Katalog

Edebiyat tarihimizdebir Orhan Kemal'imizin bulunmasıyla övünmesini biliyor muyuz? Ona yaşamında çektirdiklerimizin özürü sayılabilecek bir kadirbilirliği bugün olsun gösterebiliyor muyuz? Nerde Orhan Kemal üzerine yazılmış doktora tezleri, nerde Orhan Kemal Araştırma Enstitüleri, nerde Orhan Kemal heykelleri, nerde Orhan Kemal Kültür ve Sanat Merkezleri, kitaphklan, tiyatroları, caddeleri, okulları, müzeleri... AYDIN HATİPOfiLU Romanlara yansıyan çileli bir yaşam 23 yıl olmus Orhan Kemal oleli ediyordu, kendi kendine. Neler geçti aklınıdan... Bir yandan romanlarına yansıyan çileli yaşamını diişünüyordum. Ekmek Kavgası'nın tarım işçisi, Baba Evi'nin sürgünü, Avare Yıllar'ın delikanhsı, 72. Koğıış'un mahpuhu, Nâzım'ın ögrencibi...Sonra anılar... 1963 yılında, Şükran Ağabey'in (Kurdakul) biirosunda Atay Yayınları'ndan çıkan Dünyada Harp Vardı'yı dumanı üstünde diyerek imzalayışı, Türkiye Sanatçüar Birliği'ni kıırma hazırlıkları sırasında onu da kurucu üye olınaya ikna edişim... Ve yine telefonlar... Hemen Orhon Murat Arıbıımu'nun dernek merkezi gibi kullandıgimız Beyoglu Anadolu Sokak'taki evinde Türkiye Sanauılar Biıiiği Yönetim Kurulu olarak toplandık. Ercüment Behzat Lav, Ilasan İzzettin Dinamo, Arıburnu, Hamit Akınlı, Nuri Iyem, Orhan Taylan, Tan Oral. Karar: Bulgar Yazarlar Birliği'nin Türkiye'ye getireceği Orhan Kemal'i Kapıkule'de karşüayacağız. Nccati Cumalı ile Can Yayınevi sahibi Oğuz Akkan Sofya'ya gitmişler. Otobüstc başında fötr şapkasıyla Butunyasamında darkapılardan gecmesınıbılen Orhan Kemal son VOİculuğu ıcm Ka pıkuledenalındı Cenazeyıalmaya gıdenvazarlarara sındaOrhonMu ratAnburnu.AydınHatıpoğlu, Ha yatı Asılyazıcı Er cumentBehzat (ustte).Adnanöz yalaner(solda) HaldunTa ner.Celalettln Cc tindevardı (Sağda) 1 )7()yılının2 hazirangünü. Üğle yemeğinde Sirkeci Gar Lokantası'ndayız. Sermet Çağan, Atilla Tokatlı... Selahattin Ililav da var mıydı? Tam 23 yıl olmuş... ü gün neredcn açıldıysa açıldı sohbetin bütün ağırlığı Orhan Kemal üzerinde yoğunlaştı. Şakalar, dedikodular arasında anlaştığımız bir şey vardı, o da Orhan Kemal'in romanlarmın yaşamın ta gerçeğini yansıttığı! O tanıdığı, bildiği hatta doğrudan yaşadıgı bir yaşama tanıklık ediyordu. Sanki kurmaca payı hiç yoktu romanlarının. O yüzden de onun romanlarının gerçek kahramanının, kendisi oRlıığu varsayı mından yola çıkarak, onu kahramanlarının yerine oturtarak ne dedikodular üretmiştik, kahkahalar aras>ında... Yemekten sonra işlerimize döndük. Radyoda öğlen haberleri.. "Tanı'nıış romancı Orhan Kemal, Sofya'da tedaya'sı... Netedavisi... Hiç.birşeyhilmiyorum. Telefona sarılıp Sermet Ağabey'i aradım. Onun da haberi olmuş. "Ne şom ağızlıymışız be!" diye sitem l Arıburnu oturuyor. Aklıma Orhan Kemal'in, 72. Koğuş'un AST'ta oynanmasından sonraki günlerde düzenlenen bir edebiyat toplantısında sahneye sırtında paltosu ve başında fotr şapkasıylaçıkışıgeliyor. "Ömrüm boyunca hep böyle bir paltom olsun istemiştim. Nihayet oldu, onu size de göstermek istedim" deyişi geliyor. Sonra, Murteza'daki, MüfettişlerMüfettişi'ndeki, Üç Kâğıtçı'daki, usta mizahçı tavrını, bu tavrın yaşamındaki ızlcrini... Bcreketli Topraklar Üzerinde'nin biıyük romancısını düşünüyorum. Tüm ödüllere, tüm şöhrete, tüm alkışlaıa karşın alçakgönüllü insan kişiliğini nasü doğallıkla koruduğunu.. SadeceNuriyelIanım mı.badece oğlu Nazım mı... Türk edebiyatının da, Çukurova'nın da, İkbal Kahvesi'nin de, işçilerin, emekçilerin, aydınların da, Yaşar Kemal'in, Buyrukçu'nun ve daha kimlerin biraz yetim kaldığını geçiriyorum aklımdan. Arıbıırnu'na "Ne dersin, hükümet sahip çıkar mı?" diye sordurrı "Tam buldun!" dedi kısaca. 2İ yıl geçmış. ..23 hazin Haziran! Rdebiyat tarihimizde bir Orhan Kemal'imizin bulunmasıyla övünmesini biliyor muyuz? Ona yaşamında çektirdiklerimizin özurü sayılabilecek bir kadirbilirliği bugün olsun gösterebiliyor muyuz? Nerde Orhan Kemal üzerine yazılmış doktora tezleri, nerde Orhan Ke mal Araştırma Knstitüleri, nerde Orhan Kemal heykelleri, nerde Orhan Kemal Kültür ve Sanat MerkezLri, kitaplıkları, tiyatroları, caddeleri, okulları, müzeleri... Ben sadece İsvan'ın başkanlığı suasmda, bir sokağa adının verilişini hatırlıyorum Bir de kolayından adına koyulan o da aılesinin katkısıyla Orhan Kemal ödüllerını... Bütün aymazlığımıza karşın, ölümüıı den 2 i yıl sonra, onun Türk okuruııun gönlünde sıcacık yaşadığını, biıvuduğünü, halka mal olmuşluğııyla üzerine serpilmek istenen ölü toprağını çatlatarak yüceldiğini ve de gerisine metelikvermediğinibıliyorum. Sevgili Ayberk Çölok'un sesiyle sesleniyorgibi: Ha bu pok yiyen canımı etmişim sağateda! • S A Y F A C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 7 1 7