Katalog

kesin bir anlatımla yazmalan, kötümserlikleri; Amerikan toplumunun kirli gerçekliği karşısında takındıkları buruk, yarıda kesilen, f azla sdze hoğulmayan acı alaycılıkları, anlatılarının sonunda varılan boşluk. Başka bir deyişle, toplumun ya da yaşamın yarattığı boşluk ve kötülükten kaçmayışları, bu gerçeklik karşiMiıda takındıkları minimalist, kesinlikçi tavırları. İnsan ne kadar alçaltılmışsa, onıı yansıtıyor onlar, her zaman insanı elde tutmak isteyerek, içinde bulıınulan kötülüklerden kaçma yolları aramaksızın. ünların Amerikan toplumunda "ıslık çalan boşluğu" ortaya koy d ukları yazıl ıyor Bu yazarların bir hölütnü, şimdilerde Holly\vood'a da senaryolar yazmakta, yüzbinlerce dolar kazanmakta, öte yandan bazüarı en çok ABD toplumunda yaşanılan bir gerçeklikle de karşı karşıyalar: Yarım milyonluk tirajlan aşan kitap baskıları da bu gerçeklik Jay Mclnerney, bir yerde: "70'li yılların başında Carver'ın öyküsünü vurgulamak, benim kuşağımdan birçok yazan değişime uğrattı" dıyor. Otuz beş yaş çevresinde olan bu yazarın "Bright Üght, big city" adlı kitabı (Fransız diline olan çevırisinin adı. Journal d'un oiseau de nuit/ Bir Gece Kuşunun Gunlüğü) ABD'de 600 birı adet satmış. Kara Avrupası'nda bilc çok ender rastlanan tirajlar bunlar. fBu noktada öncii Türk yazarının sadece mısyonerce olan konumu da belirgın oluyor) Richard Ford uzun romanı "The Sportswriter"ı 1986da yayınladı. öykülenni de 1987'de "Rock Springs" adıyla. Bu kitapta yer alan on öyküden sekizi"ben"kişiadılı(şahıszamiri) kullanılarak yazılmıştır. Ilem de bir erkeğin gozünden; erkeklik, erkek arkadaşlığı, erkeğin cinsel kimliği ve yarışma güdüsü en çok yer tutmakta bu öykülerde Arada bir ortaya çıkan şiddet, "Atesler" adlı kitabı Adam Yavmları arasındacıkan Raymond Carver 1988deölmüstü CUMHURİYET KİTAPSA YHOt ölüme kadar ulaşabilen sporlar, bütün bunlar onun ayrıdüşmesinin, yabancılaşmasının uyuştıırucularıdır lar. Ama gene de bu erkek dünyasında kadınlar merkez rolü oynarlar, çoğunlukla yeter ölçude egemendirler: Bunlar oğullarinı terke dip kaçan anneler ya da kocalarını yalnız bırakıp başka bir erkekle kaçan kadınlardtr; ailelerini terk eden kadınlardır bunlar... onun bunun metresi olan, açıkça flört eden, erkekleri avlamayı bilen kadınlar. öykülerin bütün kahramanları talihsizliklere uğrarlar, sonunda "boşluk ulkesine" varan bir yoldadırlar; yenik düşenlerdirbu kahramanlar; köklerini, ışlerini yitirenler, aşkta ihanete uğrayanlar, boşanmışlar, tutunamamışlar. Bu yüzden "kirli gerçekçi"dirbuyazarlar. Carver'da olduğugibi. Carver'ın fare zehiri içtikten sonra, ağzından kendi başına ateş eden, başını böylece iki misli biiyiımüş hisseden kahramanları gıbı Onun kahramanları orta yaşlı, orta sınıftan, bazen işsiz, hemen her zaman boşanmış bir tiptir. Carver toplum bilimsd çözümlemeler yapmıyor, gene bazı eleştirmenlerin belirttiklerı gibi tıplerini de iyi çizmenin ardında değil. Ama o gündelik şeyleri çok iyi anlatıyor. Kulaktan bir kir nasıl çıkarılır, kapının oniine gelen bir clektrik süpürgesi satıcısının görünüşü, örneğin bir gece, bahçcdc, gecenin içinde duran aydede... vb. Bu tür sahneleri anlatıyor eşsiz biçimde Carver; kuru bir dille, tutkusu7.ca, gevşek olarak; küçük ayrıntılara canlılık veriyor o. Ayrılmak için kavga eden çiftlerin, konuşmaksızın tartışan komşuların arasındaki gerginliğin, insanlar arasındaki iletişimsizliğin taraisız, çekimser bir tanığıdır o sanki. Alttan alta olup biten şeylerin anlatıcısı.öyküleıindediyaloglarıvedav ranışların belirt Jmesinı kod olarak kullanmakta; ayrıntı gibi görülen, bu göze çarpması zor şeyleri not etmekte o. Ama oykülerini okuyan iyi bir okuyucu bu goze <,arpmayan şeylerin tark edildiginde nc kadar önemli olduklarını kolayca anlamaktadır. İnsanlar arasındaki ıletişimsızliğin yansıtıcıstdır o. Joyce Carol Oates (ustte) ve Ann Beattie "Kirli Gerçekçiler" ardarda çok ilginç yazar kuşaklan yetiştirmekte olan Amerikan toplumunun katı, acımasız, ama o ölçüde de sanatsal gerçekçileridirler. İletişimsizliğin giderek arttığı bir toplumun içinde taşıdığı boşluğun yansıtıcıları. Sadece Vietnam karaba sanının değil, bu toplum ıçindeki gün delik insan yaşamının taşıdığı karaba sanların da anlatıcılan. Şu dönemde Avrupa dillerine çok sayıda çevrilmekteler. Amerikan Yazını'nın dinamik damarlarının bugün de işlediğinin t.ınığı onlar. D * John Garncr "Bcni ilgilendircn anlatımdır (latı guage)" dıyordu, "anUttığım öykuleri tupluyurum, tonuna kadar kualtıyorum, kuçultuyurum, yalınla;tınyomm." S A Y F A 9