Katalog

O K U R L A R A Kendilerini hlamcı cemaat içinde konumlandtran ve bu çerçeve içinde kimlik edinmeolusturma sürecini yaşayan kadtnlar, epey bir zamandır sosyologlanmızın ilgi alanı içinde. Bu konuya iliskin son kitap Aynur îlyasoğlu'nun doktora tezi"0rtülü Kimlik". Yenitartışma ve diyalog alanlan yaraîacak olan "ÖrtülüKimlik"i, Sennur Sezer ve Ayşe Durakbasa'mn yazılartyla tamtmaya çalışttk. Bu yaztlann îlyasoğlu'nun amaçladığı diyalog ortamtna katkıda bulunacaklanna inantyoruz. Osmanlı haritacıltg'tnın pirisayılan PiriReis'in Kitabı Bahriye'sini bilmeyeniniz yoktur sanırız. PiriReis baritalartntn, Akdeniz ve çevresini içerenleri, yine PiriReis'in bir başka kitabının konusunu oluşturmuş. Kemal Özdemir, bu baritalan "PiriReis" adını tasıyan bir kitapta topladt. Bu önemli kitabt Alpay Kabacalt sizler için değerlendirdi. Yaztn şu en stcak günlerinde de kitaplann elinizden düsmemesi dileğiyle.... TURHAN GÜNAY Oya Uysal'm yeni şiirleri: Yıldız Kokuyordu Gökyüzü Yıldız kokan gökyüzü, üü yıldızsız mı artık... Oya Uysal'ın "llcili Düşünceler" ile başlayan şiir kitapları "Düşlerin Türküsü", "Savaş Çocuklan" ve "Elim Sende Gökyüzü" ile sürdü; şimdi de "Yıldız Kokuyordu Gökyüzü" yayımlandı. MUZAFFER UYGUNER I ya Uysal'ın tkili Düşünceler ile başlayan şiir kitapları Düşlerin Türküsü, Savaş Çocuklan ve Elim Sende I Gökyüzü ile sürdü; şiniSi de Yıldız Kokuyordu Gökyüzü yayımlandı. Onun bu kitabındaki şiirlerinde de sevgi ile hüzün bütünleşmiş gibidir. Yıldız kokan gökyüzü sanki artık yıldızsız kalmıştır ve onu eski günlerin özlemine yöneltmiştir. Bu arada yalnızlık da boy atmış ve yüreğinde derin bir yara açmıştır. îçindeki burgaçlarla ezilen sevecen yüreği sanki "malulen emekli" oluvemiştir. Ama, bu emekli yürek zaman zaman sevdanın dalınçları ile sarsıhr ve bu sarsıntıyla nakışlanan dizeleri bazan bizi erotizme de götürür. Zaman zaman da hüznün tortusu örtüverir sevdasını, ak ve kara anıların derinliğinde ve serinliğinde bir ürpertiye dönüşüverir yorgünler" demiştir. Acılann, hüzünlerin, Yıldız Kokuvordu yalnızhkların ozanı mı GakvU'tt Oya Uysal? Değil elbette. Günleri böyle diz boyu acılarda da geçse mutluluğu da duyumsar ve umudun ışıklan içinde yaşama sevincine kavuşur. Kitaba da adını veren şiirinin ilk dizelerinde şöyle demiştir: Bir aşklık yer aradık güvertede iliştik ayışığınatuttukyüzümüzü (s.7) "Gökkuşağı" adlı şiirinde de şu dizeleri okuruz: "bakarsın / beklenmedik mutluluklara açanz penceremizi / bir sabah" (s.17). "Mutluluğun Şiiri"ni de yazmıstır (s.4041). Bu şiirdeki mutluluk, şiirin, şiir yazıvermenin mutluluğudur. "Sevdaya gelince / az çekmedim elinin kirini" demiştir "Bohçadaki Acılar" şiirinde (s.32) "Ninni" adlı şiirinde ise "tökezlenmiş bir sevdanın / kırık dökük anılan / bohçalanıp kaldırıldı sandık odasına" demiştir. Zaman içinde sevdanın bohçalara sardması bir bakıma doğaldır. Çünkü o, "tantanasız sevişmeleri" de olağan görmektedir. Zaman geçmiş ve "şimdi / suyun derinliğindedir sevgi/yorgunveyenik" (s.53). Oya Uysal'ın şiirlerinde uysallığın sessizliği içinde "yorgun ve yenik" çığlıkîar, iniltiler de görülmektedir. Yaşam koşullarının ortaya çıkardığı yalnızlıklar, yalnızlıkların yarattığı hüzün, acı şiirlerinin genelinde görülmektedir. Oya Uysal şiirlerinde uyağı önemsemez, değişik dize kuruluşuna yönelir. Bazı dizeleri uzundur, bazıları bir sözcükten oluşur. Ara sıra, bazı şiirlerinde araya noüar da koymuştur. "Fırıncının Kızı'ndan Yumruk Mezesine" şiirinde "biyoloji kitabının arasına / gizleyip / büyük annemin yalancısıyım / gizliden / okurmuş / firıncının kızı'nı babam" dizelerindeki