Katalog

TÜYAP 16. İSTANBUL KİTAP FUARJ ONUR YAZARI: VEDAT GÜNYOL Ktiltfirümtizün temel taslarından biri Vedat Günyol gerçekten de kultürümuzıin temel taşlarından biri. Eline kalemı aldığından bu yana aydınlanma yolunda aurmadan yazmış. Çevirdiği, bastığı, yazdığı kitapları toplatılmış, yargılanmış. Bu nedenle hapislerde yatmış. Inandığı düşünceleri daha geliştirerek şürdürmüş yazmayı. TÜYAP Vedat Günyol'u bu yılın Onur Yazarı seçerek bir kadirbilirlik örneği göstermiş.Aşağıdaki söyleşı 20 Ağustos 1997 günü, Birleşik MetalIş Sendikası'nın Gönen'deki Kemal Türkler Eğitim ve Dinlenme Tesısleri'nde, konuklar önünde yapıldı Arife Kalender Önel, Eray Canberk ve Alpay Kabacalı, Vedat Günyol'a sorular yönelttiler. azmaya ne zaman, hangt etken Itrlı başladınız? 1934'lerde Istanbul Hukuk Fakultesı'ndeokurken Kolej me zunu bırkaç arkadaşla tanıştım Yucel der gısını çıkarıyorlardı Benım Saınt Benoıt Fransı? Lısesı ndcn geldığımı oğrenmışler, Fransızea dan çevırı yapan arkadasjarı ol madığı ıçın benı de aldılar aralarına Ben de Fransız yazarı Maupassant'dan " O ç " adlı bır oyku çevırmekle başladım Kendı yazım Ikıncı Dunya Savaşı baş ladı, 1939 da Parıs ten yurda dondum Okumaya çok meraklı bır adamım Pans tc Halıde EdıL Adıvar'la tanıştım, aşağı yuka rı 13 yılonun tahrı kâtıplığını yaptım Onun yapıtlarını, Huscyın Rahmı'yı, Yakup Kad rı yı beğenerek okudum Istanbul'a gelınce ılk kez Yakup Kadrı ıle Halıde Edıb ın bu tun eserlerını karşılaştırarak bır eleştırı ya 7isı yazdım Bırçok tanıdık yazıyı beğendıler, benı yureklendırdıler Eleştırı yazmayı surdurdum Ama eleştırı benı doyurmaaı Zaten benden çok daha yeteneklı eleştır men arkadaşlar vardı Ben de deneme turu ne yoneldım Ozellıkle Sabahattın Eyuboğ lu'nun Montaıgnc'dcn çevırdığı Denemeler kıtabından ctkılendım Dunya klasıklertntn ddımıze çevrtlmesı yolunda yoğun çabalar harcandığt mrdonem dc 'Tercumı Burosu" nda gorevlıydıntz O ? donemı anlatır mısınız Hasan Âlı Yuccl, gelmış geçmış Mıllı Eğıtım Bakanlan'nın en onemlısı Ata turk'un gosterdığı yoldan, bılımı on plana alan bır dunya yaratma ısteğıylc Batı'ya yo nelık bır toplum olarak gelışmeyı akıllarına koymuş olanlardan Dunya klasıklerını çe vırtmek ve yenı kuşaklara armağan ctmek çabasında Tcrcurne Burosu Hasan Âlı'nın yonetı mınde kuruldu Başkanı, başlangıçtaNurul lah Ataç'tı Bır sure sonra Âtaç ayrddı, ye rıne Sabahattın Eyuboğlu geldı Tercume Burosu haftada bır toplanırdı, o donemın dıl bılen sayılı bdım adamlarını, şaırlerını, oykuculerını bıraraya getırdı Aşağı yukan otuza yakın uyeyle toplanır ve nelerın çev rılmesı gerektığıne karar venrdı Sonra ner kes çevıreceğı kitapları ustlenırdı Dışardan da ustlenenler çok olijrdu Bu boyle yıllar ca surdu Ve Hasan Âlı'nın gıtmesı, Mıllı SAYFA 4 Eğıtım Bakanlığı'na Reşat Şemsettın Sırer adlı bır yobazın gelmesıyle bız aydın sayılan ınsanlar ayrıldık Ben Hasanoğlan Yuksek Koy Enstıtusu'nde de oğretmenlık yapıyor dum Hepımızın ışıne son verdıler Parıs'e gıttık Ikı yJ kadar kaldık orada Zaten ben Hukuk Fakultesı'nı bıtırdıkten sonra Pa rıs te doktora yapmak ıstedım Savaştan on ce