Katalog

G E Ç M I Ş I N G E L E C E G İ Bir günce Berlin Güncesi / 1989 Ükbahar / Demır özlu / Can Yayınlan, 1991 7 10 OüOlîrTCKK Kod No 021 517 IVtııiı (Vln Beılın Guncesı'nı okurken, Demır üzlu'rıun butun yapıtlarından aldığıın buyuk tadın kaynakları ıle karşılaşır gıbı üldıım Dunyada kendını yapıtlarına koyan başka bir usta ya?ar gobtermek banırım guçtur Saklanırlar m\> Hayır, kapıldıkları nesnel olma tutkusu de once kendüerını yalıtlarlar da ondan, nasıl bir ınsan olduklarını kes,fetmeyi bıze bırakırlar Kıubın 14 Nısan tarıhını taşıyan anıda şu sozlerle karştlaşmak, bana haklı olduğumu duşundurdu "Hayat, edebıyata yazımal yapıtlarda yazana benzedığı /aman tatlanıyor, kendı kendısı olduğu zaman da hıçbır şeye ben/emıyor " Oscar Wılde, "Hayat sanatı taklıt edıyor" demıştı, buradakı bozde ıs>e vaşam yapıt ılışkibinde yapıta (ve elbet yazara) verılen ağırlık şıddetlendırılmıştır Ilayat, edebıyatla canlanır, tatlanır1 Bu atılan havatı anlamlandıran yazarıdır, bız yazara yaklaşabıldıkçe hayata gıreri7 Kıtabın bir Gcce notlan bolumunde yazar kendısıne şu ılgınç ve duşundurucu sr>7İen soyluyor "Ama çok açık kı yazmak denılen bu edımın, ne tur bir varolma bıçımı olduğunu bılebılmen gereklı Zaman zaman bunun nabd bir şey olduğunu kavramak îbtedınibe de doğrusu uzerınde çok da duşunmuş değılsın Bu konuda bir şeyler oğrcndımsc, cn çok mctın çozumlemecılerıyle edebıyat tarıhçılerı yoluyla oğrendım Onlar, donemlerın yazma bıçımlerı u/erıne de ya/arlar ıçın yazma edımının ne anlama geldığı uzerıne de, kesın, açık, ba/en de guzel şeyler boyleyebılıyorlar Ama gene de ya/aıların edımının onlara bu duşunsel bıçımlerı sunduğunu bılıyorsun Ama bu duşunce de busbutun dogru degıl Ya/manın ne olduğu, o donem, o ya/aı ıçın ne anlama gcldığını soyleyen metın çozumleyıtılerı, yazarlar bu kunuda kendılerıne belgesel venler sunmabalar d,ı belkı gene dc varaıaklar bu konudakı dıışuncelerınc Öyle banıvouını kı onlaıın ıçınde de bırçok yaratıtı ınban var Kurgusal yapıtlar yazmasalar da Kurgularını yazarlar uzerıne, ü ınetınler u/erıne yapıyorlar (Altını ben çı/dını MC A ) Ama baştan sona yazma (>aratma/kurgulama) eylemının ıçınde yaşayan bırı kendısının venı şeyler varattığını nasıl bılebılır^ Ya/arımı/ın Stockholm'da ıken Berlın'e davet edıldığını bılıyoıu/ (Davel eden Alnıan Kultur Kuruınu dur ) Ne ı^ırı* Yazmak ıçın Kendısıne ayrılan guzel, rahat, gcnış daırcdc oturup ya/atak Elbet hep otada değıl üzlu, kentı dolaşıyor, kahvelere, lokantalara, mıı/elere gıdıyor, anlatıyor da bıze butun bunları Ama bu yalnızta onunlayız, gezdığı gorduğu yerlerle değıl, onun erotık duşlenyle, can sıkıntıları, hemen sureklı duyumbadığı boşluk ve yalnızlık duvgubu ıle ılgılenıyotuz Ve en onemlı olarak da yazma edımı ustune duşunduklerı ıle Berlin sokaklarında, kahvelerınde, lokantalarında bir dıışumıru i7İıyoru7 Odur bızı ılgılendıren, kaldığı ev ve gorunu değıl Bu kıtabın bir gunce olduğunu soyleyeceksınız bana, "Elbette kendibi ortaya çıkar' dıyecekbinu Ben oyle duşunuyorum, Demır Ozlu'nun butun yapıtı guncedır MELİHCEVDETANDAY Yazılan Bozulmaz'ın öyküsü Ak Liman / Anar / Azerbaycan Turkçesınden çeviren Iidenız Kurtulan / Sınıavı Yayınlan / 158 sayfa / 11000 CKK Kod No. 035.010 MNMN ÖZYALÇtNBI Varoluşçu bir Azeri romani: BI.kl.lN (.ONC'.IM l Yaşam tanrısal hır yazgı mı dır, yoksa seçme şansını bı?e > tanıyor mw O/ellıkle ç.ığı mı/da, ydşdiıibal du/enımı/ı etkıleyen sıyabal ve pulıtık du /cnlcrın, bclkı dc du^cnsı/ lıkltrın ortasında ınsanın dıırumu nedır^ Azerı ya7ar Anar ram adıy la Rebuloğlu Ri7ayev Turk ı,eye <,evrılen ılk lumanı Ak Lıman'da yaşamın anlamını, varolus.un dcğcrını, <,agın çıkınazları ıçındckı ınsanı anlatıyor Ak Lıman'ın kahramanı Nemet tam adıy la Nemet Nama/ov gıınumıı/un ortak kahramanla Sonuçta, Nemet, Dadaş'ı da çağırdığı bir şolen ge ıındanbııı cesının sonunda çok bunalıt Uyuyama/ Aklına, Koman, bir karabasanla başlıyor Nemet bıt yeıe lehmıne duşer ünee onu hayalınde canlandırır gıtmek ıı,ın tıen bıletı alacaktıı Bılet alacaklaıın hep Yalnız gozlerının rengını anımsayamaz Gece yariMsı numdralanmib, ınsanlardır Nuınaralarına gore gı nı epeyce geçmesıne karşılık telefonu açıp Dadaş'a şeye tağrılırlar Nemet, gışeyt çagrıldıgmda numara soıar Nemet'e kalırsa Dadaş'ın da Tehmıne'yle bir sı sılınır Bu yu?den Nemet'ın aılesıylt bırlıkte yapa ılışkısı vardır Dadaş, telefonda, cağı yolculuğa 17in verılme? "Kendısıne sor" karşılığını verır Nemet'ın bu karabasanı gunlıık Bunun ustune Nemet, telelonu yaşamında da burer Nemet, Neş açıp I'ehmıne'yle uzun suren bir rıyat'ta çevırmen olarak çalışmak konuşmaya gırışır Konuşma saba tadır Neşrıyat Yaymevı bir dev hı bulacaktır Nemet, konuştukça let yayıncılık kurumudur Ne açılır, dertlerınden arınır Tehmı met'ın du^undeki gışe memurıı ne, Nemet'e bir kızı olduğu halde, yayınevının yaşlı mııhasebetısı yaşamın anlamını aramasına şaştı Sefder Dayı'dır Roylece dııştekı ğını soyler Tehmıne'ye gore ço bıırokıatık dtı/en, ılaha romanın ctık uçuncudur yanı sente/dır Bu başında, yavmevındekı dıı/enle durumda kadın te/ erkekbe antıte/ cşdLgerlı kılınmaktadır olmaktadır Kendısı bundan yok Roınan, Ncmet'ın yayınevınde bundur Yaşamın anlamını dıyalek kı arkadabjanvla evınde bırlıkte tık bir yolla açıklayan Tehmıne ye vaşadığı karısı, ıkı uvey kı/ı, kendı Nemet bunalışının ana nedcnını ki7i kaynanasından olıışan aıle şoyle anlatır "Dun bir teyp aldım ılışkılerının bir butunu, bir karma Bir araya geldık, konuştuklarımı/ı şasıdıı Nemet, roman boyunca kaydettık Boyle bir kayıt kaç ke/ bu karmaşaya bir <,ozum arayacak dınJenır Beş kez ? C)n kez' Yuz'1 Resuloglu Rızayev Anar tlr Her konuğun gelışıyle bant yenıden başa alınır, dınleNemet, başlangıçta, yabancı dıl dersı veren yalnı/ nır Aynı so/ler, aynı cumleler, gııluşmeler "Yaşamı bir gençtır Bir basımevınde dızgıcılık yapan bir ıını nın da aynı yınelemelerle geçtığını anlatan Nemet, ka vetbite oğrencısıdır Kı/lanna ders verdığı Profesor çıp gıtmek ıstedığını soyler Tehmıne, kaçacağına Esed bırdenbıre olunce onun genç karısı Sureyya ıle teyptekı kayıtları sılmesını oğutler Boylece yazJan evlenır Nemet yoksul,Suıeyyavarlıklıdır Dolayibiy bozulacaktır la da Nemet'ı o seçmıştır Sureyya Nemet'le bir oğlan doğurmak ıçın evlenmışse de ııçuntu çocuğu da kız Nemet, telefonu kapattıktan bonra teyptekı kaydı olur sıler Uykusunda, kendını, rehmıne'nın anlattığı ak lımandabulur Mutludur Yayınevındekı du7en, bir bozıık dıi7enın gostergeAma asıl mutluluğu, Tehmıne'yle telefonda sozleşbidır Çalışmalar, du7gun gıdıyor gorunse de çaltşan tılderı gıbı sabahleyın, Tehmıne'nın gozlerınm rengı lar bırbırının ıhbarcısı ya da yağcısı olarak duzenın nı gormek ıçın onlara kendısı baktığında tadacaktır bozukluğunu ortaya koymaktadırlar Bu duzen bo Tehmıne'nın çağırdığı lımanda fl zukluğu geneldır (yağımı/da yaşanan hepımızın bıl SAYFA 7 dığı bir olgudur Nemet'ın yaşadığı karabasan bu rokrarık ortam, hangı dıizenlerın uygulamaları sonıı cunda ortaya çıkmaktadır^ Anar, bıırada, kendı top lıımuna, yaşadıkları duzene ozel bir vurgulama yap maktan çok çeşıtlı toplumlarla her turlu duzendekı o/gursu/luklerın getıreceğı bunaltıyı sergıltmektc dır Nemet'ın yaymevı yaşamında Dadaş, patrondıır "Gormuş geçırmış, deneyımlı bir adamdır Bir de genç bir kadın olan Tehmıne vardır Tehmıne evlı dır Kocasına bağlı kalmastna kar^ılık, bevgılibine de kucak açacak bir yaşam lelbefebine sahıptır Yayıne vındt çaJışan Zaur adlı genç ve toy bir delıkanlı Tehmıne'nın ardındadır Baba parasıyla aldıgı otomobı lıne guvcnerek Tehmıne'yı bir pla)a atıp onıınla sevış meyı hesaplamaktadır Tehmıne bu hesapları boşa çı karma/ Zaur'la sevışır Nemet'se uzaktan uzağa rehmıne'nın hayranıdır lehmıne, gerçekten de çe kıu bir kadındır Nemet "ı evlenmek ıçın karısı Surey ya beçtığınden Nemet de kendı seçımı olarak Tchmı ne ye mı vıırulmuştur yoksa* Sevgısını kendı seçtıgı kadına mıvermek ıstemektedır^ Butanolupbıtenler den sonra aralarında bir yurek bağı oluşacaktır C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I B3