Katalog

Salâh Bey Dil Kurumu'ndan ce yayınlanmıs olan günlüklerinin) başkahramanı Birsel'in bizzat kendisi değil. Salâh Bey'in günlerinin kahramanıolanedebiyat.kitabınbaşkişisi. Kimileri Kitabevi / 19 Haziran 1991 / 120 s. nin yaptığı gibi, günlüğünde benmerkezci biı luiuııı ve uslup yok Birselinkinde. Ama kisiliksi/ ve kimlik10.000 TL. / CKK Kod No: 097. 620 siz biı edebiyat galerisi de değil Nezleli Karga. Bıı kez kendine yeni bir isim bulmuş yazar; galerisi de RAGIP DURAN Salâh Birsel 1919 yılında Ban değil Nezleli Karga. Bıı kez kendine yeni bir isim dırmj'da doğduktan sonra uzun bulmuş yazar: "Oğlum Salâh Birsel" olarak anıyor süre İ/miı'de sonraları da İstankendini. Ve"72 yaşyaşamış" biı yazar olarak, edebibul ve Ankara'da yasadı, oncelcri yatçı ve sanatçı ölümlerine yeni gözlükler lakıyor son ve aslında hâlâ şiir yazıyordu. iki kitapıa. CîıınhıkçulerlistesindeTiirkiyeliBirsel'in siir sevgisi ve bilgisi de gülümsiiyor sayfaginin ilk şampiyonlarından oldıılar bovunca. Kimilerinin adı sadece dergilerde geçen ğunıı kendi de belirtti Salâh Bey genç şairlerden, Fransız klasik o/.anlarına kadar sev Tarihi ile Hoğa/içi'ni sıngır mındiği mısracıların gününü gün ediyor günlüğünde. gır konuşturup kahvelerimizi höpürdetti kiıaplarla. İsim vermeyip kaynak belirtmediğine göre arada sıBir dönemin Bcyoğlu'nu gcrçe^iyle ve edebiyatçı dcrada iki üç dize de olsa eski ya da yeni siirlerinden dikodusuyla tarihçiiere verdi. İslanbul yetmedi Pah'agmanlar sunuyor okurlara. Şiir ki, onun ilkelerini ris'e kadar uzandı İsranbııl'daki Parıslilerle Paya/dıgıilksevdalısı. ris'teki Istanbııllııları kay Birsel'in guncesi, günda geçirdi. Bıyık altınclan lük, haftalık, aylık okugüldürdii, akıl üstünden ıııalannın dokumu aynı du^ıındürdü. BatıVla zamaıula Kendisivle ilgiDoğu'vu edebivaı köprüli olaıak va/.ılıp vavınlasuvlelhıliçledi. 1001 Gcnan lanııma ve eleştınlece Denemeleri'nde deredeververiyor. Yorıımğinıııeıliği alan kalnıadı suz. Birsel, ilk kitabının gıl>i. ()kuılaıa hem engin yayınlaıulığı 1947 vılıııbilgileı verdi lıeııı ile dan bııgune lıep çağdaş okuına ha/./ı. kalabilmevi basarnııs bir Ancak Birsel son yıllar yazar. Im/a gunlerinıle ıla ağırhğı günlüklere verkcııdisini en çok, torunu miş gibi. "Arıık pek dcvasımiaki ins.ınların zivaneme yazamıyorum. Çok ıct ctmesi bu çağdaslığın çaiısamıyorum, yorulusaılece bir kanıtı. () esas yorum" demişti. Sağlığı olarak gunünun sanaı yetindeydi ve on.ı Züm haıta ıcknoloji alanınılaliidü Anka kıı^u gibi ba ki tüm gelisıııelerini ivi kıvordu. bir okıır olar.ık vakmdan Nezleli Karga, 1990 re İZİİMH \egerek içerik gekollesi. Salâh Bey in ki laplâıı. ıııeraklılaıı için rekse sozeük olarak veniEransı/.laı ııı Beaujelais leri eski ha/.inesinin vanısarabı I Icr vıl çıkıığı ııa gu/elcc vamalıyor. mevsimde içilen bu sarap Birsel'in sık ıleğindiği leüzerine sayfalarca değermalarılan bııi tle lenılirmeleryapılır: Bu yıl 'arakçılar.' Edebivaı lıır bira/ la/la ^ekerli, nıey sizlarını bir İngilizcenıilvelı, kekrekliği geçen yılmenlığı içinılc, isim verdan az... vs.... Ama en meden, kepaze eıliverionemlisi Beaujelais çıkıı salâh Birsel (Fotoğraf: CenglzClva) yor. ğı gıın Fransa'nın tüm Nihayet bıı kez zaman zaman kantarın topıızu kaçc.