Katalog

EVİN İLYASOĞLU Evin Hyasoğlu'ndan, "Başlangıçtan Günümüze Örneklerle Batı Müziğinin Evrimi" M utlaka herkesin, heıkeMiı gönlünden yükselen, kendi nc özgü birezgisi vardır. tlkel boylarda ıla bıı böylc<.lir, çok ileri teknolojilerlc donanıınlı toplıımlarda da. (îönlünde dııydııgunıı sesinde arayan insan, her zaman kcndi nıüziğini yaratmı^, yaratiigı nııiziğin ivmesine kapılıp yenilerini iiıvtmiştir. Biz müzik tarihini kendi sesiyle öıneklcmek, tarihin akı^ı içinde müziği degVrlendirmek amaıiyla yola çıkrık. Dogaldıı ki bıı ynlcultıg'ıımuzda mü/i^itoplıınıdan vıılı^crsanatdallarından soyntlayamadık. Bıı nedenlc oııu bcslcyen kosHilları ve etkileyen diğer sanat akıınlarmı da yolaıluğıımııza katlık. Sesli örneklerini hıılabildigitniz en eski müzikten, ıılasabildiğimiz cn ycni çalışmalara dck, ınüzik sanatını zaman dizinscl biı akıs, içinde clc aldık, Miizigin isjtme dııyıımııza seslenen yüzü kadar, perde arkasmdaki gizli yüziinü de irdelemeyc çalı^lık. llk vc ortaçağlardan başjayarak, 15. yiizyıl ortasından 17. yüzyıla dck Rönesans müziğini; 17. yiizyıldan 18. yüzyıl ortasına dck Barok ınüziğini, 18. yiizyılın 19. yiizyıla baglandığı Klasik Döncnı müziğini; 19. yüzyılın Romantik miiziğini vc 20, yüzyılın modernizminisırasıylaçalışmamızakaıtık, Miizik laıihinin dönemleri dc diğer sanat dallarmııı paralelinde gclişmişlir. Antak lıiçbii' döncınin cctvdlc ci/ilıııiij kcsin smırlanndan söz cdilcnıc/.. Oıneğiıı, I'.ıkcn Baıok düııcminde Köncsan.s sonu bcs(cı.ilcıi ılc ycr alır; Ronıantik çağın cn yogıın yaşandı^ı sılalarda hâlâ klasik iislııbıı sürdiircn bcstccilctcdcrastlanabilir. Aynışekilt,\ı2Cı yüzyılın k.ırm.ısık v<)niı.mlcıiylc bczcnmiij bir oriaımla hâlâ 19. yiizyıl Romaıuizm'ini kcıulinciızgii iislubıı ilc, ncokla.sik, nco mmantik dcğcılcndirmclcı altıntla yaratuılıklarını sürdüıvn bcstccilcrc dc rastlanıak nlasıdif. Bıı projcdc, kilap saylalaı ının ya da ckli ııuı/.ık oıncklcıinin arasııula lıcrkcsinkciHİİncgöıcbiı^cylcibulmasını ama(,ladık. Kilap, nıüzikscvcılcr i^inbirba^vıııııkaynağıolabilcccğigibi, "müzikscvnıczlcr " için dc, nui/iği scvılirmcyc yönclik bir kaynak olaıak dıi^ıınıılcbilir. Miizik düncnılcrini ıanınıak, bcslccilcrc yaklaşnıak, önccdcn lanıdı^ı ya da hic, tanımadı^ı yapıtları zaınanı iciıulc dc^crlındirmck istcycnlcrc bir kılavıız olacaklıi' kıı^kıısuz Aslmd.ı bıı kilabm okıının.ı sı raılan bir kilap okııyııcıısıuulan daha razla iş dii^ccck: Okıır bıı mü/ikli kilap pakctindc, nıclin ilc mü/ij*i birlcjtiıip kcıuli inıgc güciiniı kııllanabildi j;i ıılçüdt laribin dcrinliklcıiiKİcıı j;ü mımiızcdoğıu lıir miizik ydkıılıığıın.