Katalog

0 K U R L A RA "Şiirimizin, daha çok yüksek sesle konuşmaya e&ilimli olduğu bir dönemde, sesini hiç yükseltmeden, kahramanltk tutkulanna kapılmadan, şiiriniyalın ve duru bir çizgide yürütebilmeyıbaşaran bir ozan Eray Canberk. Toplumumuzda beurmeye başlayan değjşimlerle içiçe, eskiyen duyarlığın yeni bir auyarlığa dönüştüğü yerde kuruyor şiirini. Bireyin, uzlaşamadığı dış dünya karşmndaki içe kapanışında yoğunlaşan metafizik, arttk bir direnmeye bırakmaktadır yerini. Ama geçmişini ve toplumsal kökenini bir kalemde silip atmak sö'z konusu değildir. Kişisel çelişmelerimizi en ince aynnttlanna kadar duya duya aşmanın adıdır namuslu aydtn olmak. Eray Canberk'in siirleri, geldiği toplum katının gerilimi içinde, devrimci eylemlerimizin yamstra biriken hüzünleri derliyor; bu aşamada yok saydığımız ama gerçekte bütün bütüne silinmeyen bir yanımtzt ö'dün vermeden duyurmayı yüklenmiş kendine.' 1969 yılmda yayımlanan ve mevcudu çoktan tükenmiş olan ilk şiir kitabt"KuytuSular"ın tanıtma yatısında böyle sunuluyor Eray Canberk. Canberk'in şiiri o günden bu yana büyük gelişmeler göstererek sürdü geldi ama alttan alta hep "Namuslu Aydın olmanın bilincini taşıyarak. Eray Canberk V kendi ağzından tanıtmaya •alıştım sizlere. 'oîkitaplı günler!... Türkiye îş Bankası'dan nefis bir kitap pallı ve Atölvesi Türkiye Iş Bankası Kültür Yayınları'nca yayımlanan "Çallı ve Atölyesi" adlı çalışma sanat tarihimizin önemli bir dönemine ışık tutuyor. Kitaptan Kıymet Giray'ın 'önsöz'ünün bir bölümünü sunuyoruz Dr. KIYMET GİRAY urmadan çevresinde dolaştıfiınız, sıkça incelediğiniz, hakkında dosyalar düzenlediğiniz konular vardır araştırma evrelerinde. Birsihirşibi... Saklı... Bir su gibi... Berrak. Bir ayna gıbi... Varlığının tümünü yansıtan. Ibrahim Çallı da benim için böyle bir konuydu. Öğrencilerini tanıyarak başladım D onunla ilgili bilgileri derlemeye. Mahmut Cuda, Ali Avni Çelebi, Cevat Dereli hakkında vapılan incelemelerin kaynak noktasıydı Çallı. Anlatıların başı ve sonu Çallı ile düğümleniyordu. Sanırım Çallı'yı en çok anlatan Cevat Dereli oldu. Dereli'ye yöneltilen kendisiyle ilgili tüm soruların yanıtı ÇalL olarak dönüyordu. Dereli'nin Akademi ile ilgili anılarını Çallı'nın atölveye girişi, dersleri, bir başka söylemle, sonbet olarak akıp giden sanat öğretileri donatıyordu. Geceler Çallı ile oturulan sofraların çevresinde aynı varsd sohbetlerin sürüp gitmesi anlamındaydı. Akademi ise, doğrudan doğruya Çallı ile özdeş bir anlam zenginliği demekti... Çallı ile konuşabilrnek, onunla aynı sofrada Dulunmak ve önemlisi, onunJa Akademi balosuna birlikte girebilmenin heyecanını, öğrencileri, geçen onca yıla karşın söküp atamamışlardı yürcklerinden. üstte, 1930ların başında Ibrahlm Callı atölyesl.Yand a, Feyhaman Duran'ın Sanatçı Dostlar adlı tablosu. Soldan Itlbaren Saml Yetlk, Ibrahlm Callı, Feyhaman Duran, Sevket Dağ. Hlkmet onat Altta Iselbrahlm Callı ögrencllerlyle. Adnan