ıkı yıl Parıs te çalıştım, 1939'da I îıtler'ın dunyayı tıtretmesı uzerıne doktoramı bıtı remeden yurda donmek zorunda kaldım On yıl sonra Reşat Şemsettın bızı gorevden alınca ben de kapağı Parıs'c attım ve orada ıkı yıl daha kalarak hukuk doktoru oldum Ama hukukla ılgımı surduremedım Se kız yıl kadar avukatlık yaptım Becereme dım, bıraktım Gozum lıse oğretmenlığın deydı Once Haydarpaşa Lısesı'nde Fran sızca oğretmenlığı, sonra Hukuk Fakulte sı'ndc asıstanlık Daha sonra askere gıttım Orhan Burıan, Çan Yayınlan arasında çı kan küaplarıyla dunyaya bakıştmızt değtştır mış bır msandır, bızlen bağnazlıktan uzak lastırmış bır yazardır Çok genç yaşta yıtırmış olmamız da bızı herzaman duygulandırdı Sı zın yakın arkadaş ulkudaş olauğunuzu btlt yoruz Onu anlatmanızı dılıyoruz Yucel dergısıne her ay Londra'dan çok guzel yazılar gonderen Orhan Burıan auın da bırısı var Çok merak edıyoruz, kımdır bu> Ingıltere'de beş yılını doldurduktan sonra yurda donuyor Kendısıyle tanıştık Orhan Burıan gerçekten butun tanıdıklan mın ustunde kıbar, zekı, ınce bır adam Gel dı, dost olduk Sonra Yueel'ın sahıbı, der gının yonetımını ıkımıze verdı Dergı, baş langıçta bır yamalı bohça gıbıydı Bız onu bır yorungeye oturttuk Humanıst bır du şunceye Ve hoşgoru uzerıne kurulu bır yonetım Dort beş yıl çalıştık Yucel, onye dı yıl çıktıktan sonra ne yazık kı kapandı Bız de Orhan Burıan'la bırlıkte, kendı ça bamızla, Ufuklar adlı dergıyı çıkardık Orhan Burıan ne yazık kı bır yıl sonra ol du Ben o sırada Rockefeller kuruluşunun çağrılısı olarak New York'tayım, Hanvard Unıversıtesı'nde dınleyıcı sıfatıyla bulunu yorum Olumunuduyunca.bıryılbırayda na kalmam gerekırken, buraya geldım O r han Burıan ıçın bır sayı hazırladım Orhan Burıan olurken ablasına 1000 lıra bırakıyor Dıyor kı (Bana Gunyol derdı, ben de ona Burıan derdım) ) "Bu parayı Gunyol alsın ve dergıyı surdursun " Yenı Ufuklar adıyla surdurdunuz Evet Onun adını hep başa koydum, "Kurucusu" dıye Yanlış anımsamtyorsam 275 sayı çıktı Ye nı Ufuklar Bugun adlartm duyurmuş bırçok yazann ılk yazıları da Yenı Ufuklar'da ya yımlandı Yenı Ufuklar donemınden bıraz soz eder mısınız'' Orhan Burıan oldukten sonra dergı bır ıkı ay çıkmadı Sonra Oğu/ Ankanlı ve Or han Duru adında ıkı genç bana geldıler Sı ze yardım ederı/" dedılcr, çıkaralrm du zeltmelerını yaparız, matbaa ıle ılışkılerı bız yuruturuz" dedıler Kabul ettım O 1000 lı rayı da kullanarak başlattım Sonra Sabahat tın Eyuboğlu katıldı Sonra Çan Yayınlan m da kurdunuz Onunla bırlıkte, Çan Yayınlan adı altın da 62 kıtap yayımladılc Şu nedenle kurduk Hasan Âlı nın çekılmesımn ardından klasık lerın yayınına son verılmıştı, o boş yerı dol durmak ıçın Sabahattın Bey 'le çevırıye baş ladık Once buyuk fılozof Bertrand RusseU, sonra Sartre, Albert Camus gıbı çağımıza darngasını vuran kışılerden çevırılere gırış tık Bu epeyce, Sabahattın Bey'ın olumune kadar surdu Bunlann bırçoğu o donemde Turkıye'de tanmmayan yazarlardı Babeufu de çevırdı ntz Ve başınız derde gtrdı Ilk çevırı Hanvard Unıversıtesı'nde dınleyıcı olarak bulunduğum sırada beş, kı tap tanıttı çok değerlı