Katalog

Kapak konusunun devamı. rıyla, Berlusconi denctimindeki medya heyulasına köldü eleştirileryöneltiyor. Montalban'ınycniromanıElestrangulador (Boğazlayan) ilk bakışta Albcrto Cerrato'nun bir hastane revirinde geçen iç monologundan olıışııyor Yoksa Cerrato, Boston Canavan diye bilinen Albert de Salvo mu? Bclki evet, belki hayır. ünemli olan, Cerrato'nun rııhbilimcilerin, gazetecilerin kendisiyle ilgili olarak oluşturdukları kültiirel mitoslarla yüzyüze gelmesi. Cerrato giderck kendi rııhsal portresini kendisi ya/.ıyor, ahlaksal ve rııhsal olarak boğazlanmaktan kurtulmak için kendisini suçlayanlann dilini benimsiyor. En sonunda da tümden içe kapanıyor; kendi çılgınlıgının yansıması olan bir dünyaya karşı düşgücüne ve suskunlıığa sıgınıyor. Burada kuşkusuz yüzyılların büyük sorusunu gündcmegetiriyorMontalban: "Suçlu kim?" Son yirmi beş yıldır şair, deneme yazarı, gazeteci ve romancı olarak tspanyol politikasının tabularını yerle bir eden Montalban, "Suçlu kim" sorusunu sormakta ıısta bıryazar. Çünkü Pepe ('.arvalho adlı bir özel haHyenin seriivenierini anlatan polisiye romanlarıyla 1972'den bu yana bu soruyıı soruyor. Fleştirmen Jonathan Holland'a gore, Pepe Carvalho romanlanyla polisiye türüniın sınııiarını zorluyor Montalban. 1972'dc Yo mate a Kennedy (Kcnnedy'yi BenOldurdümHlcbaşJayan Carvalho romanlan, demokrasi düzenindeki lspanya'nın belirli sorunlarına ilişkin gözüpek düşiinceler içeriyor. Amaheıbııi 5()binsatan,birçok yabancı dilc çcvrilcn C.arvalho romanlannın sırrı, Montalban'ın didaktikbiryakla^ımdankaçınmasındayatıyor belki de. Kahramanı Carvalho'yu "cellatla kurbanın bir bileşkesı" olarak gören Montalban, keskin bir toplumsal eleştiriye dayalı kara mizahı cinselliğin de eksikolmadığıkeyillibirolayörgiısüyle, matrak esprilerle vc yemek tııtkusuyla bütünlcştiriyor. Montalban'ın özel haHyesinin yemek tutkusu öyle boyutlara varıyor ki, birkaç yıl önce Carvalho'nun yemek tariflerini iceren Las recetas de Carvalho adlı bir kıtap bileyayımlanmış. Manııel Vazquez Montalban, polisiye romanı, topîumu soruşrıırmak a<,ısından bıılunmaz bir edebiyat lürıi olarak görüyor: "Polisiye roman ai;in kapitalizmin^iiridir. Cicı\i 1920'lerde ABD'de dünyaya geldi, ama onıı başka ülkeleıe de uygıılamak gıttikçe koSAYF A 4 ^ Suçlu klm? alan roman El Pais gazetesinde gerçek habcrlerle aynı günleıde telrika edilir. El Paisokıırları, Guaıdia Civil komutanının ortadan kaybolnıasına ilişkin gelışmeler ile Montalban'ın kuıguladıgı romandaki geliştirmeleri yanyana okııma olanağı bıılıırlar. Upanyol yazar Montalban a göre, şimdi istcnilen, geçmi$ı sılıp Böylelikle hayat ile edebiyal, gerçckatmak, hellcksiz bir toplum yaratmak. Yazgıcı bir kiiltür yaralarak lik ile yanılsama belki de ilk kez bir sıyalnızca bugünü benimsemeye zorluyor bizi. Oysa bir umut vermek nııda bulu^muştıır. Ama yanılsama istiyorsanız, bunu Sol'un kalıntıları ü'zerinc oturtmak zorundasınız. okıırların gerçekliği daha iyi algılamalarınayardımcı olmuştıırbelki de. Avrupa edebiyatı yüzyıl sonu hesaplaşmasında Umut solun