Katalog

Vcdat Binatlı'nın Ece Ayhan'ı anlattığı bir yazıdaki altbaşlıkları natırlayacak olursak, Uzlaşmaa Dil, Uzlaşmaa Masal Dili, Uzlaşmaa Olmayan Dil, Ece Ayhan'ı özctler gibidir. Kendisiyle vc scvdikleriylc kurduğu Uzlaşmaa Dil, şehre ve altkültüre yöncldiğinde Uzlaşmaa Masal Dili, şiire vc şairc baktığında Uzlaşmaa Olmayan Dil! Yoksa Ece'nin kimscyle bir sorunu yok. Çünkü o seve seve üstlcndiği bir misyonla, hayatın tam orasında başlı başına bir sorun! KÜÇÜK İSKENDER 9'ece ayhan adlı filmin tomografik bölümleri IIIIIII Başıbozuk Günceler / Ece Ayhan / Yapı Krcdi Yayınlan / 210 i. Morötesi Requem/ Ece Ayhan / Yapı Kredi Yayınlan / 104 s. Aynalı Denemeler/ Ece Ayhan / Yapı Kredı Yayınlan / H6 s. s. durak noktası'dır. Ataol Behramoölu 'Yaşadıklarımuan Oğrendiğim Birşcy Var'ın, Umit Yaşar 'Beyaz Güvercin'in, Can Yücel 'Aç Aç Aç'ın, Ece Ayhan 'Mechul Ögrcnci Anıtı'nın, Murathan Mungan "Yalnız Bir Opera'nın doruklarına bir kez daha çıkamamıslardır. Bu bir hata ucgil, olgıınlaşma, sözünü eskitmc, Feza tarihıne dogru gece ayhan ri tcpecektir. Geri teperken yanında getirdiği geçmiş ise yığılmaları, poetik carpısmalarıkırılmaları, şiirde tortuyubozukluguhatayı^i.frfcö, kötünün can bulacagı rahmi besleyccektir. Buna kehanet denebilirse eğer, Ece Ayhan da kahindir! 9*808 ayhan adlı uzun metraj filmin Jenerik sorunu: E ce Ayhan, doksanlı yılların başında artık yalnızlığını benimser. Bu, öyle hcr babayiğidin façası değilclir açıkçası. Matematik dışında, ama en azından kimya tadında, gizli saklı yüzleşmelcrin, oynaşmaların hatırı sayılır vakanüvisi, birkaç sert fırça darbesiylc tuvale aktarılmış tck ayağı topal bir kcdinin, hani ressam düşkünlüğünün, sanki tüm bir evrenscl pornografinin dökümü, artık sokağa fırlamış uüttürü bandonun içinde, tcl tel bıyıkfarı dökülmüş herhangi bir uzaylı gibi kendi fczasınm tarıhine hafif kürdancılık da kokan bir babalık peşindcdir. Ece'nin şiiri, sessizdir. Sessiz harflerin trajedisi, bu trajediye akseden kin karizması, görkemli bir birikim, soysuz olanın yanında kötüye arkaçıkar! Kötü.kiminkötüsüdür?! Elbette ki Nietzsche'nin! Ece Ayhan'la Nietzsche'nin akrabalığı, aslında çok eskilcrc dayanmaz. Onlar, birbirlerinin atlarıdır! Isyanın körüklendiği, hırçınlığın adam düdükler olduğu doksanlı yılların başında Ece, bilinçakışı ilc bilincin kopuş noktalarındaki korunmacı tutumun, bunun yaptırımının tehlikelerini sczcr. Hilmi Yavuz'a yönelik eleştirisindcki o çatapat taş, bu sezişin dışavurumudur adeta: 'Zararsız şair. Düzyazıları fena değil. Özcnlı dikk.atlı. Yanlış yapmamaya çalışıyor Halbukıyanlış yapsa ne olur?' Sözün dcvamı 'ikinci baskıda düzeltir.' şeklinde bir ecelik taşısa da, aslolan, altı çizilmesi gereken sjudur: 'Yanlış yapsa ne ulur?'