bır profesor Bunlar arasında Kafka'nın Değışım'ı de vardı Çok hoşuma gıttı Kafka tanınmıyordu Turkı ye'de Doner donme? çevırıp tanıttım O sıralarda nedense Kafka'nın adı komunıste çıktı Haydarpaşa Lısesı'nde okuyan ye ğenım, "Edebıyat oğretmenımız bır kıtap ozetı ıstıyor" dedı, benden kıtap adı sordu Ben de Kafka yı tavsıye ettım Ozetlemış, goturmuş "Aaa, sakın bır daha bunu gos terme, bu adam komunıst" demış (,ocuk bana geldı, Amca başımı yakıyordun Ko munıst şeyler vermışsın " dedı Ancak bır on yıl kadar sonra Kafka nın komunıst ol madığı çıktı ortaya Babeuf olayında da ıkı yıl bızı mahkemelerdesurundurduler Saba y VEDAT GUNYOL A bmet Vedat 6 Mart ZA 191 l'de htanbul Fatıh tı Â. JLdoğdu Babast Balkan Sa vaşı sıralannda Adlıyı Musteşarlı ğı nda bulunmuş olan Mehmed Şukru Efendı'nın oğlu, sıvılkay makam Alı Fıkrt Bey annesı Dı yarbakır ın tanınmış bır aılesın den gıltn Cımıl Paşa ntn kızı Mıbnnnısa Hantm dı tlkokula babasımn gorevı dolayı sıyla gttlıklert Lıce de başladı (1918), Dtyarbaktr Ltsesı'mn ılkokulunu Cabıt Sıtkı ıle bırlıkte bıtırdı (1922) Aılenyle bırlıkte 1923 te îstanbul'a gelen Ahmet Vedat, ağabeytSedat'la btrlıkte Gelenbevı Ortaokulu na yazıldı Öğrenımtnı Saınt Benoıt Lıse st'ndesurdurdu(1927 34) Baka lorya smavını Galatasaray Lıse sı ndı verdt Hukuk Yakulte sı ndekı oğrtntmı (1934 36) sıra sında Yucel Dergtsı nı çtkaran Muhtar Enata ve arkadaşlartyla tanıştı ilk çevırtlen bu dergıdc yaytmlandı Hukuk Fakultı sı nı bıtmnce arkadaşı llusnu Bakı nın kendı kaldtğı otı l odastnda bart narak doktora yapma onensını kabultderek llj'37de Parıs t gıttı Parıs Hukuk Fakultest nde dokto rasını yaparken Halıde Ldıb te Adnan Adıvar la tanıştı, uzun yıl lar surecek dostlukları boylecı başladı Çok geçmeden Halıde Edıb ın 'fahrı katıp 'ı olacaktı tkına Dunya Savaşıpatlak verın ce Romanyd uzennden 1 urktye ye donen (1939) Vedat Gunyol dort ay kadar Haydarpaşa I ısesı ndt Fransızca oğretmenlığı yapttktan sonra Hukuk Fakultesı nde asts tanlığa başladı (1940) Bu gorevt sırasında Prof ( harles C rozat nın Kamu llukuku derslennı çevırdı Alı Fuat Başeıl ve Ebulala Mar dın e asıstanlık ettı 1941 de C emal Nadtr le bırlıkte Arkadas adlı haftalık çocuk dergı sını yayımlayan Vedat Gunyol ay nı yılaskerlık gorevtnt yapmaya çağrtldı Eskışehtr de eğıtım gor dukten sonra Merstn e atandı bu kente taşmmış olan Dentz Harb Okulu nda adlı subaylık yaptı Dentz Hukuku derslert verdı Üç yıl suren askerltk gorevı sona ennce(1944) Ankara da Mıllt bğıtım Bakanhît Neşnyat Mu durluğu nde Klasık Eserler Musa vırlığt ne atandı Bır yandan da Gazı l ısesı nde Fransızca oğret menltğı yapıyordu Aynt donemde Tercume Burosu uyelığınde bu lundu, kımt klasıklert 7 urkçe'ye kazandtrdt 'sabahattın Eyuhoğ lu nun ontrısıylt Hasanoğlan Yuksek koy Enstıtusu nde dı Fransızca oğretmenlığıne başladı Bu coşkulu dont m Rt şat Semset tın Sırer ın Mıllı Eiıtım Bakant oluşuna değın surdu lercume Bu rosu nun bırçok uyesıyle btrlıkte gorevınden ayrılan Vedat Gunyol 1947 de ıkıncı kez Pans e gıderek Devletler Hukukunda Bıreyler' konulu doktora tezını tamamladı 1949 da