cğıtım gunlcıınc donulur () IO manda da polısı ve kokusu, polı sıyclıavası vaıdıı Nâ/ım da ıstcr ıs Yaşananten anlatmak teme/ o turc yakla^mış Çunku mal/cmc polibiye romanın mal/cmcsı Romanda olaylann nntığ,t Lcnınızm Ln\tıtu\H Nthım llıkmıl'ın okııdttğjı kinV'ıın (Dogu Ihılkları Uıııvcr\ıtc\ı) dc vamı »ılc lıgındt bıı oktıl mtı •> Bılemıyorum ama kurum olaı ak <.\c\u\ mı nıtclığındc olmasa bılc, aynı ısjlcvı yuk lcndıklcrını soylevebılırım KU l'V'da Do ftu ulkclcıındcn gclcn devrımcılcr cj*ıtılı yor, ulkclerındckı toplumsal donu^umun ba^ına gcçmclcrı ıtın yctıştırılıyorlardı Lenını/m Fnstıtıısıj'ndc dc dunyanın hcı yanından komunıst vei^cı partılcrımn uyclcıı tcorık egıtım gorııyorlardı lkibi dc uluslaraıası okuldu, amaçlaıı aynıvdı Bu yonlcııyle ben/ıyorlardı Bıı okulun yazarlık \cruvımndc oncm Iı bır verı var mı > Doğrudan vcri olduğunu soylcmck /oı Ama hcmen ^unu bclırtcvım kı, ya/ı seruvcnımde Moskova'nın onemlı bır \c rı vaı Moskova'va ıntlıgımız andan ıtıba ıen, karsıla^tığım toplumun dus.lcıımdc kı sosyalı/mlc ılgısı cîlınadıgını anladım llı^kılcr, ışlcyı^ Moskova nın sogıık ıklı mındcn daha dondurucuvdu Oysa Rus halkı sıcak, îçtcn bır halk, kımı yonleııy Ic bı/c cok ben/ıyoılaı Dcmokratık bır yapının olmayısı, yanlı^ polıtıkalaı onlaıı partıden, sosvalızmdcn sogutmuij Dcgı;. tırcmcdıklcrı ıcındc çok ıçıvorlaıdı Mos kova'dakı ılk ı/lcnımım havallcı ımın vıkıl niıiî olmasıydı Ama dıı/cltılctcgı soyk nı yordıı, partının 21 KongKsı kapulavdı Yınc dc bana ınandıricı gelmıyordu, va da artık b.cn bu tur.polıtıkadan sıkılmı^ tım Daha çok ya/mam kcndımı tumuy Ic ya/ıva vcrmem gcıcktığını du^undum Okula gclırıcc, bcnım ıçın olağanustu bıı deneyımdı Dunyanın hcı ycrınden gclmii} ogrenulerle bırlıkte okumak, on laılakonuşmak.kulturlcnnıiaıııınakgcı çckten muthıstı Moskova'da pohtıka yerınt uııuılı uc tın Bu, cdcbıyat anlayışını nasıl etktlcdt' Ldcbıyalın dunyayı dc^tırcbılccc^ınc nıa nıyor mıı\uıu Kültüp dunyayi değlfthHr l Rdebıvai tck ba^ına dunyayı degı^tırc mcv Aslına bakarsak polıtıka da tck ba sına dunyayı dcgı^tırcmez Polıtıka, sanat, bılım, ctık fn.ınl«ınn tıımıı yanı kultur dun yayı dcğüjtırır Burada cdcbıyatın da ken dı ısjevı vaı Ama ya7arın, dunvayı dq*ı$ tıreccğım, dıye roman yazmaya kalkması, sanatçının kendını yalnı/ca bu amaçla sı nırlaması alanı daıaltnıak olur Sanatın kultuıc, ya da toplumsal donıiijumc kaı kısı kcnciınc o/gudur Agıı vc dcrmden bır ctkıdır bu Dolaylıdır ama va/gcul me/onemdcdır Rdcbıyatuı dunyanın do nubturulmcs.1 surccınc boylc bır katkıda bulundıığuna ınanıyorum Lyotard, " kadcrımızı bclırlcycn geıçek ufkıı goıebı lıyoru/ Dort buçıık mılyon yılda, dunya bos.altılmalı, çunku gurıe^ sıyah bır vılcıı/ olacak," dıyor tş,tc ınsanlıgın onundckı gerçck pro|c bu (Mmektc olan dunvanın Do^altılması I debıyatın bu pro|eyc katkısı mutlaka olmalı Buııdan sonra da polısıye roman \urccek mı* \cznflhta ycnt bır şcy var mı? , Suıccck Polibiyc romanı okumavı d,ı ya/mayı da çok scvıyorum Avrıca daha oiKc dc anlattığım gıbı bcncc çaj*ımı/ın roman tıırııdur polısıye l'e/gâhta ycnı bıı roman vaı Ga/tantep'te Tııat nchıı u/e rındc yaptlacak bır bara| vc sulaı altında kalacak Bclkıs Harabelerı Uluslararası bırka/ıekıbıbolgcvt gclır Lkıbıngclnıc sıylc bıılıktc ılgınç cınayetlcr başlar As lında savaş ncdcnıvle bolgc halkı cınayct lcrc yabancı dcgıldıı ama ycnı cınavctlc 111 isjenii} bıçımı oldııkça farklıdıı Bu romanda, olağanustu bır tarıhe ve ctrıık /engınlıöe sahıp olan Anadolu nun ho^gorusu/luk, asımılasyon ve darkaralı lık ncdenıyle nasıl kan golunc çcvrıldıgı nı anlatmak ıstıyoruın • Kar Kokusu/Ahmct llmıl /( a» Yavııı lart / M7 t C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 429 SAYFA 11