altı çizili dize böyledir (s.46). "Uçuk / Yeşil" şiirinde ise dizeler arasına açıklayıcı gibi görünen düzyazı tümceleri koymuştur. Bu şiirin başlangıcında şu satırlar var:" Sen yine gazeteye gömülmüştün ve ben sırça kınklannı topluyordum ilişkimizin. Taştı günlük sıkıntılar ağzımdan" (s.8). Uysal, uyağı önemsemez ama ikilemelere yer verir şiirlerinde. "çift yevmiye sevinç çil çil cebimizde" "şıngır şıngır kilidin içinde dolaşananahtann", "içinde dönerdönerdöner", "yıldu mıldız iniyor gökyüzü", "ezberlermiş de sular seller gibi" dizelerinde altını çizdiğim örnekleri veriyorum. Şiirleri okurken Uysal'ın, hüzünlü bir uysallık içinde yaşama boyun eğdiğini, karşılaştığı güçlükleri, yalnızlıklan tevekkülle karşıladığını ve pek az isyan ettiğini seziyoruz. Ince bir duygusallık, derin ve geniş bir yaşam durumu yansımıştır şiirlerine. • Yıldız Kokuyordu Gökyüzü / Oya Uysal ,siirler/Gençlik Sanat Yayım, Istanbul1994, 60say/a. S A Y F A 3 Uysafhğm sessbüği Imttyaz Sahlbl: Mrtn Nadl o Basan ve Yayan: v«nl cün Haber Alansı Basın ve Yayıncdık A.S. OGenelYayın Koordlnatörü: Hlkmet çetlnkaya ocenel Yayın Danıjmani: ortıan Erlnço Yazı Işlerl Mucfürlert: ıbrahlm Yılcfız, Dinc Tayanç (Sorumlu) o vayın YOnetmeni: Turhan Günay ocraflk Yönetmen: Dtlek llkorur o Rektam: Reha feıtman TC U M H U R İ Y E T Bazı şiirlefinde günlük sıkıntılar, boğuntular da yer alır. Bireyselliğin aynasında toplumsal sorunlar, sıkıntılar ve hüzünler de yansımaktadır. Gecekondu kadınlannın bütün dertlerini, yanan yüreklerini, özlemlerle dolu yaşamlarını, aşağılanmaktan doğan acılannı buluruz. Kitabın üçüncü bölümü olan "Fınncının Kızı'ndan Yumruk Mezesine'de bu değişik ortam, toplum içindeki kadının o ortamdaki durumu şiirleştirilmiştir. Ama gene de Ölümün şiirini değil yaşamın şiirini yazmıstır. "Birazcık" adlı şiirinin ilk dizesinde "ölümün şiirini yazmam" demiştir; O "Tulumunu giyen adamı / imeceye koşan kadını / görüşmeciye giden ihtiyan / .. / umudun gözyaşım" ele alarak " yaşamın şiirini yazmalıyım " demiştir."... o kireç badanalı evlerin de / kapı önündeki aksak sandalyenin / cebi bilyesiz çocuğun" da şiirini yazmağı yeğlemektedir. Üçüncü bölüme adını veren şiirde, toplumun aşağılanan katmanındaki kadının şiirini bütün yönleriyle önümüzeserivermiştir. "KenarMahalle" adlışürinde bu kenar mahalle insanlannın günlük yaşamını, umutlarını, küçük şeylerden duyduklan mutluluğu şiirleştirmiştir. Umutsuzluk ve yalnızlık içindeki bir kadının umutlan, sevgileri, mutluluğu bir çok şiirinde anakonu olmuştur. Ona göre, zamanı23 4 Yaşanunşüri mızda "insanhk tedavülden kaldırılmış", insancıl davranışlar yok olmuştur. Toplumsal sorunları, insanhk dışı davranışlara göndermeleryaparak da şiirlestirmiştir. Sevinç, sevgi, yalnızlık ve hüzün gibi ikili düşünceler, duygulanımlar, düşler ve olgular ile örülmüştür bu kitaptaki şiirleri. Çoğunlukla da düşlerin dinginliğini, umutlarla dolu düşlerin mutluluğunu seziyoruz şiirlerde. Düşler gibi şiir de onun bir avuntu kaynağıdır. Bir şiirinde şu dizeleri okuyoruz: Şiirin canalıcı son dizesi uzanıp sildi yanağımdan acının ıslak izini (s.36). Kitaptaki şiirlere baktığımızda bir çok şiirinin adında "acı"sözcüğü ile karşılaşırız. Acılar sarsa da onu "gün ışığı oğlum için / yapışmalıyım umudun ellerine sımsıkı" diyerek bir avuntu duyar. Bir şiirinde, yüreğindeki acının bedenini delip başını dışan uzatabileceğini söylemiştir (s.14). Bir şiirinin adı ise "Bohçadaki Acılar'dır. "umudun üzeri karalanmış / karartmada gökyiizüm" dizesini okuyoruz "Karartma" şiirinde. Bu şiirin bir dizesinde de "diz boyu acıda geçi K İ T A P SAYI