Katalog

rinin de gündeme geldiğini ekliyor. 1940'lardaki kimi cinayederin "devlet terörü"nün sonucu olarak değerlendirilmcsi gerektiğini söyleyen Kabacalı, Cumhuriyet doneminde "irtica" kaynaklı olayların ve cinayetlerın de dikkaı çekici ölçude olduğunu vurguluyor. 1960'ların sonrasında başlayan siyasal cinayet furyasının gunumüze kadar geldiğini de söylüyor. Kabacalı, bu <,.alışmasında, "siyasal yetkenin, ceza adı altında siyasi cinayet işlemesine son veren yasal düzenlemclerin gerçeklestirildiği Tanzımat Donenıi"nden 12 Mart askerirejimine ıızanan bir süreçte yer alan siyasal ci nayetlerin basjıcalannı ele alıyor. 1859 Kuleli Vakası'nın incelenmesiyle başlayan çalışma, Çırağan Olayı'ndan Mithat Paşa'nın boğdurulmasına, Makedonya'daki siyasal cinayetlerden gazeteci Hasan Fehmi'nin öldürülmcsine, Babıali Raskınından Mustafa Sııphi vc yoldaşjarımn öldurulnıesine, Ittihatçı liderlere suikastten Ali Kemal'ın lınç edilmesine, lzmır Suikasti'nden 33 Kurşun Olayına, Sa hahattın Ali Cinayeti'nden Südüce tn filak'ına, 12 Mart öncesının genc, olumlerine uzanan bir tarih taraması oluyor. Ölayları, içinde yaşayanlann anıları na, gunlüklerine, söylediklerine dayandırarak, lanıklarıyla ve belgeleriyle aktarmaya ve titizlikle değerlendirmeye çalışan bu yapıtta ele alınan 60'a yakın tarihselsiyasal cinayet, ya da cinayet girişimi olayı, 300'e yakın ilgili kitaptan alınan katkılarla, olaylann birbirleriyle bağlantılarıyla, canlı tanıklıklarla, tarafsız yorum ve değerlendirmelerle "resmi tarih"in dışında bilgiler aktarıyorbize. Örneğin şirpenccden öldüğü konusundaki sahte rapora karşın Mithat Paşa'nınAbdülhamid'inemriyleöldürüldüğü saptamasıyla Mithat Paşa'ya "hürriyet şehidi" denilmesi gerektiğini söylüyor Alpay Kabacalı. Mustafa Suphi Cinayeti'nde öteden beri arkada Kâzım Karabekir'in mi, Mustafa Kemal'in mi, eski îttihatçdar'ın mı olduğu sorusunun yanıtınm bulunmadı ğı ve bu yanıtın ancak Sovyetler Birliği arşivlerindeki belgelerin açığa çıkmahindan sonra verilebileceğini ekliyor. Ahmed Arif'in "Otuz Üç Kurşun" şiirinde ölümsüzleşen özalp (33 Kurşun) Olayı'nı, bu yurttaşların "uygarlık, insanlık, dcmukrası değer ve ilkelerine aykırı biçimdc kurşuna dizilmiş, olması"nı vtirgıılarken 1944 TKP tutuklanmasıyla tabutluklaıda tutulan öğretmen, şair Ilasan Basri Alp'in ölüm dosyasını açıyor Hasan Basri Alp "polise gore dordüncü kattan kendisini atarak olmuş (2ü Ocak 1945), arkadaşlarına gore ise işkence sırasınC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 7 1 Turklyede Slyasal Clnavetler de Sabahattln Ali Clnayetl ne de genls ver avrılmıs Cecen yıllarda da bir dı zisulkast sonucu bircok değerll bılımada mı.slvasetci. gazetecı ölduruldu Bunlar arasında Cetın Emec, Turhan Dursun, Bahrıye Ucok'ta vardı da can vermiştir. Polisin ıddıası doğru olsa bile bu yine de bir siyasal cinayetti, işkenceye dayanamadığı için canına kıymak zurundakalmıştı." 19401944 arasında Ses ve Yürüyüs. dergilerinde Çaloğlu takma adıyla siirler yazan Hasan Basri Alp Sosyalist Kültür Ansiklopedisi'ne göre (cilt 6, s. 59); "Nâzım Hıkmet'ten sonıa gelen genç kuşağın ortak temalarına eğilim duymasına karşın kimi şiirlerinde kendine özgü söyleyi^ özellikleri yaratmayı başarmış"birşairdir. Türkiye'de Siyasal Cinayetler'de Sabahattin Ali Cinayeti'ne de geniş yer ayrılmış. Konuyla ilgili oncakitaptaya zılanların dışında Samet Ağaoğlu'nun 14 Ocak 1949'da günlüğüne yazdıklarınıdaaktarmış: "Dün Menderes, Sabahattin Ali'nin hukümet tarafından öldürüldüğünü, hadisenin on gün kadar evvel olduğunu, hükümetin bu ışı nasıl meydana çıkaracağını çok ciüşündüğünü, eğer geçmişte 33 kişinin öldürülmesi hadisesi olmasaydı, meydana çıkartmamak yolunu tutacaklarını, takat buna imkân bulamadıklarmı, bunun için de hadiseye, gazeteye y azılan şekli verdik lerini anlattı. Açüaıı yolun fena olduğunıı söyledim. 'Doğru, inşallah bunıınla ebediyen kapatiu' cevabını verdi." Kabacalı, bunun "onemli bir ta nıklık" olduğunu söyluvor. Bu önemlt tanıklığa karşın Sabahattin Ali cinaye tinin nasıl işlendiğinin hâlâ aydınlaııla madığınıda ekliyor. Kabacalı, daha önce Şevket Süreyya Aydemir'in Enver Paşa'sında, Johan nes Glasneck'in Türkıve'de Faşist Alman Propagandası'nda, Uğur MumS A Y F A 9