Katalog

Nâzım Hikmet'in Şiirinde Gizli Tarih, Memleketimden İnsan Manzaraları, Benerci Kendini Niçin Öldürdü? ve Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim adlı başlıklardan oluşmuş. Kitabın sonunda yapıtta adı geçcn kişilere ait bir de ek biyografi bölümü var. SftFAFEHML B ugüne değin Nâzım üstüne çok şey yazıldı, çizildi. Yaşamı ve ki şiliği ile ilgili yorumlar yapıldı. Bunlardan kimı kırık dökuk bilgi veya belgelerin yorumlarından, kimiyse salt tanıklıklardan oluşuyordu. Her şeyden önce, Nâzım'ın yapıtları, getirdiklerı yenilikler üzerine tartışüırken bu yapıtlardaki kişi vcya kişiliklerin kimler oldukları çoğunlukla es geu vılcımlı, Kemal Tahir, Fatma Nudiye (Yalçı) ve Emine Alev'den izler taşımaktadır. İşte bu sevkıyatta yer alan kişiler çeşitli tanıklıklar ve belgelerle irdelenmektedir. özellikle tarihe Donanma Davası olarak geçmiş ve birçok komünistin yargılanıp ağır cezalar almasına yol açmış olan olaylar dizisi bir birlerine usta bir örgüyle bağlanmış. "Nâzım Hikmet'in Memleketimden tnsan Manzaraları'nın birinci kıtabın Üc erkek bir kadın ve dört jandarma m Emin Karaca'dan Nâzım Hikmet'in Şiirinde Gizli Tarih" ve... 9 çilmişti. Oysa Mahkum Halil'denSomadeva'ya, Hasan Şevket'ten Roy Dranat'a varıncaya değin yapıtlarda yer alan birçok adın kımlerı simgelediği tam olarak belirtilmiyordu Sayın Emin Karaca bu işin edebıyat tarihçilerının ve tahlilcilerinin alanı olduğunu belırtmış, ama onlara taş çıkartacak çözümlemeleri, belgeleri ve ipuçlanyla okuyucuyu aydınlatmak gibibirsorumluluğuustacasırtlamıştır. Nâzım Hikmet'in Şiirinde Gizli Tarih, Memleketimden İnsan Manzaraları, Benerci Kendini Niçin öldürdü? ve Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim adlı başlıklardan oluşmıış. Kitabın sonunda yapıtta adı geçen kişilere ait bir de ek biyograti bolünıü var. "Kışileri, zamanı ve mekânı karıştırma"nın Nâzım Hikmet'te "bir yazım yöntemi" olduğıı saptamasıyla yola çı kan yazar, bunu sonraki bölumlerde belgeleriyle açıklıyor Destan'daki 15 45 katarı Pendik İstasyonu'ndan hareket etmiştir. Mahkumlarla dolu katarın içinde Mahkum Halil, Fuat, Siileyman ve Melahat vardır. "510 ntımaralı üçüncü mcvki vagon Jandarmalarla mahkumlar birinci bölmede Çavuş, daha bir kere olsun gülmedi. Mavzerler yatırıldaysa da raflara kclepçeler çözülmedi. Ayn ayrı dünyalarda iki taraf." Mahkumlar Nâzım, Dr I likmet KıİYE T K İ T A P S A V I 1 8 7 da karşılaştığımız komünıst mahkum ları da taşıyan 15.45 katarı, 941 baharınd a Haydarpaşa Gan'ndan hareket ettikten sonra ikinci kitapta saat 19.00'da kalkacak olan Anadolu Sürat Katan'nın yolcuları çıkar karşımı/.a." 15.45 katarı işçiler, köylüler, sakatlar ve mahkumlarla doluyken, sürat katarının yolcuları gazeteciler, kapitalistler, kuçük burjuvalar ve politikaalaıdır. Burada da gazeteci Hasan Şevket ve Nuri Cemil tipleri çıkar karşımıza. Bu tipler Nâzım'ın " Putları Kırıyoruz" kampanyasına karşı saldırıya geçen eski kuşak "üdebai kiram" (ulu, soyluedipler) temsilcileridir. Nuri Cemil, Peyami Safa'nın ta kcndisidir. Bu tipler Babıali'de hâlâ var olan "başparmak boyundaki adam"lardır. VehepsideBeyzaHanım'la (aralarındaeroineverdikleritakmaisimlhırlikte bohem hayatı yaşamaktadırlar FJif Nacı, Peyami Sara, Ibrahim Çallı, Tamburi Mesut Cemil ve Necip Fazıl Kısakürek.. Yazar, Benerci Kendini Niçin Öl dürdüde sondajları na devam eder. Bu manzum romanda mekân Hindistan ve kişiler Hintlidir. Ancak burada Nâzım, kişile ri ve mekânları başka adlaıLı veııı badece Şevket Süreyya Aydemir, "NeoHitlerist, sosyalfasiştsinyorFon" nitelemeleriyle açıkça geçer Bu yapıt Nâzım'ın TKP merkezine karşı muhalefete geçtiği yıllarda ortaya çıknuştır Onun içindir ki ıç çatışmaların yoğun olarak işlendiği tümce ve dizelerden kuruludur. Emın Karaca burada TKP içinde yer almış, sonradan ıtırafçı, donek, muhbir olmuş kişilerin gerçekte kimler olduklarını belgelerle baptamıştır. Geliyoruz "Yaşamak Güzel Şey Be KardeşiırTdeki komünistlere... Roman, "Nâzım Hikmet'in yaşamının yoğunlaştırılmış bir otobiyografik yazımı gibidir " Anadolu Kurtuluş Mücadelesi için Ankara'ya doğru yola çıkışları, engellenmeleri, Orhan Seyti ve Yusuf Ziya'nın serüvenleri, "ve müdiriyettc her kalkışında sopanın altından/ (yanaklarında parçalanmış gözliiğü/ ve tabanlarında ayıpladığı bir sızı)/ yüreğinde fakat hiçbir şey söyle memiş/ hiç kimseyi ele vermenvş olmanın rahatlığı"nı taşıyan Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın çektiği işkenceler, "... Artık şaşırtmıyor beni dostun kalıpeliği/ elimi sıkarken sapladığı bıçak.." dizelerini ithaf ettiği Marat (İ;.mail Bilen) ve çarpıtılmış olayların gerçek yorumları... Hele Ahmet'le Kerim'in (Nâzım ve Hüsamettin Özdoğu) Galata Köprüsü üzerinde dergi (Aydınlık Fevkalade Amele veya OrakÇekiç) .satmaolayı: "Kerim koltuğundaki gazete paketinden bir tane aldı, başladı gazeteyi savura savura bağırmaya" 'Sosyalist gazete! Son haberleri yazıyor!' Yanından gelip geçenler başlarını bilc çcvirmiyor. Hava da çiselemeye başladı... Ben de koltuğumdaki paketten bir gazete çıkardım. Kerim, karşıdan gelenlerin, ıslanmamak için acclc acele geçip gidenlerin bıınınlarına sokuyor gazeteyi: 'Gazete! Yeni çıkan sosyalist gazete!' Aldıran yok. İlgilenenler de gazete satıcısına hiç de benzemeyen Kerim'in kılık kıyafetine bakıyor. Belki de bu yüzden tersleniyorlar ona. 'İstemez' deyip geçiyorlar. 'Yahu bu köprüden tek namuslu adam geçmez mi? Gazete!. Hay anasını, satamayacak mıyız bu körolası köprüde? Ama görürsün Kasımpaşa'da kapış kapış gidecek.' Gözüm, elimdeki gazetenin başlığı iistündeki satıra ilişti: 'Bütün Dünya lşçileri Birleşiniz!' Canımı birdenbirc fena halde yakmışlar gibi, avazım çıktığı kadar haykırdım, kendi feryadıma kendim de şaşırarak: ' Bütün dünya işçileri birleşiniz!...' Ver bakalım nasıl birleşiyormuş dünya işçileri?' Gazeteyi isteyen, temiz giyinmiş kırantadan efendinin boynuna sarılacaktım sevinçten. Gazeteyi verdim. 'Parasını alsana cvladım.' Bana para uzattığını, o bunu suyledikte sonra fark ettim.Güldü: 'Gençliğimde' dedi 'Paris'te sosyalistler de gazetelerini böyle satarlardı.' Ben o gün Köprü'de 45 tane sattım, Kerim Kasımpaşa'da 225 tane satmış.' (s. 105). Galata Köprüsü'ne tarihi işlevinden dolayı geçen yıl çıkıp, Nâzım'ın annes>i Celile Hanım'ın dılekçesıni okııyan şairleri deştirenlerin kulaklarına Nâzım 'ın bu anısı da kupe olur umarım Nâzım Hikmet Şiirinde Gizli Tarih şairin yaşamını ve şiirlerindeki gizlen miş kişi ve kişiliklerı ustaca açıklayan bir kitap. Aynca son zamanlarda Nâ zım üzerinde yoğunlaşan savların da ne derece tutarlı olduğunu gözler önune seriyor. özellikle edebiyat araştırmacılarına ışık tutacak açımlamalara sahip. Şiirseverlere arzolunur. • Nâzım Hikmet'in Şiirinde Gizli Tarih / Emın Karaca /Belge Uluslararast Yayıncılık /167 say/a. SAYFA 11 C U M H U R