Katalog

ARJANTİNlJ Otoyol tipi hapisltane Cehennem Otoyolu /Julio Cortazar Armoni Yayınları / Çeviren: Gülin Dalaman 48 s. / 15.000 TL. • ZEYVAT SELİMOfiLU Giiney Amerika edebiyatının temsilcilerinden ünlü yazar Julio j Cortazar, kırk sayfalık uzıın öyküsü "Cehennem Yolu"nda hayli ilginç bir konuyu ele almış. Fransa'nın güneyindeki bir otoyolda, eşleriyle çocuklarryla bir arada çeşitli meslelderden, çeşitli " " karakterde insanlar, türlü marka • taşıyan otomobilleri içinde bir trafik sıkışıklığının bunalımını yaşamaktadırlar. Bir yandan yaz sıcağı sinirleri bozarken, öte yandan da tıkanıklığın ne zaman çözüleceğinin bilinmemesi gerilimi arttırmaktadır. Saatlerce bir arpa boyu bile ilerleyemeyen bu arabaların sürücüleri ve yanlanndaki aileleri, bir süre sonra susuzluk ve açlıkla da karşılaşırlar. Trafiğin neden durduğu konusunda birbirini tutmayan haberler de bunalımı büsbütün arttırmaktadır. Gidecekleri yere bir an önce ulaşmak isteyenlerin çeşitli amaçları vardır: Aşçı kadına sebze sepetini yetiştirmekten, akşam televizyonıında bir diziyi izlemeye kadar... Gerçekten bir cehennem otoyolu görünümünü alan tıkalı yolda bir yandan dostluklar, duygusal yakınlıklar kurulurken, öte yandan da karşılıklı düşmanlık duyguları belirmektedir Yer yer Cortazat'ın şiirli anlatımının da devreye girdiği uzun öyküde yazar, bir aralık şöyle diyor: "Güneş yolun solundan batarkcn görüşü cngclleyip kromları tutuşturan son bir turuncu pelte yığını döküyordu her arabaya..." Bütun birgece bilinmezlik içinde, uykusuz geçirildıkten sonra sabah olur, yeni bir gün başlar, yeniden sıcak bir gün... Yiyeceği olanlar, suyu olanlar, yiyecek ve su değiştokuşuna girişirler, küçük gruplaşmalar, örgüdenmeler başgösterir, yiyecek ve su kimilerinden esirgenir. Bu arada, birbirlerini arabalarının markaları ile ananlar da eksik değildir. Bunu apartman hayatında kapıcıların, dairelerde oturanları "dört numara", "sekiz numara", "11 numara" diye adlandırmalarına benzetebiliriz. Kitabın arka kapak yazısında, Cortazar'ın bu uzun öykusunun özellikle Fransız eleştirmenlerce övüldüğü söyleniyor. Anlaşılan kıtaptaki türden cehennem otoyolları Fransa'da hiç eksik değil. Ne var ki bu il ginç öykünün bizdeki trafik çilekeşleri açısından da ilgiyle okunacağı düşünülebilir. Gerçi bizde böylesine u/un süreli bir tralik sıkışıklığı görulmese de, daha kısa süreli, ama yine de çok yoğun trafik bunalımları ozellikle İstanbul'da her zaman yaşanan bir olay. Özellikle araba kullananlar açısından ilgiyle karşı lanacak bir uzun öykü "Cehennem Otoyolu." Gelgelelim, bizde araba kullananların kaçta kaçı kıtap okur? O da başlıbasına ayrı bir uzun öykü ya da bir "uzun hava"aslında! D S A Yf A 2 YAZARCORTAZARDAN BİR VZUN ÖYKÜ 1914 1983 yılları arasında yaşayan Arjantinli Julio Cortazar, öykü, roman ve şiir türlerinde ürün verdi. Ülkesinde Peron'un yönetime geçmesinden sonra Paris'e giden yazar çevirmenlik yaptı, Borges'in etkisinde kalarak edebiyata yöneldi. Anlatı tekniğinde güçlü deneyler ortaya koyan Cortazar, her türlü engel karşısında insanın kendini yaratıcı yoldan gerçekleştirişi çabasını eksen olarak alır. (FOTOĞRAf LÜTFJÖZKÖK) Sabahleyin az da olsa ilcrlenildi ama öğle üzeri kurtulma umudu için yeterli değildi. Saat dokuza doğru güzel haberlerle bir yabancı geldı, yarıklar doldurulmuştu, diizgun biçimdc yol alınabilecekti artık. Simca'daki çocuklar radyolarını açtJar, aralarından biri şarkı soyleyip bağırarak arabamn uzerine çıktı. Mühcndis, yeni haberin dünkü haberler kadar kıışkulu olduğunu ve yabancının, Ariane'deki kadının verdiği portakalı cldc cderek genel sevınçten yararlandığını düşiindü kendi kendine Başka bir yabancı aynı jeyi yinelemeyi denediyse dc hiç kımse ılgılenmedı. Hava, yeniden ısıntnaya başlanııştı, insanlar arabalarında kalıp güzel haberlerin gerçekleşmesini yeğlıyorlardi Öğle üzeri 203'tekı küçük ağlamaya bajlayınca Dauphine'deki kız onunla oynamaya gıtti, küçük kızın aılesıyle dostluk kurdu. 203'tekilerin pek talihi yoktu, sağlarındaki Caravelle'de etrahnda olup bıtene yabancı, sessız bir adam vardı, sollarındn ise tıkanıklığı kişisel bir hakaret iayan Horıdc'in sürücusunun anlamsız sözlerine katlanmak gerekiyordu. Küçük kız yeniden susuziuktan Sabahleyin... I 0 yakınınca mühendisin, bir dolu erzağa sahip olduklarından emın olduğu Ariane'dakilerle konuşmak geldi aklına. Düşündüğünün tersine, köyluler sevimli davrandılar, böylesı bir durumda yardımlaşmak gerektiğini kavrıyorlar, eğer biri başı çekerse (bir hareketle kadın ctrafında tam on iki araba saydı) Paris'e varıncaya değin, hiçbir şeyden eksik kalmayacaklarını düşünüyorlardı. Muhendısın başı çekme konusunda hiç isteği yoktu, Ariane'daki çifti ve Taunus'taki iki adamı çağırıp onlarla tartışmayı yeğliyordu. Sonra da durumu gruptaki herkese danışıyordu Volkswagen'deki genç asker her şeye evet diyordu, 203'tekı çift ıse elinde kalan bırkaç parça ^iyeceği ikram etti hemen... Tfirkçade Cortazar Büyüdükçe / Çeviren: Nıhal Yeğmobalı / Alan Yayıncılık, tst. 1985 / 184 s / 9 000 TL / CKK Kod No: 004. 043 Mırıldandığım öyküler / Çevıren. Tomris Uyar / can Yayınları, Ut 1988 / 166 s / 11 000 TL./ CKK Kod No 021. 199 Seksek / Çevıren Necla Ijık / Can Yayınları, Ist 1988 640 s. 32.000 T L / C K K Kod No: 021 311 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 92