\iu sorunun yanıtı yoktur! Verilen yanıtlar, polemiklere, tartışmalara, solda yeni bölünmelere yolaçar. Nietzsche'nin dediğigibi 'Insandahı en kötü, ondakı cn tyt içın gereklıdır.' Sık sık, şair olmadığını, bir etikçi olarak anılmak istediğini belirtir Ece. Buradaki etik, hafif Baudelaire kokar. I ler ne kadar Rimbaud ekseninde dönüp dursa da, kendisi salt Verlaine'dir. Mutlak değere alınmış Verlaine'in açılımı, fonksiyonel olarak güzel orospuluktur! Kalite takılmaktır. Ece'nin şiirindeki görsellik teması, sinema semptomları taşısa da, durıı resimdir. Natürmortun göbeöine kolajlanmış, .aşşakh pey/ajdır. Dilueki pervasızlığa olan aşkı, zaman zaman onu puan cetveli metinlerinde, şiir ve şair arasında şaşkınlığa sürükler. Metin Ostündağ'ı sevdiöi şairler arasında sayar. Ece'nin ortaya koyduklarıyla Metin'in ürettikleri kanbağı taşısa da, apayn dans figürleridir. Papaz, Enis Batur ve Can Yücel'le de barış çubuj*u tüttürmektcdir. Bu, şairin yalnızlıgının belgelenmesi esnasında karşılaşılan ender travmalardan biridir. Bir imge trafosunun, bir tarih yorumcusunun satırlarına artık Çanakkale'deki FoKİTAP SAYI 398 Ece Ayhan'ın yorulmastndaki en büyük etken, dürüstlüğünden dogan hassasiyetle çepeçevre, kavgalarıdır. Yorulmayı, o metal yorgunluöunu arttıranlar ise Cihat Burak'la Niigün Marmara'nın ölümleridir. Hastalıkları saymıyorum. Çünkü şairler, çünkü gerçek şairlcr sapına kadar hastadırlar! Nilgün'ün intinannın Ece'yle örtüştürülmeye çalışdması, Cihat Burak'ın Cumhuriyet Meyhanesi kokan zarif güzelliği, Ece'yi hırpalamıştır. Ece, şairlere şarkıcı benzetmesi yapmayı pek sevcr; onıın jargonuyla yazarsak, Ece Ayhanda Türkçe Şiirin Zeki Müren'idir. Kendini Çanakkale'nin burçlarına hapsetmiştir. Kale, düşmck üzeredir. Kendisini seven ncsil, 'Çanak çömlek patladı' diye bas bas bağırmaktadır. Kimse, Ece Ayhan'a TRT'de ödül vermeye kalkışmamalulır tokopici Remzi'ler, Eczacı Yahya'lar nüfuz ediyorsa, burada halka inme sorunu, burada bu şahısların Ben Ruhi Bcy Nasılım'ında alctörlerle karıştırılması, teatral aktarımla sokaktaki sahici küçük adam'ın sıfırlandırılmaya çalışılması risk taşır, tehlikelidir! 'Ne dersem şiirdir' anlayışı, yaşı ilerlemiş üstad şairlerde nedense hep bir mihcnk olmuştur. Ece Ayhan, Nâzım hakkında ijiınları söyler: 'Ressamlar, müzısyenlcr başka ülkeye gidebılırler. Ama şaırler dil içindc yüzdüğü içın olmaz Nâzım Hıkmct VJ51 senesinde buradan gitmck zorunda kaldı Nitekım haphhancden yazdıjlt \urlcr çok güzcldı lakat gıltıkten sunra kartpo\tal şıırlerı yazmaya başladt. Yinc kimılcri küplcre bınecek ama Türkiye'deyken benzersız bir şaır olan Nâzım flikmet'in, 1951'de kopanldıktan sonra yazdığı hemen hemen bütün ştirleri kartpostal şıirlendir Kımse bunun aksıniiddia edemez.. Doğruyu söylemek Nâzım'tn yaranna mıdır, zaranna mı?..' Ece'nin bu saptaması, hakikat payı taşır. Ama izlek yanlıştır. Bu yalnızca Nâzım'ın handikapı degil, bütün ıhtıyar \aırlerın rumu'duv. Bu duraktan kurtulmanın yolu, başka bakabilmektir: Orneğin lzmet Ozel, örnegin ()ktay Rifat.. sözünü bitırme du Sık sık. şair olmadığını, bir etlkçi olarak anılmak istedlğini belirtir Ece Ayhan