enkazı altında Hafiye Pepe Montalban'ın Pepe Carvalho'suz yapıtları arasında yeni romanı El estrangulador'un yanı sıra 1990'da'Aristeion Odülü'nü alan Galindez ve 1992'de yayımlanan Autobiografia dc General Franco da (Cieneral Franco'nun Özyaşamöyküsü) var. lspanyol yazar, demokrasi dönemini yazarlık ugraşı açısından Franco doneminden daha zor bir evre olarak görüyor: " Franco zamanında şeytanın avukatı olnıak kolaydı. Ama demokraside hiçbir kuşkuya yeı olmadığına inanmak gibi bir tehlıke söz konusu. Olası en iyi düzene eri^tigımizı, onıı yetkin kılmak için orasını bura.sını onarmanın yelerli olacağmı düşiinen çok. Oysa iktidardan her zaman ku^ku duymalıyız1.." Montalb.m'ın asıl yapmak istediğl, son dönenıde yaratılmaya çalışılan kulturel ortamla hesaplaşmak "Şımdı istenilen, geçmişi silip atmak, belleksiz ve ütopyasız bir toplumsal ortam yaratmak. Beni en çok ilgilendiren, bcllcg*in yeniden kazanılması, bu arada gelecege güven duyulması. Oysa belirlenimci, yazgıcı bir kiiltür yaratarak bizi yalnızca bugünü benimsemeye zorluyorlar. Ama bir umut vermek istiyorsanız bunu Sol'un kalıntıları üzerine oturtmak zorıındjsınız; çeşjtli gemi enkazlarının kalıntıları üzerine oturtmak zorundasınız. I liçliktetı hiçlik çıkar Belleginizi korumanız, 'komünizm'in her zaman 'Stalincılık' anlamına gelmediğini anımsamanız gerekir. 'Komıiııizm'in gerçek anlamını yeniden edinıne.si onlarca yıl alacak. Unulmak ise, insanlık tarihinin bir bölümünükesip atmak ılemektir..." Şeytanın avukatı Belleksb toplum Cellat ve kurban Manucl Vazquez Montalban, "Franco zamanında şcytanın avukatıolmak kolaydı" diyor. "Ama demokraside hiçbir kuşkuya yer olmadığına inanmak gibi bir tchlike söz konusu. Demokrasiyi yctkin kılmak için orasını burasını onarmamn yeterli olacağını düşünen çok. Oysa iktıdardan her zanıan kuşku duymalıyızl" laylaşıyor. Polisiye roman çiftc gerçeklere, çilte ahlaklara, cjlte tanımlara,dayalı bıı toplum>iiıidir " (lecen ya/ yayımlanan son Pepe Carvalho lomanıııınöyküsü iseı,'ok ılginc, Montalban, Roldan: ni vivo ni muerto (Koklan Ne Yaşar Ne Yaşa Kaybolan komutan maz) adlı bu kitabında bütiin ülkenin merakla ı/ledigi gerçek bir olayı ele alıyor. tspanya'nın yarı askeri ıılusal kolluk kuvvetı Guaıdia (^ivil'in komutanı, lvıkkında açılan biıyolstızluk davasının ilk durıışması öncesinde akıl almaz bi(,imde oıtadan kaybolmu^tur. Ama işjn en carpıcı yanı, bu olayı konu Fransa'da ıla hem çag sonunun, hem de yönetimin hastalıkları ile ilgili roınanlar eksik olmuyor. Max Ciallo'nun son romanı Le condottiere'de (Paralı Asker) güç ve paranın gittikçe daha agırbirboyıınduni{*avurdııgudünyadaidea1izn)inyitirili:jitarti!}ilıyor. Pierre Robert Leclerq'in LeColonel Sckabert'inin (Albay Sckabert) kahıamanı ise Jaroslav 1 lasek'in üıılü îjvayk'ını anımsatan bir kiijilik Albay Sckabert, Bırleşmış Milletleı'ın umııtsuz ve güliınç bir benzeri olan İIII taıalından yıinetilen bir dünyada; bir içii)leri bakanının "Tek bir suçlu insan kalmaılıC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 5 7 Giic ve para