Katalog

uzamda hcı şey çcvnmscl yapı ıçındekı ycrmı alıı Soyleneıek vc va/acak bır şey yoktuı34 Susnıak konuşmamak gerekmektedlı Başka bıı du/lemde dc oğieden sonra kavıamı, ınsan vaşamı nın ıkıncı yarısı olaıak kabul edılen ılı tıyaılık donemmı sımgeler Maıguerıte Duıas'm ıçıııe duştuğu boşlıık gıttıkçe buvur, kım olduğundan emın dcğıldıı aıtık, "Kım oldıığumdan çok emın değılım"35 Ya/mak bıı tut kıı olmaktan çıkaı, bıı kaıaısızlığa do nuşuı Yazma etkınlığınde vc va/ıda başlayan çokus ya/ardakı bellek kavbı na koşut olarak ılerler 36j\Ic olacağını bılmedığı gıbı, olumden korkup kork madığını da bılcmcz 37 Yaşamı daha ılımlı ve dayanılır kılmak ıçın yaşamak gereklıdır, ınsan hemcn olume atılmamalıdır38 lındekı boşlıığun korkunç boyutlara ıılaştığı anlarda, yapıtlarının "koşc taşı" olarak betımlenen çocuklıı ğuna gerı doner Boylcsı bır gcrı do nuşle, doğum tarıhıolan 1914, annedcn ayrılmayla olum korkusıınun gelışmey le başladığı tarıh olan 1994 ıle ortuşur, yıne aynı korkıı vc aynı kaygıların ya şandığı tarıhle39 Anlatı boyunca bır takınak olarak yı nclenen başka bır sozcuk dc "Sılence" sessı/lıktu Oyle kı, somutlaşır ve du yulur hale gciıı4() U/eımden tıtı/lıklc durulan sessı/Iık aııları, va/ının ve va şamın sessızlığın olumun e v ı e m n c coktan gırdığım eğretılemelı olaıak ke sınlcı Yalnı/lık tum anlatıyı yıkılması olanaksız bıı dııvaı gıbı çevıcler41 Ya/ma etkınlığının nc olduğıı konu sundakı karaısı/lıklar da daha kcsın bır bıçımdc gotunmeye başlar, va/mak susmak, konuşmak, bazen dc şarkı sovlcmcktır42 Ya/ma hastalığına veva ya/ma delılığıne tutulduğu /aman ya/ mak, hep ya/mak, çocuklugunıı vaza rak olıımsu/leştırdığı Un Barraje Contre Le Pacifique (Pasılıge Kaışı Bıt Ba ıa])43 adlı vapıtındakı baıajın taşlaıına ulaşmak ıster Vı/ıdan bıı baraj ınşa cderck, heı şeyı yok eden suva, olume, hıçlığe engcl olmak ıster44 Nc va/ık kı ya/ının cskı gucu kalmamıştıı Olmck u/eredıı, Margııeııte Duıas da oyle Hıılıkte kavbolur valnızdır45 "Yaz mak ıçın nc bulmalf dıyc duşunmek ten kcndını aIama/46 Margııeııte Duras olum geıçeğı kaı şısında bılınclıdır Olumu daha kitabı nın başlığında dııyumsar Hcr şey bıt mıştır Nc olursa olsun olmck yınc dc guçtur, çok guç47 Beklenen ya da yak laşan bır tenlıkenın algılanmış olması so/cuk paııacıklaıında açıkça goıııl mektcdn Olumden korkaı, ama olu nııı yınc dc kabullenır, ( an çekışen bır smek gıbı48 "Şımdı tatsı/, vcrınısı/ bır vaşamım vaı Vcıımsı/ oldum Aıtık bır hıçım Hıçbır şcy gormuyorıım Bu olumden once u/un surc her şeyın bıt mesı gıbı bır şev"49 " N c