Coker arslvl. Çallı ile ilgili bilgilcrin derlenmesini helgelerin derlenmesı izlemeye başladı. Oncclik rcsımlcrindi. Müzeler Çallı ıçın özel mekânlar düzenlemescler dc o tüm resimlerin arasından sıyrılarak salonları doldurmayı başarıyordu. tstanbul, Anîcara vc Izmir müzelerinın Çallı ve kuşağı salonları, ku^ağına adını veren Çallı'nın, ayrıcalığını sergıleyen resimlerle anlam kazanıyordu. Belgeler onun rcnklı yaşamının sızılarına ve coşkularına aydınlık pencereler açmaktaydı. Eski dergıler vegazeteler arasında kalanlar sıyrılıp alınmaya başlandı. Ulaşılabilcn tüm kaynaklar değerlendiriJdı. Kitaplarda ya da belleklerde saklı kalanlarsa, bir başka araştırmada kaldırılacaklardı yüzyıllık uykularından... Okuma cvresi, o yılların yaşamını yansıtan haberler arasından Çallı'yı bulmak olduğu içın çok da keyifliydı. Dönemın rcklamlaıı nın grafik düzcnlcıi, kıtap vc gazetc sayfa larının düzcnleme biçımlerı, muhabırlerın üslupları arasında Çaflı, kışılığı ve sanatıyla ne denlı olgun bir ömekti. tbrahım Çalh'dan soz etmenın ne denli güç olduğunu bılıyordum. J'urk resmının tümünü anlatmaya es bir anlam taijiyan Çallı ve Atölyesi hakkında yazmaksa aylarca uykusuz kalmak demekti. Masalar dolusu belgeler arasına küçük parçalar halinde dağılan bilgilerin Çallı'nın sanatı ve yaşamının anlatımına dönüşmesi sırasmda, onun ayrıcalıklı kişiliğinin baskın olarak belirlenmesi ereği süreîdi olarak belleğimi uyarmaktaydı. Kitabın bütünlüğü içinde hiçbir şey bu kişiliği gölgelememelivdi. Çallı'nın resimleri gibi, abartısız, içtenlikli, sevecen fakat sağlam bir tasarımın gücüne dayanarak aktarmaya çalıştım. Bilinen ve bilinmeyen bileilerin peşinde yapılan kovalamacayı, kitaplıklarda saklı olanları, belleklerde birikenleri bütünleştirdim ve dilimin ucuna geldiği gibi yazmaya özen gösterdim. Gazetelerde, dergilerde, televizyon belgesellerinde ve kitaplarda, yıllarca yazdığım yazılarda sık sık konusal doğrularda temel veri olarak değindifiim îbrahim Çallı ve Atölyesi'ni ayncalıklı bir bütünlük içinde aktarmava çalıştım. Çallı'nın yaşamını ve sanatını okurken duyumsadığım ikilemi; sürekli olarak insanın yüzünü aydınlatan bir sızılı gülümseyişe dönüşen ince bir hüznü aktarmaya, anlatımımda saklı tutmaya önem verdim. Çallı'nın yaşamını saran o durdurulamayan heyecan fırtınalarını, sanata olan karasevdasını yazmaya çalıştım. • Çallı ve Atölyesi / Kıymet Gtray / Türkiye lş Bankası Kültür Yayınlan / 351 s. î TURHAN GÜNAY Imtlyaz sahlbl: Berin Nadl 0 Basan ve Yayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.S. CenelYayın Yönetmenl: Orhan Erinç c cenel Yayın Koordlnatörü: Hlkmet Çetlnkaya oYazılşleri Müdürteri: Ibrahlm Yıldız, Dinc Tayanç osorumlu Müdür: Fikret llkiz o Yayın Yönetmenl: Turhan Cünay c Craflk Yönetmen: Dllek llkorur o Reklam: Medya C KİTAP Ibrahlm Callı.Manolyalar. tuval üzerine yağlıboya 407 SAYFA 3 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI