Katalog

James Michener: ölümcüllükten esinlenen öykücü Büyük serüvenci 1907 doğumlu olan Amerikalı romancı James Michener savaşta Pasifik'te deniz subayı olarak bulundu. Gazetecilik de yapan Michener'in "Bitmeyen Acı" adlı kitabı dilimize de çevrilmişti. EKREM BAŞARAN SYDNEY ayıf bedenı, gürnüj bir baston yardımıyla ve bir çift delici bakışlı gözle, otelin fuayesinde dikkatle ilerliyor. James Michener, dünyanın en tanınmış öykü yazarlarından; ne var ki 85'indeki vücut artık beyinle aynı hızı tutturamıyor. Yine de uzun boylu Teksaslının yaşantısında sürükleyici güç olarak ölümcüllüğügözleniyor. "Bugüçolmadan", diyor kendisi, "herhalde kalemi kâğıda asla değdiremezdim." H e r ne kadar, deniz teğmeni olarak II. Dünya Savaşı sırasında Güney Pasifik'te görevde iken üç kez uçak kazası atlatmışsa da Michener'in yaşamındaki dönüm noktası, Yeni Kaledonya'da bir gün batış,ında geçirdiği zorunlu ini$ olmu^tur. "Bu, öylesinc önemli bir olay idi ki, aklı başında olarak bundan kaçınılamazdı" diyor Michener Güney Pasifik'te yaptığı bir tur sonunda Reuter muhabirine Geçende yayımlanan otobiyografisinde (Dünya Kvimdir, Bir Anı) Michener olayı dinsel olarak tanımlanacak bir şekilde açıklıyor: "Karanlık bir pist iizcrindeki bu ezici deneyim, tanrısal bir olay mıydı... Tanrı'nın bir insana görünmesi mi? Fakat yıldı/lar belirip de üzerlerinden aşıp geldiğimiz alçak dağları gördüğümde and içtim: Bundan sonraki giinlerimi büyük bir adam gibi yaşayacağım." 40 yılı aşan bir süre sonunda Michener bıınu gerçekleştirdiğine inanıyor; fakat büyük adam olmadığtnın da altını çiziyor. " N e isem, öyle yaşadım. Hatırı sayılır savaşımlar verdim." Ölümk burun buruna gcliş sonrası Michener, o tarihlerde "Yeni Hebridler", şimdilerde "Vanuatu" diye anılan, sivrisinek istilası altındaki Espiritu Santo Adası'ndaki bir denizüstü kulübesinde ve tüten bir gaz laınbası ışığında ilk kitabını yazmaya başhyor. Z James Michener Bundan sonraki gunlerlmi büyük bir adam gibl yasavacağım "Güney Pasifik Masalları", Pasifik üzerine öyküler değil; kendi kendini yüceltmek amacından uzakta; savaştaki insanlar için kaleme alınmış, erkekler, kadınlar ve savaş konularını işleyen bir öyküler demetidir. Çevresinde yıkılıp yok olanlardan kaçabileceği bir sığınağıdır Michener'in. Çirkini ve umutsuzluğu arayan bir yazar "Sanırım içmek, ertesi sabah tekrar hayata dönülebilen ve her gün tekrarlanabilen bir intiharşeklidir." Charles Bukoıvski Sokak dergisinde ı,ıkun birkaç üykü ve geçen yıl sinemalarımızda gösserilen "Bar Fly" filmi... Yabancı dillerden okuyan meraklılannı saymazsak, Amerikalı yazar Charles Bukovvski'yi bu kadarcık tanıyoruz. Oysa bu alkol küpü gönüllü çirkinin yayımlanmış 45 kitabı var. İlk öyküsünü 24 yaşındayken (Bukovvski 1920 doğumlu) yayımlayan yazar 1960'larda yeraltı edebiyatının kahramanlarından biri olarak sivrilmeye başlamış, aynı zamanda "marjinal şair" olarak kendini kabul ettirmişti. Bukovvski uzun bir süre edebiyat çevrelerince aşağüanmış, daha sonralan Sartre ve Genet tarafından övgüyle karşılanmıştı. Bukowski'nın yapıtları otobiyografik öğelerle yüklüdür. "Bar Fly" kendi hayatından önemli kesitler içerir. İlk romanı "Poste Office" ise Loi> Angeles postancsindeki yorucu işini sürdürdüğü yılları anlatır: Despot amirler, alabildiğine içki, kolay seks, at yarışları vb. Bukovvski anarşist bir satir anlayı^ıyla, içen küfreden, partilerde kafayı bulup kadınların ırzına geçmeye yeltenen, etrafına rahatsızlık veren, şiir dinletilerinde rezalet çıkaran biri olarak yazdığında fonnunun zirvesindedir. Yaşlı ve maço sanatçı imajına düs.künlüğüna rağmcn aslında duygusal ve yumuşak biri olarak tanınıyor. Sayısız basur ameliyatı geçiren yazarın "Dünyanın Tüm Göt Delikleri ve I 0 B İ I N 0 bir kitabı I vardır. Uzun lafın kısası, Bukovvski'den yapılan bir öykü seçkisininMetis Yayınlan arasındaAvi Pardo çevirisiyle çıktığını duyuralım ve okumanızı salık verelim. "Kasabanın En Güzel Kızı" adıyla yayımlanan kitapta yer alan öyküler şunlar: Kasabanın En Güzel Kızı, 15 cm., Tecavüz! Tecavüz!, Buluşma, Ilür Hayvanat Bahçesi, Kid Stardust Mezbahada, Sülük Üzerine Notlar, Pis Moruğun Notları'ndan Seçmeler. Kasabanın En Güzel Kızı/ Charles Bukoıvskı I Çeviren: Avi Pardo I Metis Yaymları 1124 s. "Dürüstçe diyebilirim ki bunları yazdığımda, 20 yıl sonra bu kitabı, kendilerinin de bir parçası olduğu büyük serüvenin bir anıtı olarak satın alacakları günleri düşünmüştüm" diyor. Michener, her ne kadar ödülü kazandıranın kendi yazma becerisinin değil, şansın eseri olduğunu söylüyorsa da "Güney Pasifik Masalları" 1947 Pulit zer Ödülü'nü aldı hem de yazar olarak geleceği bulunmadığını böyleyip kendisirte kapıyı gösteren ilk başvurduğu yayınevinden çıkışından sadece birkaç saat sonrasında... "Tesadüf eseri kitabım, ödül kazanabileceği tek yıl olan 1947 değerlendirmesine rastladı ve bu güven ve dinginlik dünyasına tümüyle tesadüf eseri olarak kavuştu" diye yazıyor Michener. Milyonlarca sözcük yazıp 33 kitaba sığdıran ve ayrıca ikisini de ortaklaşa üreten Michener, yazar unvanını kabul etmiyor. "Herkesin gözünde bir yazar olarak tanımlanmaya itiraz ediyorum; bunu zevksiz buluyorum" diye ekliyor. Michener, "öykü anlatıcı" etiketini tercih ediyor. Kitabında kendisini, geceleri kamp ateşi çevresinde toplanan avcılara onların başarılarını anlatan bir eski zaman öykücüsüne benzetiyor. Michener, yazış biçeminin yalın ve dü rüst; okuyucunun kendini rahat hissedeceği bir ortam yaratmaya yönelik olduğunu söylüyor. "Okuyucular kitaplarımdan birine başlayınca kendilcrini müthiş olarak algılarlar ve pek çok kimse de ilk bir iki bölümden öteye gitmez" diyor, deneyimli bir tarihçi de olan James Michener. D CUMHURİYET KİTAP S AY I 1 1 5 S A Y F A 7