olaıağım Koıkııyoıum Ge!'5O "Nereycgıdece ğımı bılmıyorum Korkuyorum Bulık te yuruyelını Çabuk gel51 Olum koı kusunu vc olum ıstcğını aynı anda du vumsaı Içinı kaplayan bıı korkunıın ne adı nc de nedcnı vardır52 lanıının kendısını oldurmesını arzular Ya/dık ça varolmanın yarattığı c/ıklığı daha a/ duyumsar Ru/gârın ardından koşmak, onun uzantısı olmak, olmck ıstcı53 lçındc buyuyen korkuyıı vcnmcnm tek yolu belkı de olume ulaşmaktıı54 Marguerıtc Dutas bu son kıtabında, yapıtlarının va/geçılmcv ı/lcğı sevgıden dc soz edcr Çok scvdığı Yann Andrca Stcıner, va/aıın yaşamınıla onenılı bır yeıc sahıptıı Uzcrınc kıtaplar ya/aı, hcrşeyın esin kavnağı odıır "Hcr şeyın ya/aıı sensın" 55 Yann Andıca Steıner çok u/aklarda kalan gençlıgın sımgesı, yaşamın ta kendısıdır "Cjcrıyc yalnı/ca so/cukler kalsa bılc, sevgısı/ durmak olanaksı/dır, ınsan hcr zaman yaşar scvgıyı Cn kotusu, kımseyı sevmemek CUMHURIYET KİTAP SAYI 330 tıı "56 Scvgılıylc bırlıkte olmak aşk olum konuşma vc ıı\ıımadıı57 Olum sıııc mı vaklaştıkc,a IKICVC gıdecegını aıtık bılmevcn ya/aı, sevgılıden vardını umar Cîu«, kaynağı olmahdıı5S Olu mc gıdcıkcn onunla vedalaşmak ıstcr 'Bana hoşcakal de Hcr şey bıttı Aıtık sciıınlc ılgılı hi(,bıı şey bılmıvorum"59 "Çunku o aıtık ijimdı ışıüını ya/ma ve tısını vavas yava% kaybeden solmu^ bır guneşten raıksı/dır6() Sevgılı dc gıdcr, o da aıtık bır hı<,tır "Hıc kımscvı du ijiınnıuvorum Cîcrı kalan hcr !jev bıttı Sı/ de Yalnı/ım"61 Sevgılının adı bıle anımsanmaz,62 oncmlı olan yalnızca sevmtktır63 Sevmek ı^ın erken olme meyc calışacaktır64 Kıtabın son sayfalarında olum, ağır lığım ıyıden ıyıve duyumsatmaya bas lar. Bu bclıısızlık uzamında, oneelıklc Marguerıtc Duras'a va%lıh^ı vc olumu <,ağrı^tıran yu/u kaybolur, sessı/Iık, u/amı doldurur65 Annesının olumunu anımsavarak kendı olumuyle aynı du/lcme oturtur 66 "Soylevecek hıçbır şeyı yok"67 derken, yazmakva !}amak saytasını kapatmaya68 ve olme vc ha/ırdıt Antak, "bıra/ daha ya^a mak ıcın nc. yapmalı, " H e r !jev bıttı Artık nen bcn tlcgılım, tanımadıgım bıııyım"69 gıbı ıfadelerİL de ı«,ındıkı çclüjkıleı vumağına bıı vcnısını ckleı I {er ^ev bıttı Margııeııte Duras'ın Saınt Bcnoît sokagında ba^layan olum yoltuluğu Neauphle'de sona crdı ' fa mam, oldum Bıttı "Sanıyoıum bıttı, >a^amım bıttı Artık bıı hıtım Tama ınıylc korkunc, oldum Daıma dagı nım"70 • Atdlıırh Vnıvtr\ıtc\ı I cn LJtbı^dl Iahtıltt \ı l raıı\ız Dılı vt Edıbf\atı 1 Brıs.ıt tjcnfvıcvc Le Monde 5 Mjıt 1996 2 Vırcon<İLİ<t Al.ıın Duus P.