Katalog

Zeugmalı iki tunç heykelin yazgısı! Gaziantep Müzesinde Zeugma’da bulunmuş savaş tanrısı Mars’ın (Ares) tunçtan görkemli bir heykeli sergileniyor. Ankara’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde de aynı boyda ve görkemde şarap tanrısı Dionysos’un (Baküs) yine tunçtan bir heykeli Gaziantep için sıla özlemini yaşıyor. Gelin bu özlemin kaynağını arkeologlardan önce birlikte araştıralım! Özgen Acar da soruşturma başlatıldı. Türkiye bağlantılı belgeler Londra’ya iletildi. 16 Ekim 2002’de Londra’daki mahkeme heykelin Türkiye’ye geri verilmesini kararlaştırdı. Ankara’dan giden Türk yetkililere heykel teslim edildi, 23 Kasım’da Ankara’ya getirildi. *** Dönemin Kültür Bakanı Hüseyin Çelik Ankara’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde (AMM) bir basın toplantısı düzenleyerek tunç heykeli tanıtırken “Çoban koyunlarına sahip çıkmazsa, kurtlara küfretmek işe yaramaz. Eserlerimize sahip çıkalım!” dedi. Heykel o gün bugündür Ankara’da AMM’nin alt katındaki “Ankara Bölümde (!)” sergileniyor! Gaziantepliler, hemşerileri TekinMetin Özharat kardeşleri iyi tanır! Tekin, Adıyaman’da bir altın definesi kaçakçılığında öldürülmüştü. Metin, Elmalı Definesi’ni bulan İbrahim Başbuğ’u evinde saklayıp baldızı ile evlendirerek o olayda çenesini tutmak için Tellilerden sus payı almıştı. Ayrıca, Antalya Perge’den 4 tonluk “Çelenkli Lahti” Londra üzerinden Nev York’a kaçırmıştı. *** Gece köstebeklerinin eşelemeye başladığı Zeugma’ya bir baraj da göz dikmişti. Birecik Barajı, Zeugma’yı boğmaya başlıyordu. Türk ve yabancı arMARS DİONYSOS keologlar yangından değil, sudan mal kaçırmak Kaidesiz 145 cm Kaidesiz 138 cm için geceli gündüzlü uğraşarak görkemli Zeugma’yı Kaideli 155 cm Kaideli 142 cm kurtarmaya çalıştı. Omuz genişliği 34 cm Omuz genişliği 38 cm Mayıs 2000’de müze arkeoloğu Dr. Mehmet Önal Baş yüksekliği 24 cm Baş yüksekliği 22 cm bir kazı alanında çıkan bir mozaikteki deniz tanrısının resminden dolayı “Poseidon Evi” olarak adlanaramış, bulamayınca bir toplantı için gittiğim ABD’nin Atdırılan yerin kilerinde çalışıyordu. Önal ve arkeolog Yusuf lanta kentinde ulaşıp Nevzat’ın tutuklandığını, bu “özel haYavaş’ın önünde savaş tanrısı Mars’ın (Ares) tunçtan bir heyberle” birlikte eroin paketlerinin resmini de göndererek şükkeli gün ışığına çıkmaya başladı. Yangın geçirmiş bu alanranlarını bildirmişti. (Üstteki resim ilk kez yayınlanacak!!!) da küllerin altında önce heykelin sağ dizi, sonra sağ eli beİngiliz polisi Scotland Yard, “Uluslararası Polis Örgütü’nü lirdi. Heykel, amforaların arasında sırt üstü yatıyordu. (Interpol)” de devreye sokarak Nevzat’ın tüm geçmiş bağYere düşmesinden sonra üstüne yığılan kalıntıların balantılarını araştırdığında Basel’deki tunç heykele de ulaştı. sıncı ile olsa gerek heykelin sol kolu omuzundan ayrılmış, elinNevzat’ın, üç toplayıcının yurtdışındaki banka hesaplarına de tuttuğu çiçeğin dalları kırılmış, üstünde durduğu bronz kaibu heykel için 635 bin dolar yatırdığı saptandı. de de eğrilmiş ve kırılmıştı. Sol kolunu doladığı bir kandil Heykelin Anadolu bağlantısı belirlenince, durum Nisan ve kaidesi, gövde diskinden çıkmış, diskin altındaki üç ayak1998’de Ankara’ya bildirildi. İsviçre yetkilileri “anavatanılı aslan biçimli kaidenin bir ayağı da parçalanmıştı. Çarpna geri verilmek koşulu ile” tunç heykeli İngilizlere teslim ma ve yoğun yangın nedeniyle heykelin gövdesinde sağ göğetti. Heykel, İngiliz yasaları gereği “Kraliçe bağlantılı olarak sünden kasığına kadar hafif içe çökmeler ve eziklerin olduBritish Müzesi’nde” korumaya alındı. ğu, sol ayağının ise diz altından kırılarak yamulduğu görülAncak, Nevzat ile “iş ilişkisi olduğunu” bildiren Sara Elidü. Çıplak olan tunçtan heykelin içi boş olup döküm kalınlığı zabeh Dayman adlı bir İngiliz icra avukatı “heykelin kendisine 24 mm. arasında değişiyor. Solundaki kandile doladığı, kıvverilmesini” istedi. Scotland Yard, Türk büyükelçiliğini uyarık dallı bir çiçek tutan sol eli omuzdan kırıktı. Heykelin ayararak bu konudaki davada Türkiye’nin de haklarını aramağının ucunda 10 cm. yüksekliğindeki dikdörtgen kaidesi parsını istedi. çalanmıştı. