Katalog

Bir yaşama iki dünya savaşım sıgdırmış bir yazar: Simone de Beauvoir Misyoner bir muhalif Avrııpa'da "Varoluşçuluk" akımının yayılmasında emeği geçen en büyük adlardan biıi olan Simone de Beauvoir'ın "Olgunluk Çağı" ve "Mandarinler" adlı yapıtları geçcn hafta ülkemizde de yayımlandı. Erkeklerin damgasını taşıyan bir dünyaya, gerçekleri göz ardı etmeksi/in karşı çıkan Beauvoir, eksiksiz bir misyonerdi. 1 AHMET CEMAL 9()K doğıımlu Smıone d e Beauvoir; yani etkileri g ü n ü m ü z d e n geleceğe uzanacak kimileıi gibi, b i r yaşama ikı diinya savaşını birı.lt'iı sıgdırınış olanlardan. Belki d e mııhaleretinın, y.ışamı hovunca surdüreeeği bir mulıalete tin ana kaynaklnrından bırıni d e b u olguda aıanıak gerekiyor. Ielsele öğreniıııi yapan, Marsilya, R o u e n ve Paris le ogretmen olaıak çalışan Beauvoir, 1943le, vani daha ilk romanı "Konuk Kı/'ı (L'invıtee) k.ıleıııe aldığı yıl, artık keııdini biitı'ı nüyle yazarlığa vermek için mesleginden ayrılıı Babaevlerinin konformizmine başkaldırı ve Sart re'la karşılaşnıa, Beauvoir'ın muhalil nıtıımunıı hep beslevecektir. Dah.ı ilk ronıanı, Sartre'ın "Bulantı"sının ve varoluşçuluk lelseresinin derin izlerini taşır. Eyleme hep ağırlık tanıma öğesi de yine daha "Konuk Kız" da ividen iyiye belirgındir. Fransa'da Sart re'ın en öneıııli üğrencisi olan Beauvoir'ın kendine se^ıiği gki:; noktalan arasitula kolay olanı yok 25 Subdt 1977 Simone de Beauvoir 68 yasında Montparnasse'dakı daıresınde muhalif kimllğınln belkı de son ılmeklerını atıyor Simone de Beauvoir Bireysel ahlak'ın sözcusu gibidir. Yerleşik "aile ahlakı'nın karşısına tiik.ilmek; ateizmini varolu^çulukla birle^tirmek; biıtiin yapaylıklara karşı çıkmak Inınları yaparken, tabuları ve doğmaları can düşmanı sayaeak bir "birey sel ahlak "ın sözculiığıinu ııstlenmek. Bütün bunlar, I7ransa icın de pek tehlikesiz ınisyonlar değildir. üzgürlük arayışının hiç bir yerde bütünüyle tehlikesiz olmaması gıbi. Ama Beauvoir'ın donanımı da bu türden misyonlar ıçin eksıksızdir; yalnız Sartre'la olan ilişkisinden değil, ama kendi kaynaklarını da <;ok iyi degerlendirebi leeek bilinçte olduğu ıçin. Bilinçjilik ve eleştiri yeteneği, bu arada düşüncede soğukkanlılık, Beauvoir'ın en "ateşli" söz ve yazılarında bile kendini açığa vııran ögelerdir. ürneğin ya/.arın "Bütün İnsnnlar Ölumludur" adlı eserinde, rıılıun ölümsüzlüğü söylencesini gulmeceye donuşiüren ateizın, aslında anarşist nitelikte bir atei/.m olnıayıp, öbür dünyayı yatlsımanın doğal sonucu olarak bu dunyadaki birevsel ve topluımal sorumlıılıığu öngörür. Denilebilir ki, C^amus'nünkü gibı, Beauvoir ın "sa«,"ma"sı da, bilinçli olarak beçildiği anda artık saçmalığını yitirmiş, bireysel bir ethik anlayişinı rehber edinmiş, çok hümanisr bir "saçrna "dır. "Pvrrus ve Cineas" adlı kiıabında loplanan denemelerinde Beauvoir ın ateizmi, artık bütünüyle bir hümanizme dönuşmuştur. 19^4 yılında Goneourt Ödülu nu kazanan "Mandarinler"inde Beauvoir'ın bir başka hesaplaşınası yer alır; bu eserde ozeleştiri, solcu aydınlarııı tutuınlarına yöneliktir. Bu romanda, felsefi bir arka planda otobiyogralik öğelerin ıle ustaca işlen diğine tanık olunur. Mgemen hurjuva ideolojisinin , nihilizme ka<;mayan , eleştirisı, kadının cinsel, toplumsal ve entellektüel düzlemdeki konumunun çözümlenmesi, a(,ık(,a erkeklerin damgasını taşıyan bir dünyaya , gerçekleri de güzardı etmeksizin , başkaldırı, Beauvoir'ın eserleri için kullandığı malzeme dağareığıdır. Bu malzemeleriyle gerek Fransa'da , gerekse bütün Avrupa'da varoluşçuluk felsefesinin yavılmasına emeği geçen en büyük adlardan olan Beauvoir, aynı zauıanda bu lelselenin arka plansı/, temelsiz bir anarşizme dönüşüne karşı çıkışıyla da tanınmaktadır. Hemen her felsefe, ortaya çıkışından itibaren özdeki değerleriyle birlikte, taklitlerini de beraberin de getirir. Bu taklitler, belli telsetelerin ve dünya gorüşlerinin iki/ yo/laşmaları diye de nitelendirilebilir. Dıırıım,varoluşçuluk açısmdan da i<irk.li olmamış, bu dünya görünüşü kimilerinee salt bir ıliş görünüş düzeyine kadar indirgenirken, kimilerinee de bir nihilizm ya da anarşizm yonünde de yo ruınlannuştır. Sarıre'ın izinden giden Beauvt) ir'ın çabaları bu bakış açiMndan irdelendiginde, daha da yerine oturmaktadır. Çıınkii Beauvoir'a göre varoluşçuluk, hiçliği onaylayan, hiçliğe uzanan bir yol değil, fakat varlık'ın her türlıı t.ıbıılarından ve düşlerden sıyrılmış olarak, bılinç dü/.e yinde algılanışıdır. Böyle bir algılama, neredeyse ZOILIUIU olatak "muhalefet" misyonuyla cş anlanılıdır. Q C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 6 6 » S A Y F A • 8