ırıs F ran <,oıs Boıııın 1991 s 419 3 Duıas Mjıgııente Ecrire (Y.i7inak) Kıııs C.allııııanl 1995 4 Magasınc Litteraire, n o 27S l l a / ı ı a n 1990 s 18 5 Atascvcıı, I usun "\a/mak Yalnı/lık Frankofuni 6 Ankara, s 353 6 Blot 1 abarrcre rhrıstıanc, Marguerite Duras Paııs Fds ıle Scıııl, 1992, s 28 7 Ataseven I usun a g y s 353 8LeMonde5 Mart 1996 9 Ecrire s 18 10 Afiy.s 19 1 1 s 19 12 Vırconılclet Alaın.agy.s 419 13 s 20 14 s 21 15 s 23 , 16 s 21 17 ss 29 54 18 1 ehcllcv I iLilcrıquc Duras ou le poids d'une plume, Paııs Cırasset 1994 s 163 19 s 34 20 s 47 21 s 49 ,22 s 53 23 Atastven hıısun a g v s 355 24 Blot Labarrciı. a g y , s 28 25 Ecrire ss 63 64 26 Duras, Marguerıtc C'est Tout (Hcı Vv Bıttı), Parıs, P O L , 1995 27 Duras Marguerite La Maladie de la mort (Olum Hastalığı) Paııs Fds ı< Mı l nuıt, 1982 28 Duras, MarBiıerıte La Danse de mort (Olum Dansı), Theâtrc 3 Parıs dallınuul 1984 29 C'es Tout, s 11 , 30 a g y , s 55 , 31 s 7 , 32 s 26 , 33 s 25 , 34 s 37 , 35 s 14 , 36 s 14, 37 s 13 38 s 49 39 s 22 40 s 42 41 Alıette Armel Marguerite Duras et l'autobiographie, Parıs l.e ( astor Aslral 1990 s 42 s 14 43 Duıas Marguerite Un Barraje Contre Le Pacifique, Paris, Gallimard, 1950 44 C'est Tout, s 24 45 A g v s 25 , 46 s 26 , 47 s 32 , 48 s 43 49 s 36 , 50 ss 33, 36 , 51 s 35 , 52 s 50, 53 Lebellev, rrcı]erıque agv s 326 54 > 4 4 , 5 5 s 41 , 56 Duıas Marguerıtc, Somut Ya^am, ( ev Bııtan Onaran Istanbul, \ u/vıl Yav 1988 s 136 57 s 13 , 58 s 40 . 59 s 53 60 s 29 , 61 s 25 , 62 s 14, 63 s 41 , 64 s 32 , 65 s 42 66 s 45 67 s 37 , 68" s 55 , 69 s 48 70 ss 45 54 Kathn Gerçeklikleri Nccla Aıat'ın yavına hazırladığı 'Kadın Gcrcckliîdcri, ülkemizde yok denilecck kadar M bir çalışma alanını kapsadığı ve bu alanda özgün, değerli örnekler, bilimsel saptamalar ortaya koyduğu için önemli bir yapıt. Kadınlara özgü sorunların araştırılmaya nc kadar açık ve bu yolda yapılan çalışmaların nasıl gerekli olduğunu göstermesi bakımından üstünde durulmaya değer... TANSU BELE yan mutlulu^a, sevgıyc, b a ı ı s a , bıılıktel'Af o/Iöm 1 sloganları yer alı \or "tnanın bızc Bız dunyayı dej^ış 1 ııreceğız " ( a g y , s 12) Kadın Gerçeklikleri nın obur ya /ıları ıse, ulkcmız kadınlarının so runlarına, kımlık aranışlarına ozgıın, yc nı, defiışık vaklaşımlar getıren aıaştırma orneklerınden oluşmakta Prol Dr Mı nc Tan'ın, kadın oğretınenletınııze yaklaşınıı (ıstatıstık rakamlarla) bugıtne dek el atılmamış, gunyuzunc çıkarılmamış kı mı yenı bulgular ve o/gun boyutlar ıçcr mei>ı açısından oncmlı DII calışma Kadı na, cvdışına çıkarak çalışabılmesını sa^ layan en oncmlı meslek kategorısı un\a