îstanbul a dondu ve avu katlık stajını yapıp Baro ya yazıl dı Ancak hıçbtr zamanbu mesle ğtbtnımsımedı Öğretmenltk yaptı, yayın yaşamı ıçınde oldu 1949 da kısa bır sure Mıllıyet ga zetesınde calıştıktan sonra yenı kurulan Yenı Îstanbul'a geçtı, Pe nde ( elal, Azra Erhat, Munevver Andaç'la btrlıkte gazetenın edebı yat bolumunde çaııştt Adnan Adıvar ın ısteğı uzerıne Islam An sıklopedısı nın Yayın Kurulu nda gorev aldt Bu gorevı on uç yıl sur du Yakın dostu Orhan Bunan la bırlıkte 1952 Subatmda Ufuklar dergısınt yayımlamaya başlayan Vedat Gunyol, aynı yıl Rockefel ler Vakft'mn çağnlısı olarak Ame nka ya gıttı, Hanvard ve Colum bıa Ûntversttelennde Karşılaştır malı Edebıyat ve Elesttn kurslan nı tzledı 1953 'te Orhan Bunan m olumu uzerıne gezısım yanda ke serek Turkıye'ye dondu Orhan Bunan'm anısım yasatmak uzere çıkan "Son Ufuklar m (tek sayı) ardından, dereının yayınınt Yenı Ufuklar adıyia suraurdu Yenı Ufuklar, Kasım 1976'da çıkan 2 75 sayı sına kadar uzun yıllar ya yımlanacak, duşun ve edebtyatı mıza katkılarda bulunmuş onemlı bır dergı olarak anılmaya hak ka zanacaktır Vedat Gunyol'un bundan sonrakt yaşamında oğretmenlık, yazarlık, yayınaltk (Çan Yaytnlan'nt kurdu ve uzun yıllar yonettı) ve çevınler onemlı bır yer tuttu Tek başına ve dostlart Sabahattın Eyuboğlu Azra Frhat, Mına Urgan'la btrlık te yaptıklan çevınler kultur, du şun ve sanat dunyamızın bırçok boşluğunu doldurdu 1964'te Gracchus Babuef'ten Sa bahattın Eyuboğlu ıle bırlıkte çe vırdıklen Devnm Yazılan'ndan dolayı mahkemeye verılen ve uzun sure yargtlanan Vedat Gun yol sonunda aklandı 12 Mart 1971 den sonra ıse Sabahattın Eyuboğlu Azra Erhat, Thılda Ke mal, Magdt Rufer vb aydınlarla bırlıkte tutuklanıp dort ay lstan bul Maltepe Asken Cezaevı nde kaldı bu pek komık "TKP Dava sı da aklanmayla sonuçlandı 1972 yıltnda htanbul Erkek Ltse\ı nden emeklı olan Vedat Gun yol 1976 da Yenı Ufuklar deruısı nı ve Çan Yayınlan nı kapattıktan sonra yaşamını yazarlıkla surdur du Yapıtlan Yenı Turkıye Ardtnda (1966) Dıle Gelseler (1966) BuLennetBu Cehennem (1975), Çalakalem (1977) Orman Işırsa (1979) Daldan Dala (19X2), Gtderayak/ Bı lınç Yolunda (1985), Guleryuzlu Lıddılık (1986), Golgeden Işığa (1988) Yaşarken (1989), Sanat ve Edebıyat Deretlen (1989) Ytnt De Yaşarken (1990) Uzak Yakın Amlar I (1990) Yaza Yaza Yaşarken (1991), GuneDoğarken (1992) Dunden Bugune (1995), Gune Gun Katmak (1995) Çağdaş Turk Edebtyatının Kıyıcığın da(S Eyuboğlu ıle) (1995) Yaşa Yaşa Gor Temasa (1997) Vedat Gunyol un kendı ımzastyla çevırdığı kıtaplann sayıst 25 or tak çevınlennın sayısı 25 dolayın dadtr Toplam 50'ye yakın çevtn Odullen Varlık Yayınevı'nın "Emeğe Say gı Odulu (19881 SedatSımavı Vakfı Edebıyat Odulu (Golgeden Işığa adlı kıtabt ıçın 1989), Edebıyatçılar Derneğı nın "OnurMadalyası" (1993^ Çınar Yayınla nntn Onur Odulu" (1995) Armağan Kıtap Aydınlanmantn Işığında Vedat Gunyol, hazırlayan Ferıdun An daç, Ide Yayınlan îstanbul 1997 (TÖBAV'ın duzt nledığt Aydın lanmanın lşığında Sanat tnsanla nmız" başlıklı saygı gecestndekı konuşma vt mesajları da kapsar) CUMHURİYET KİTAP SAYI 402