Katalog

AYAÖA KALKAN ADAM Kıbns güney kıyılarımızdan 80 km. uzaklıkta. Kıyılarımıza bu kadar yakın bir adanın bizimle ilişkisinin kesilmesinin ne anlama geldiğini anlatıyor Melih Esenbel. Melih Esenbel MUZAFFERUYGUNER ıbns, hizim i^in önemli bir sorunoluşturuyor.Bilindiğigibi, Anadolumuzun güneyinde bulunaıı Kıbns, 1571 yılında VenedikegemenliğindenOsmanlıİmparatorluğu'nun egemenliğine, geçmiştir. 1878 yılında ise, Rııs saldırıla rından korunabilmek için İngiltere ile Osmanlılar bir anlasma im/.alamışlardır. Bu anla^maya Kıbrıs Anla^ması K "ZurıhResmıTebllği'nıozamankllngı lız Basbakanı Harold Macmıllan. Yunan Basbakanı K Karamanlısvt Basbaka nımız Adnan Men dere5 In Imzaladı (Aşağıda) Melih Esenbel'den Kıbns'ın önemi Ayağa Kalkan denilmektediı. Bu anlaşmamn teınelindesunlar vatmaktadır: "Batum, Ardahan, Kars ya da bunlardan biri Rıısya larai ından işgal edilecek olursa veya Barıs, Anılaş,masında adı geçen Asya kıtasındaki Osmanlı topraklarını Rusya elegeçırmeye teşebbüs ederse, tngiliz İmparatorluğu, Ostnanh Devleü ile hirlikte, bu yerleri silahlı savunmayı yüklenir. İngiltere'nin bu yükümlülüklerine olanak sağlamak üzere Osmanlı Devleti, Kıbrıs Adası'nı İngiltere'nin yonelınesini kabııl eder." Görüldiiğü üzere, Kıbrıs Adası, 1878 yılında İngilizler'e "emaneten" bırakılnıı^tır. Buna göre, Türkiye, Kıbrıs koııusunda asıl söz sahibidir; Yunanistan'ın ise adı bile geçmemektedir. 1955 yılında yapılan Londra Konferansı'nda da o zamanki Dışişleri Bakanımız Fatin Rüstii Zorlu bunu açıkçabelirtmis,ur. Ama, sonraki gelis,melerin ne kadar zıt bir düzende geliştiğini ya^adık. Bugün, Kıbns sorunu çözülebilmiş değildir. Yapılan bazı anla^malara kar^ın, Yunan hükümeti ve Kıbrıs'taki Rumlar uyduruk düzenlemeler içindedir. Kıbrıs'la ilgili bon gelişmelerin, ortaya çıkan sorıınların çözümü için yapılan çalısmaların içinde bulunan Melih Esenbel, konuyu nesnel ve belgesel açıdnn intelemi^, irdelemiş ve belgelenıiştir. Ayağa Kalkan Adam adlı ve Kıbrıs ile ilgilı birinci kitap olduğu anla^ılan kiu\bında,bütüngelişmeleri inceden iııceye ortaya koymuştur. KitaS A Y FA 4 dana getirmiş olsa bile, Türkiye'nin, Ortadoğu'da ortaya çıkan yeni geli^melersebebiylegüvenliğini sağlam tııtması ve çok dikkatli davranınası gereği kendisini açıkça hıssettirmektedir. Bu nedenlerle Kıbrıs Adası'nın Türkiye'nin güvenliği açısından taşıdığı önem devam ettnektedir ve hep devam edeceğe benzemekıedir." Melih Esenbel, kitabının sonuna 511.2.1959 tarihlerinde Zürıh'de yapılan toplantının sonuçlarını belirten "Zürih Resmi Tebliği'nin, o zamanki başbakanımızın 11 Şubat 1959 taıihinde Anadolu Ajansı'na beyanatının, o zamanki İngiliz Basbakanı Harold Macmillan, Yunan Basbakanı K. Karamanlis ve Basbakanımız Adnan Menderes'in imzaladığı "Kıbrıs Meselesinin Nihaî Hal Tarzı Hakkında Üzerinde Mutabık Kalınan Tcmeli İzah eden Muhııra"nın İngilizce aslı ile Türkçe çevirisinin ve bu muhtıranın ekleıinin iki dildeki metinlerine de yer vcrmiştir. Böylece, Melih Esenbel, yazdıklarının sözden ibaret olmadığını, belgeleıe da yandığını da belırtmi^ olnıaktadıı. Bu belgeler ve ö/eUikle 19 Şubat 1959 tarihlı "Muhtıra" çok önemlı bir bel bın son tümcesi şöyledir: "Bu birinci kitabımız burada sona eriyor. Bunu izleyecek ikinci kitabımızda, Zürih'ten sonra izlenen inisji çıkı^lı yolu ele almaya çalışacaz." Böylece, konunun bu kitaptaki verilerle sona ermediği anlattlmıştır. Bugün de bu konular sürüp gitmekte olduğuna göre, bilemediğimiz hususları da öğrenmiş olacağız. Bilindiği üzere, Kıbrıs Adası, güney kıyılarımızdan 80 kilometre uzaklıktadır. Yunanistanın topraklarına isebin kilometre uzaktır. Konuya biraz yaklaşan bir Türk vatandaşı, Kıbrıs'ın "stratejik" onemini hemen anlayabilir. Adanın bizimle ilgisi kesıldiğinde Anadolu'nun tam bir Yunan ablukası altına gireceği çok açıktır. Bunun yanında, orada yaşayan birçok Türk de vardır. Esenbel'e göre, "Kıbrıs Adası'nın Tiirkiye'ye dost olınayan ellere geçmesi İskenderun, Mersin, Antalya ve öteki güney limanlarımızm dış dünya ile ilişkisini tehlikeye sokar. Adanın hava savunması bakımmdan önemi de aşikârdır. Kıbrıs'ın havaalanlarının düşman kuvvetler eline geçmesi halinde ülkemizin hasım kuvvetlerin hava akınlan açısından son derece kritik bir konuma gireceği de ortadadır. Sovyet dünyasında son yıllarda görülen dağıl ma, Türkiye'nin karşısında bulunduğu tehdıdin niteliğinde ne kadar süreceği belli olmayan bir değişiklik mey gedır, Kıbrıs sorunu konusuna eğilenlerin ve bu konuyla ilgilenenlerin önemsemesi gereken belgedir. Sayın Esenbel'in ikinci kitabı konuya daha yenibilgilergetirecektir. Bııgünkıi durum hâlâ siırüp gitmekte ve belirttiği gibi "hep devam edeceğe benzemektedir." Kıbrıs Türkleri arasındaki iç çekişmeler de sanırım sona erer ve yapılan karşılıklı görüşmeler New York'da olumlusonııçlarayönlenmişolur. • Kıbrıs 1 Ayağa Kalkan Adam / Mclıh liicnbel I \ncelcvwam I Bılgf \ 'ayıne vı I Ankara 199) I 141 uyfa ve ekİer 48 sayfa = \H9sciyfa. C UM H U RIY E T K İ T A P SA YI 1 7 5