Katalog

Otopiter eğitim geleneksel kitap ORTAÖĞRETİM DERS KİTAPLAR1NDANE VAR NE YOK? Türkiye'nin Ders Kitapları (Ortaöğretim Ders Kitaplarına Eleştirel Bir Yaklaşım) Hazırlayanlar: Şeyda Ozil Nilüfer Tapan Çağdaş Yajamı Destekleme Derneği Yayınları (Cem Yayınevi) / 320 s. MERALORALİŞ "Alabildiğinc gcniş, vc yiiksck taş merdivenler. Merdivenlerin bitiminde sonsuza uzanan, dev, kurşuni duvarlarla örülü karanlık koridor. Koridorun başınhda biri var, bir siluct. Arkasından ışık vurduğundan yüzü pek seçilmiyor. Kapkara. Anlaşılan yine elindeki makasla merdivenin başında, gündelik giyimkuşam denetimi görevini yerine getiriyor." Yukarıdakisatırlar, birgerilim romanınınalınulaıı cieğil. Yaklaşık hepimızin, henüz çok gençken belleğimize yerleşmiş ilkokul izlenimlerimiz arasında sıkışıp kalmış görüntülerden sadece biri. Asık suratlılığın, dayağın ve otoritenin yöntem olduğu, öğrenciyi kendine benzetmeyi amaç edinen öğretmenlerin sınıilarıııdan ve bu sınıfların varoluşunu destekleyen yapının karanlık koridorlarından az çok hepimiz geçtık. Böylcsi sınıflarda eğitim ya konu odaklı ya da eğitici odaklı olmııştıır her. Kullanılan ders kitaplarıysa buna koşut, tek yönlü, renksiz, yetişkinlere yönelik bir dille hazırlanmış ve bunun yanı sıra öğretmenler de müfredat programlanyla getirilen kısıtlamalarla bu kitapları kullanmakla yükümlü tutulmuşlardır. Bunun sonucu olarak da öğrenciye sunulan konular kendi yaratıcılığını destekleyerek sonraki yaşamında kullanacağı, üzerineyenilerini üretebileceği bilgiler değil, derblerine katıidığı okulun diplomasını alması amaçlı, tüketilmeye yönelik bilgilerle yüklü konııma gelmiştir. Yıllardır ülkcmizdc güncelliğini yitirmeden, varlığını sürdüren bu sorunlara bir çöziim önerisi sunabilmek için Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, "Türkiye'nin Den> Kitapları" adlı kitabıyla Çağdaş Eğitim, Çağdaş Kültürümüz, Yazma Uğraşı, Kadınlar ve Siyasal Yaşam gibi art arda yayınlamış olduğu bir dizi eğitici yayına bir yenisini daha eklemiş oldu. Şeyda Ozil ve Nilüfer Tapan tarafından hazırlanan "Türkiye'nin Ders Kitapları", ortaöğretimde okutu lan ders kitaplarının "yetersiz" olduğu düşüncesin den yola çıkılarak, "çağdaş eğitim yöntemleri doğrul tusunda kitapların olumluolumsuz yönleri" sapta narak, bu bağlamda eleştiri ve onerilerin getirilme siyleoluşturulmıışortakbirçalışmadır. ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEGI Beş kitap yayımladı Çağdaj Yajamı DestekJenıe lierneği Yönetim kurulu, Prof. Dr. Türkân Saylan, Prof. Dr. Aysel Çelikel, Birnur Özümert, Prof. Dr. Nccla Arat, Prof. Dr. Nermin Abadan Unat, Prof. Dr. Jale Baysal ve Gülsevil Erdem'den oluşuyor. Dernek amacını şöylece özetliyor: "Çağdaş YŞaşaım Destekleme Derneği, Atatürk ilke ve dpvrimlerının korunmasını, geliştirilmesini ve bu yolla çağdaş bir topluma ulaşmasını amaçlayan genç, yaşlı, kadın, erkek, vatandaşlık bilincine sahip bireylerin oluşturduğu bir kurumdur. Derneğimiz, Türkiye Cumhuriyeti'nin temelindeki Lâiklik ılkesinin ve buna bağlı olarak Kadın haklarının vc öğretim birliğinin çağın gereğine en uygun şekilde yaşamda tutulma.sına ve amacından sapmamasına büyuk üncm vermektedir. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği şimdiye dek 5 kitap yayımladı.Derneğin Yayın Kurulu: Jale Baysal, Nazan Ipşiroğlu, Zehra Ipşiroğlu ve Şeyda Ozil'den oluşuyor. Günümüzde hâlâ yaygın olan ezberciliğe dayalı bu yönteme bir de öğretmenlerin otorite bağımlılığı eklenince sonuç: Kendisine aktarılan dogmatik düşünceyi yineleyen, sunulanı anlayıp, sorgulamadan evetleyen, yaratıcılıktan ve etkenlikten uzak, silik, örselenmiş bir öğrenci modelinin yetiştirilmesi kaçınılmaz olur. Çağdaş düşünceyi yaşama geçirebilen, eleştirel, çok yönlü düşünen, sorgulayan, araştıran bireyler yetiştirebilmek için öncelikle en yakınımızda olanla, yani kendimizle işe başlamak gerek. Bu bağlamda da salt öğretmenher değÜ, eğitimle şöyle ya da böyle ilişkisi olan herkes, gerek kendi çalışmalarında gerekse kullandığı / ürettiği kitaplarda neyi, nasıl eleştirilebileceğinin ipuçlarını "Türkiye'nin Ders Kitapları "nda bulabilir. D CUMHURİYET KİTAP SAYI 92 Türkçe dilbilgisi edebiyat, yabancı dil, sosyal bilgiler, felsefe, din ve ahlak, sanat tarihi ve resim gibi farklı alanlarda kullanılan bir çok ders kitabı, tek tek konuların uzmanlarınca ele alınarak incelenmiştir. Değerlendirmelerin farkJı kişüerce yapılmasına karşın, nesnel gözlemlere dayalı ortak ölçütlerin belirlenmesiyle oluşan bir yöntem izlenmiştir. Öncelikle ders kitaplarının tanıtımına yer verilmiş, kitaplarda ne tür konuların ele alındığı, bu konuların nasıl işlendiği, ortaöğretim öğrencisine uygunluğu gözden geçirilmiş, ardından metinlerin öğrenciler tarafından ne denli anlaşılabileceği ve buna bağlı olarak öğrencilerin becerilerini, yaratıcı yönlerini ne denli geliştirebileceği irdelenmiştir. Kitapların içeriklerine yönelik bu çalışmanın yanı sıra kullanılan görsel malzeme, kitabın kendi görsel düzeni, konuyu öğrenciye aktarmak için izlenen yöntem ve kullanılan dil üzerinde odaklanmıştır çalışmalar. Gelgelelim genelde ulaşılan sonııç pek öyle iç açıcı değildir. Ders kitaplarının "bilgi yükleyici, ezberciliğe dayanan geleneksel yöntem anlayışıyla" hazırlandığı saptanmıştır. S A Y F A 4