Katalog

Huricihan înan kitabında Osmanlı iktisat tarihine egiliyor Osmanlı köylölüğu Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Köylii / Huricihan îslamoğluînan / lletişim Yayınları 308 s. / 24.000 TL. MEHMET ALİKILIÇBMY ürk tarihçiliğinin şuandaulaştığıaşama.Batı'dakigelişmeleri izleyebilecek düzeydeki tarihçilerin bile hâlâ yöntemsel bir panorama sunduğu bir giriş yaparak işe başlanıasına neden olacak kadar yetersizdir. Bunun böyle olmasında tarih okuyucusunun da payı bulunmaktadır. Geçmişi hugünün doğrulanma yeri olarak algılamaya devam eden okuyucu, her yeni tarih çalışmasının "rengi"ni bilmek istemektedir. Huricihan Islamoğluİnan da kcndi durduğu yeri belirleyebilmek için çahşmasına daha önceki tarih anlayışlarını scrf»ilediği bir T bölümü koymakta ve kendinin farklılaştığı noktaları belirlemektedir. Ancak arşiv malzemesine dayalı bir iktisat tarihi çalışması yapmak bazı yöntem sorunları doğurmaktadır ve bunları aşmak her zaman müınkün olmamaktadır. Örneğin İslamoğlulnan teorik çözümlemeler yaparken imparatorluğun tümüne yönelik önermelerde bulunmakta, fakat arşiv malzemesine dayalı çözümlemeler Kızılırmak yayının kuzey kesimi üe Doğu Karadeniz arasında kalan küçük bir bölgeyi kapsamaktadır. Keza, teorik çözümlemelerini geniş bir zaman aralığına yayarken, kullandığı arşiv malzemesi 1456 ile 1485 gibi iki istisna dışında daha Çok 152030 ve 157476 dönemlerine ilişkin olmaktadır. Bu durumda kısmi bir analizin bütünü açıklamasını beklememek gerekir. Üstelik söz konusu olan, siyasal bakımdan belli bir bütünlük göstermesine rağmen ekonomik açıdan fazlasıyla yerel özellikler gösteren Osmanlı devletidir. Ancak Batı'da yalnızca belli bir bölgenin, belli bir zaman kesitine üişkin monografik incelemesinden bütüncül teorik sonuçlara ulaşılması bek f > l n a n ı n lenmezken, Türkiye'de bu çallŞlTiaSl konularda uğra Osmanll İktisat şanlar kenduerını ... . , bunu yapmak tarih ı uzerınde zorunda hisset sentetik mektedirler. ç a h ş m Oysa monogra * * a l a r ka bir şeydir, çok sayıda monografivebaşka kaynakları kullanarak yapılan sentez çahşması başka bir şeydir. Nitekim İslamoğluİnan çalışmasını hem monografik hem de sentetik tabanda yürüttüğünden, tımar sistemini artık ürüne el koyma sistemiyle özdeş saymak zorunda kalmıştır. Oysa, tımar sistemi üreticinin artı ürünün tamamına el konulmasına izin vermemektedir. fik çahşma ba5 yapacaklara Ürünün belli bir oranı cinsinden ifade edilen ve tımarlıya devredilen vergiler köylünün palazlanma derecesine ve tabii bölgenin verim koşullarına göre artık ürünün çok küçük bir kısmını oluşturabildiği gibi üstüne de çıkabilmektedir. Zaten yazar kendi de piyasa için üretimin bizzat köylüler tarafından yapıldığını söylemektedir ki bu da tımar sisteminin artık üretimc el konulması mekanizmalarının küçük bir parçası olduğunu gösterir. öte yandan yazarın tımar sisteminin bozulmasını 16. yüzyılın sonunda savaşteknolojisindekideğişmelerebağlamasıru kabul etmek mümkün değildir. En kısa ifadesiyle, tımar sistemi dış talan yollarının kapanması yüzünden merkezin iç talana yönelmesi ve Amerikan gümüş enflasyonu yüzünden bozulmuştur. I Iuricihan îslamoğluînan'm büyük bir emek ürünü olan ve arşiv malzemesi üzerinde yürüttüğü çahşması, Osmanlı iktisat tarihi üzerinde sentetik çalışmalar yapacaklara büyük olanaklarsağlayacakniteliktedir. • Gertrude Stein: Bundan aşağı yukan alü hafta önce Gertrude Stein, bana öyle geliyor ki sen bu özyaşamöyküsünü hiçbir zaman yazmayacaksın, dedi. Ne yapacağım biliyor musun. Bu özyaşamöyküsünü senin yerine ben yazacağım. Hem de Defoe'nun Robinson Crusoe'nun özyaşamöyküsünde kullandığı dil kadar yalın bir dille yazacağım. Nitekim yazdı ve işte benim özyaşamöyküm. ACLAN URAZ "ÇOCUK İ^QİLER" "Chlld VVorkers" FOTOĞRAFALBÜMÜ (Siyah beyaz) 19871992 Istemeadresi: ÇAĞDAŞ YAYINCILIK VE BASIN SANAYİ A.Ş. Türk Ocağı caddesı, 3941 Cağaloğlu 34334ISTANBUL Tel: 512 06 05 (20) hat 526 0117Fax: 526 0117 Gertrude Steın ve Alıce Toklas, 1939. Gertrude Stein Metis Edebiyat Dizisi'nde ALICE B. TOKLAS'IN ÖZYAŞAMÖYKÜSÜ Ingilizce'den Çeviren: Nesrin Kasap Metis Yayınları S A Y F A 6 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 6