ıfe ve lokantalarında "l,e Nouveau Beaujelais est sa da, derleme sözcükleri veyerel ağızların desteğiyle arrıve " (Yeni Beaujelais çıkıı) pankartıasılıdır. Salâh Bey Dil Kurumu'nun ürettiği cilalı, havası alın Yeni Salâh Biısel'de eskileriniıı tadı olduğu gibi mış naylon paketlerden çıkan yepyeni sözcükler, yivar. Yaniyineişlek,yinekâhgüldüren,kâh diişündüne Nezleli Karga'nın getirdikleri arasında. Belki de ren, çoğunlukla da ikisini bir arada yaptıran cümleleı, bilgiler, yargılaı. artık bir zamanlar Ece Ayhan için yapılmış olan bir çalışma, bugıın artık Birsel için de yapılmalı ve Salâh Birsel'iıı günlüklerinde onun alıruist karakterinin Birsel Sözlüğii" kitapçılarımızın rallarındaki cıcibıci izlerine rastlamak olası. Nezleli Karga'nın (Ya da yerini almalıdır. D Bay Sessizlik'in hatta Yaşlılık Günlüğü gibi daha on / 990 rekoltesi günlükler: Nezleli Karga Nezleli Karga Salâh Birsel / Remzi Slyaulle.Prag, 1952 Siyau ile ilgili yazımı yayımlayınca Cıımhuriyet Kitap'ınredaksiyonu,incebirdüşünceyleveEva'ya ile tilmek üzere bana o sayıdan beş adet gönderdi. Ben de hemen uzun bir mektup dösenerek de.rgile.ri Pe kin'e pustaladım. İki haita içinde, ta Pekin'den, Eva'dan yanıt geldi. Dcrgilere çok tesekkür t'diyordu. Ayrıca sevindirici bir haberi vardi: Negatiflerı bulamamıştı, ama arşivinde Nâzım ın fotoğrafları vardı. Eotoğralları yeni deıı tilme alıp, büvüterek, tab edecek ve reprodüksiyoıılan bana gönderecekti. Bıınun dışında ycni bir kitapüzerindeçalışıığınısoyluyordu. Bubir"portrefotoğrafanılar" kıtabı olacaktı ve içinde Nâzım d.ı yeralacaktı. Kva meklubunda kı'n^ük ve sevımlı bıı unısını du .ınlatıvoıdu Beılın'de eski dostıı ve ya/.aı Stcpharı 1 icrmliıı ile bulusmustu. Hermlin, Nâzını Hikrnet'in de yakın dostlarından biriydi. Eva'ya bir gım sır.ul.ın bir Tiirkle karsılaştığinı vc Nâzım'ın dostıı oldıığunıı öğrenincc bıı Türkıin ntrdeyse* ayaklaı ın,ı kapandığını söylemiştı. Biıkaç, gün önce Lva'dan kalınca bir /.arl daha adıııı. İçiııde Nâ/.ım'm lotoğralları vardı. Hem dc bir tancsi Siyau ilebirlikieçekilmişti. Birbaşkasında isconların yanında I.va tia gorüluyordıı. Çektiğı Nâzım Hikmet fotoğraflarını, Eva'yla bir lıkte Nâzını I likmet Vakfı'na armağan ediyoruz. BLI fotoğrafların doğal yeıi vakl ııı arsividiı. Siyau 1920'lcrdeıı 1983c, yani olümımc kadaı du/cnli olarak gunlük tiitinus.ui. Çağımı/ın cn bııyük toplumsal olaylanna, Sovyet ve Çin devrimlerı nc, İkinci Diinya Sava^ı'na, Kültiir Devrimi'ne (bıı süre içinde yedi yıl bapiste yattı, sonradan onıırı.ı ia deedildi) aklil katılııula lanıklık cdcn bu cvlcııı ad.ı mı veo/anıngünlüğünün, yü/.yılııııı/.ıaıılalanöncıııli larihscl bclgclcrdcn biri olduğunu rahatlıkla söylcycbiliri/. "Eski Çincc" ile ya/.ılınış olan bıı günlüğıi, Eva ile Siyau'nunoğulları Vitja yeni Çinçeyecevırecek. Bıı günlük daba sonra Türkçeye çevrilır mı, çev rilırse ne /.tman çevıilir bilınmez. Ama biı ^eyi ben bugünden biliyorum. Viıja, Eva kanalıyla bana s>öz vcrdi: Günlüktcki Nâ/ım ile ilgili notları onccliklc yeni Çinceye çevirecek ve bana gtinderecek. Ondan sonra bu notlann Çinceden Türkçeye çevrilmesi işi kalıyor. Zor bir iş! Ama Nâzım ustanın onurlu ve sevgili anısına Çince Maçınce değil, MarsçaJüpiterce de olsa, bu çevirileri yapmanın bir yolu bu lunurelbette. D C U M H U R İ Y E T KİTAP SA Y I 70 S A Y F A 9