nını, ıılkemı/de hâlâ koıuyan oğrctmen lık mesleğının bır kadın mesleğı olarak nedcn guvenlı savıldı^mı a<,ıklamakta Ikıncı cali'jm ' l' 1 " 1 l^1 Nuıan Mnıacı ve Yrd Doc Dı Rem/ı Oto nun ortak ıncelcmcsı Vaıdıvalı (gcce) (,alısan ka dınların ış ve aıleıı,! sorunlarına el atıyor Evışı ve <,ocuk bakınuvla vukumlu ı^cı kadınlarımı/ın karşı kaışıya kaldıklaıı sa^lık sorunlaıına da değınmesı ılgını, bır boyut oluştuıuvoı Kauın erkek ılışkılcrınde davranış problemlcrını ıccrcn aıaştırma \a/ısı, Prof Dr Fev/ı Âksoy un Erkeğın kadı nı kendı malı gıbı sahıplcndığr (s 89) toplumlarda, kadın kışıfıklerının gııvcn sız, hatta sado ma/ohıst yapılaı gelıştn dıklerını vurguluvor Ptk ı,ok kadının "Bc'iııın erkeğım benı doveı" so/unu ra hatlıkla dıle gctııebıldığıne dıkkat çekı yor Bılkcnt Unıvcısıtesı Oğretım U\esı Muhsınc H'clımoglu Yavu/, ınceledıgı 90 halk masalındakı kadın tıplemclcıı ııs tundc durnıuş Bugune dek el atıJınaınış bır konu, kadınlarınıızın gelcncksel top lum yapısı ıçınılckı ycrlcrınc ve rolleııne ışık tutmakta Cumhurıyet donemı i(,ındc avdın ka 1 dının yetlşmesı gclışımı nasıl ofmıışturÇagdaş Turk kadınının oluşunuınu ve kımlıgını sorgulavan bır lomanı Ad.ılet Agaoğlu'nun Olmeye Yatmak adlı onenılı vapıtını Tansıı Bele de^ışık bakı saçılaıından ıncelıvor 1 urkıye'ck vuksclcıı Islam kadınlaı.ı neler vaadedıvoı' Islamcı Femını/m adı verılen olguvu da 1 L Ld Fak I clsele J Bolumu Ogretım Uyesı J atmagul Berk tay araştırnıış ürtaya ılgınç bır tablo çıkmakta Sıyasal paıtıleıdekı kadınların konu munıı ıse, Prol Dı Tıııkel Mınıbaş clc alıyor Istatıstık bılgılcre, verılerc daya narak Turkıye'de Cumhurıyet donemın de ve oncesınde kadınların sıvasal yaşama katılımlarının ekonomık vaşama gırışlenvle doğrıı orantılı ama dus.uk du/eyde olduğunu vurguluyor Kadın Gerçeklikleri'nın son ya/ısı, Kahramanlık vc Toplumsal Cınsıyet Sarı Nare'nın makalesınde kı/ ve erkck çocukları aarasında yapılan araştırınalar da lcahraman rıpının erkek olarak değer lendırılışı ele alınıyor Sonuc olarak, Kadın Cıerçeklıklerı, ul kemızde yok dcnıletek kadaı a/ bıı Prof. Dr. Necla Arat'tan farklı bir derlemc dunvasına bılımın ı^ıgında \akla ijdii nır yapıt kapsamıııı ulkemı/ kaılınlarının duıumunıı bıı kaı, deöı^ık bakısaı,ısından ve bılımscl veıılere daya ııaıak ırıleleven thıku/ ınceleme yazısı oluştutuvor 2OOO'lı vıllaıın eşıgınıle dunvanın bıı tun toplumlarında, aıada derece farkı da olsa kadınların hâla ıkıncıl' konunıda ol dııklaıı hılııun bır geıçek Cîelısmışın dcn gelı^ıiKmışıiK dek her ulkede ve ner alanda kıınlık