küçük lskender Platfonnu'nda Ixe'nin satranç açılışları hakkında lazla konuşuldu. I'azlaca ya^ıldı. Alıntılayalım: 'Ece Ayhan. Risk. Kanser tanrısı. \lce Ayhan'ı 1 ürkçeyc çeviren: Seferi Lucifer. Embesillerinyasadığı topraklarda cahil statüsünc yükselen içerikral ne İkinci Yeni'ci ne de İkinci Yenici'dir. C), ikincil yeniçcriİLTİn tezgâhında hayvan etinden inşa edilmİ!; marnııt zarlar yuvarlar. İçerikral, Tiirkçc Şiir'in karakutusudur. Denk tedavülün, başkasıdır.' Ece Ayhan, karakııtusıınu söyleşilerde masanın üstüne koymuştur artık. Deşifre, kaçınılmazdır. Hafızasını belceselleştirmesindeki üslııp, açık olması, kendi konuşmalarında belirttiği 'açık siir, yoktur.' vecizesini, tck başına bırakmıştır. Yılların Ağzısıkıkalemisıkı Ece'sini sorguda çözen, ölüme doğru yalnızlık requemi gibidir. Hep söyledim: Cemal Süreya'nın şu sözü: 'Şiir, genç işidir. Çocuk, şiir ya/.amaz; yeteri Kadar birikimi yoktur. Yaşlı, şiir yazamaz. Yeteri kadar heyecanı kalmamıştır.' Kendini Bunuel'le avutması, Mahvedici Melek'tcki sıkışık karakterlerin yer yer Osmanlı olmasında saklıdır adeta. Dolaptasevişirken intihar edcn çift, Ece'nin gözlerini yaşartmıştır sanki. Tek fark, onların kaotik analizde çırpına çırpına bogulmalarıdır. Oysa Ece, ortodoksluğun zindanında zincirlenenlerin ozanıuır. Mchmet Rifat'ın çalışması tçkin Bir Ece Ayhan Sözlügü, aslında Ece'nin belle^inin anlamlıbirsadeleştirmesidir. Ece, Dipyazılar'da, "bir kere ben marjinal bir adamım. ilhan da biryaztstnda 'lanctlı $air' diyor. Bence marjinallik önemli. Ben cdebiyat tarıhı dıye bir \ey btlmiyorum. Uydurmadtr.' divor. Doğru. Belki de Edebiyatçılar Taribı kavramından söz edilebilir. Çünkü her şair, kendi feza tarihi'nde mekiktir. Şairi, planetc indirmek, orda tutmak ve orada olup biteni yazmasını istemek, alçaklıktır! Kimse bunu istemeden, şairin planete inmcsi, orada kalması ve yalnızca orada olup biteni yazması ise sığlıktır! Halttır! Ece'nin üzerinde durduğu atonal dııyarlık, dil ilc ilctişim arasındaki bozgun sahasındadır. Kişinin dile yüklenerek girdiği anlam, dil yüzünden anlamsız olma ivmesi kazanarak ge g'ece ayhan adlı uzun metraj filmin kahin kabartmaları: Vedat Binatlı'nın Ece Ayhan'ı anlattığı bir yazıdaki altbaşlıkları hatırlayacak olursak, Uzlaşmaa Dil, Uzlaşmaa Masal Dili, Uzlaşmaa Olmayan Dil, Ece Ayhan'ı özetler gibidir. Kendisiyle ve sevdikleriyle kurduğu Uzlaşmaa Dil, şehre ve altkültüre yöneldiöinde Uzlaşmaa Masal Dili, şiire ve şaire baktığında Uzlaşmaa Olmayan Dil! Yoksa Ece'nin kimseyle bir sorunu yok. Çünkü o seve seve üstlendiöi bir misyonla, hayatın tam orasında başlı başına bir sorun! Ellerinden öperiz Ece! Melahat'e selam söyle! Bana oralarda bir iş ayarlasın! • g'ece ayhan adlı uzun metraj filmin son karesi: Hüseyin Şengün EMEĞİN ÖFKESİ Mustala Çitci BAHAR AŞKI Kora Berfın Yayınlan Cağaloğlu Yokuşu, Evren Han Kal: 3 No: 60 Cağaloğlu 34410 Istanbul Tel: (0.212) 513 79 00 CUMHURİYET SAYFA 7