ı 14 Müzigin zamanda volculuğu... Gazetemizin müzik yazarı Evin Ilyasoğlu, Batı müziğinin evrimini anlattığı ve yıllardır üzerinde çalıştığı kitabını nihayet okur önüne çıkardı: "Zaman îçinde Müzik". Anlatılan döncmlere ilişkin sesli müzik örneklcrinin bir CD seti ile birliktc sunulan kitap, özenli bir baskıyla ulaştırılıyor okııra. Bıı önemli yayına, Evin İlyasoğlu'nun yazdığı "Sunuş"u aldık aşağıya. (,ıkmanın tadına varabilccck. rarası sözlüklcrdc gcçcn vazım şckli dc cklcndi. tsimlcr Dizini, yalnız bcstcci lcrin isimlcrini dcgil, kitapta adı gcçcn tiimtarihiisimlcritlckapsamaktadır Müzigin, ıızak çaglartlan günümüze dck cvrim serüvenine. aynı akıs içindcki kompakl ılisklcr veya teyp kasctlcri cşlik ediyur. Bıı çalışmanın gcıçck tlcğcrini bıılması, ekli müziklcrin mcliıı dcki akışa görc dinlcnmcsine baglıdır Miiziklcr, çağlaıın, biçimlcrin vc be.stccilerinsimgcsel birertcmsilcisiolduğundan kitaptan ayrı dii^iinülmciTiclidir Sıirclcri 74 dakika dolaylarındaki bıı disk (ya da kasctlcrde) 12 saat 20 dakikalık miizik sunulmu^tur. Müzik örneklcrinin arasmda 3 saniyclik aralıklar ycr almaktadır. I ler CD, kendine özgii bir döncmc göre diizcnlcnmiştir. Birincisi tlkçağ, Ortaçağ, Rönesans vc Erkcn Barok dönemlerini kapsıyor. İsaönccsi vehcmen sonrası yılların tapınma löretılcı ine ilişkin ilahilcr; Künesans'ın coşkusıınu içcrcn daıiblar; vokal vc çalgısal alanda öz vc biçimin dengcyc oturmaya basjadıgı döncmler.. tkinci (",D, tlaİıa bildik, gencldc müziginc vc adına daha çok raMİanan bcslccilerlc öriilü Barok tlöncmin olgunlıığa crdi^i, Vivaldi, J.S. Bach ve I Iandcl'in çagı. Üçüncü CD'de müzik tarihinde yapıyı sağlamlaştıran bcstecilcr ycr alıyor. Dizi, Stamitz, Boccherini ve opcı a öncülerindcn (ilııck gibi isimlcrlc başlı yor. Sonra \ lavdn ve Mo./art'ın bemııı hcr orlam için yazılmiij miiziklerınden örncklcrlc süriiyor. Tarihin dcha çocıığu Mozart'ın yapıtları, dokuz yanında yazdıgı bir dıiet ilc basjayıp ölüm döşcf*indc yazdıj»! Lacrimosa ilc son bulııyı>r. Klasik Dönem adlı bıı iiçiincii müzik deınctimiz, hemcn Mozart'ı izlcycn bir ba^ka linlünün Bccthovcn'in ilk dönem yapıtlarıyla tamamlanıyor Dördünciı CD, yinc Bccthovcn ilc ba^lıyor. Miizik tarihinde Becthovcn, Klasik Döncnı vc Komantik Dönem arasında bir k.