Katalog

OYA BAYDAR Yayın Yönetmeni lki gerçekleştirmek her zaman güçtür. 1 fele bu "ilk" Türkiye'de işçi hareketi ve sendikacılıkla ilgiliyse... îşçi ve sendikacılık hareketinin tarihine ait belgeler, Türkiye'de yıllar boyunca bilincsizce ya da aksine özellikle yok edilmi^ arşiv malzcmesinin baijinda gelir. Toplumsal tarihimizin bu önemli alanıyla ilgili ilk cldcn bclgelere dayanan çalışmaların sayısı, iki clin parmaklarına bilc varmaz. Bunun başlıca ncdcni belgelerin ya kilit altında, ya kül olmıış, ya da özel arşivlere kapanmış olınasıdır. Tarihe mal olmuş örgüt ve sendikalar bir yana, faal sendikaların, hatta konfeuerasyonlann, kendi tarihlerini eksiksiz yazabilmelerine olanak sağlayacak arşivleri de son derece yoksuldur. Yakın tarihe ilişkin bilgilerin önemli bölümü, o günleri yaşamış ve halen hayatta olan değerli kişilerin belleklerine ve anılanna emanet edilmiş durumdadır. Ilki gerçekleştirmek güçtür. Hele bu "ilk" bir ansiklopedi olma iddiası taşıyorsa... Ansiklopediler çoğunlukla dana önce araştırılmış, yazılmıs, hatta görece kesinlik kazanmış bilgilerin topluca aktarıldığı ikincil kaynaklardır. Oysa Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi'nde ycr alan maddclerin en az yarısı, doğrudan birincil kaynaklardan, özel veya devlct arşivlerinden yararlanılarak yapılan araştırmalar sonucunda yazılmıştır. Sendika ve biyografi maddelerınin henıen hemen tümü, eylcm maddelerinin önemli bölümü bu niteliktcdir. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, kendi alanında bir ilkin değerini ve kuşkusuz eksiklerini ta^ıyor. Ivksiklerın nıümkiin olduğunca gi Kendi alanında bir İlk' I Oya Baydar. derilmesi için, projc çalışanları, uzmanlıklarını, titizliklerini, özverilerini sonuna kadar sefcrbcr ettiler. Ankara temsücimiz Ulkü Ozen, özellıkle Ça Iışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arsivlerinin değerlcndirilmesi, belge ve bilgi aktarımında, yeri doldurulmaz bir çalışmayı üstlendi. Yayın Kuru lu'muzun her biri konunıın larklı bir alanında uzmanlasmış bilim adamlan, alanın tartı^masız nocası Prof. Dr. (lahit Talas'ın ba^kanlığında ağır bir sorumluluk vıiklendıler. Danışma kurulıı'nda yer alan deneyimli sendikacılarımız bilgi ve belge aktarımlarıyla i^imizi kolaylaijtırdılar Sendika yöncticileri ve uzmanlar yardıınlannı esirgemediler, konııyla ilgili bilim insanları, basın mensupları, yazı ve bilgıleriyle katkıda bulundular. Ancak kimi sendika eevrelcrinden, işın önenı ve kapsamını kavramamaktan doğan ilgisizliklerle de karşılaştık. AnsİKİopedinin ilk eildinin çıkmasıyla bu ilgisizlikJerin ilgiyc dönüşeceğini umut ediyoruz. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi'nin, kimilerine bir eksiklik gibi gelcbilecek yanının, örgütleri, kişileri, olayları yorumsuz, tarafsız, nesnel, hatta renksiz, nasılsa öyle yansıtması olduğunu biliyoruz. Bu bilinçli bir tercinti. Bu yüzden de ansiklopedide örgütler, kişiler ya da olaylar hakkında övgüler veya yergiler arayanlar umduklarını bulamayaeaklar, ama ilgili maddeleri birarada değerlendirdiklerinde kendi yorumlarını yapmaya yeterli malzemeye sahip olaeaklar. Maddeleri yazarken, her zaman yanılabilen insan belleğini.a değil ar^iv belgelerini temel aldık. Olayların veya örgütlcrin tarihi veya bu örgüt ve olaylarda kişilerin rolü konusunda tüm anılardan ve tanıklıklardan yararlandık, ancak bu anı ve tanıklıkların arşiv bclgeleriyle çatıştıfiı durumlarda belgelere ağırlık tanıdık. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi defieri kadar eksikliklerinin de bilinciyle çıkıyor. Ek.siklerin tamamlanması konuyla ilgili tüm örgüt ve kişilerin bilgisine, scırumluluğuna, özverisine, cömertliğine emanct cdilmiştir. • Ansikiopediyi hazıriayanların en önemli özelllği mutiak kadın coğunlugu olan bir ekip olması. Sendikacılıkta Kadın Parmaâı er bıı HUKIJLSI ayıı IMI aıa^tııına konusu (ürünü) olan böyle bir ansiklopedinin sıhrdan başlayıp 2 yılda bitirilcbilmesinin sırrını Yayın Yönetmeni Oya Baydar ijöyle anlııtıyor"Işin sırrı, tam bir ekip çalışmasının gcrçekleştirilmesiydi. Resnıi nitelıkli olmayan, scyrck toplanan ama kendilerinden asıl tek tek, toplantı dı^ında yararlandığımız bir danı^ma kurulıımu/ vardı Deneyimli sendikacılardan, bilim adamı, uzman gazetecilerden olıışuyordu. Ba^kanlıgını eski calı^ma bakantarından Prol Dr. (]ahit Talas'ın yantığı bir yayın kurıılumu/ vardı. Bir tle Ankara ve İstanbul mutfakları vardı. Tarif ve Mal/eme Danışma Kurıılu üyelerinden alınıyor; nuıtfaklarda pi^iriliyor, yayın kurulLinun tadımma, beğenisi H ne sunuluyordu. Mutfaklardaki uyumlu ekip çalışması her şeyin kilidi oldu. Bu öyle bir ealışmaydı ki sabah iijte buluşulduöıında çoğunlukla birbirimize o gece rüyamızda hangi sendikanın sonıınu aradığımı/ı anlatıyorduk. Orneğin ben hâlâ geceleri ruyamda tekneyle koy koy dolaşıyomm, ama her nıavi koy bir sendikaymıs ve ben bir tüıiü aıadığım sendikayı bulamıyorum.. Çok sıkıntılı bir çahijinayı ekip uyumıı ile gcrçekle.ştııebildik. Bir ö/elliği daha v.mlı ekıbimi/in: Mutlak kadın çoğunluğu olan bir ekıptı. Aramızda her aşamada sadece bir kısa bir süre iki erkek arkadasımız yer aldı. Bovlece nedense "erkek işi" sayılan senılıkafilığa lena halde kadın parmağı karıijtırdık. • C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 3 5 5 SAYFA 6