sava^mıı veıen çogu kez de kımli£ını orterek/ortunerek va da sın dııerek/sındııılerek vokcden/yokedılen kadınlaı, ulkemızdc de kımı benzer ko ^ıılları va^amaktalar Lğıtımınden meslek sccımıne, aıle ve cvı«,l ılı^kılermdcn kadın crkck davranı^ laıına toplunıdakı ycıınden sıyasal hak larına \b bıı^ok konuda atacrkıllıgın ya da crkek tgcmen bakışa(,ısının vonlcndıulifSı bızım toplumumıızıın da obur topluınların \apılanmalaı ından gorece bıı bai;kalıgı vok Buna kaı^ılık ( umhuııvct'ın kıırulu ^uvla bırlıktc ka/amlmı^' kımı hakların vanı sıra, vasalarınıı/da \a da bunların uvgulanı^ında vaı olan eksıklık vanlısjık vı. boslııklaıdan do^an avrıca toresel ge li.nckli.rmii/dcn, ınançlanmı/dan kav naklanan 'kendine o/guluk' i(,mdc ka dmlaıınıı/ın durumunıı obııı toplumla rın kadmlarınm konumlaıından avııan kımı o/el sotunları da var Toplıımıımu7 da bır /amanlaı neıedeysc kııtsal sayılan gelencksel kadın mesleAı ogretnıenlığın, gunuıııuz <,alı^ma ko^ullarında ortaya çı kan sorunlan gıbı Kadın Gerçeklikleri, kitabı yavına ha/ıılavan Pıor Dı Neclâ Arat'ın bır yazı sıyla basjıvor I U Kadın Sorunlan Ara^ tııma ve Uvgulama Merkezı Başkanı Ntelâ Aıat, bu yazısında, 30 Agustos 8 Lvlul 1995 tarıhlerı arasında Pckın'de gerceklcstırılen Dorduncu Dunya Kadın Konteransı konusunda bılgıler verıyor Dunvaya Kadınların Gozlcrıyle Bakmak sloyanıvla bır arava gelcrek, ana temaları olan L^ıtlık, Kalkınma ve Barış'ı tartı^an 36 000 kadının on gun boyunLa katıldıklaıı, ı/lcdıkleıı panellerı, konfe ranslaıı atolye çalıs,malaıını, scıgıleu, pandomımleı ı, şııı saatlerını, dansları, ^aıkılaıı vc protcsto turuııden vapılan lık kalkınma ve barısjn yanı sıra, cınsel lık (rahışclık) ve cocuk naklarına ıla vcr vcrılen, kı/ cocııklaıına uygıılanan ay yg y l d k l d l ıımcılığın oıtadan kaldırılması k konusıın L\.\ gırı^ımlcr sergıle\en bu <,alışmalar ko nusunda avııntılı belgeleıı sunuyoı Bu va/ının ba^langicmda veı alaıı onsoz Kadıııların Andı (Kadınların Kuresel Srıatc|ileıı loplantısı Bıldırgesıl'nde ıse, tum dunya kadınlarına çagrı nıtelı^ı taşı K adın Gerçeklikleri, k a d ı n l a r ı n Çalışan Kadınların sorunlan Kendine özgülük 5000 ı aşkın ctkınlıjjı dıle gctıııyor Lsıt çdljsma aldnını k<ıps,ıdığı vc bu aLında ozgun, değerli örnekler bılımscl sap tamalar ortaya koyduğu ıç,ın onenılı bır vapıt Kadınlara o/gıı soıunlaıın araş tırılmaya ne kadar ae,ık ve bu yolda yapılan çalışmaların nasıl gcıeklı ol duğunu gostermcsı bakımından ustunde durulnıaya değer • Kadın Gerçeklikleri/ Hazırlavaıı Prof Dr Ncclâ Aratl S<ıy Yaymları SAYFA 11