öprii oldıı^ıından kimi yapıtları klasik üslııpta, kimi yapıtları iseKomantizm'cka|iılarıaçanscslcni^tcdir. Bıı nedcnlc dönli'ıncü CD, Erkcn Komantiklcr adını alıyor ve Bcet hovcn'in Ronıantik çaga yön vcrcn, Pasloral Scnlonisi ile ba^layarak doğayı resimliyor. Beethoven dinlctisi, iinlii Dokuzuncu Sentoni'nin linali ilc son bulııyor. Ardından Sclnıbcrt, Webcı vc Mcndclssohn gibi bcstccıler, Koıııanti/.m'iıı o dii^sel yolıında ilcrlcmcyc koyuluyorlar. Cicrçck Roınantiklcı C U M H U R I Y E T K İ T A P S A Y I 2 5 7 Müzik örneklerl iistüne Zaman içinde Müzik ic gcııcl olarak bcllı (il(,"iıtlcM"lc hcr caj^ın özclliklerinın.bcstccilcrinin vcbcstccilerin ayrıntılı yapıl listclcrinin vcıilmcsine nzcn göstcrildi. Yapıl listeleıi, yazıldıkları ortanıa görc vc zaman dizinscl olarak clc almdı. Yapıtın ilk temsil cdildigi vcya ilk çnlındığı tarih dcgil, gcncklc, taınamlandıgı yıl yazıldı. Yapi! listclcrındc tiim ayrıntılaıa ycr vcrıldıgi haldc, Mozart gibi olaganüstü ürctkcn sanat(,ıların yapıtları ancak gcncl baijlıklar altında toplanabildi. Az yapıt iırctmisj bir bcstccinin tiim dallardaki yapıtla rını sıralaıkcn, Mozari gibi bir bcstccinin saylalar siirccck yapıthmnı gcncl b.ıslıklar altında toparlanıakla, kuijkusıız Muzart'ın oldııkı^a lıakkını ycıniş olılıık Ama nc yapalım ki ycrimiz anı'akbıınaclvcriynrdıı. Mctin akısı icindc iki ayrı rcnklc ycr alan kııtıılarda ya tcknik bir biçinıin, bir sanal akımının anlalımını, V.ı da konıınıııı ccvrcsintlcki olay laıa ait bilgilcri luı laı.aksmız. Kııtııl.ıı ııı işlcvınin, ıııctındcki akısııı tck dıizcliğini kırmak nldııgıı kadar, v.ılııı/ kııiııd.ıki bıl Kltabın düzenine ilişkin giyle ilgilenen okıırıı da mctnc doğrıı çekmek olmasına özcn göstcrilmiştir Satır aralarınıla rastlayacagınız sol anahtarı işarcti, kitaba c^lik cdcn miizik örneklcrinc bircr göndermedir. (ler bir anahtar işarctinin yanında kompakt diskvcyalcypkasctininsayısı, onun da yanında içindcki yapıtın sırası yazılmıştır. Orncgin 2/3, ikinci CD'nin üçüncü sırasındaki yapıtagbndcrmcdiı. Kitabın sonuna cklcncn Miizik Terimlcri Sözlüğü, gcnelliklc ınctnin içinde gcçcn müzik tfiimlcrini kapsamaktadu. Miizik tcrimlerini, akımları vcçalgıları özgiin dillcrinde olduğıı kadaıTürkçckaışılıklarında da vcrmcyc çalı^tık. Bıı ncdcnlc biıaz bol ayraç kııllanmak /orunda kaldık. Kolay anlaşılabilmcsı ıçin bııçok yabancı sözciiğii Tiirkçcokımu^laıına görc yazdık. ( )rncğin Şanson, mctin içinde Türkçc okıınıısııyla gcçiyor, sözlükle ozgiin yazılışı, Chanson olarak dayeralıyor. Ayrıca Kiril ve Cîrck allabclcrmc görc ya/ımlar Iiirkçc allabcdcki kaişılıklarına görc dıızcnlcndi. ()rncğin Tchaikovsky ycıinc Çaykovski ya/ılıll. Kitabın sonıında ycr alan tsimlcr ni/ini'nc bıı isimlcı ııı ıılıısla SAYFA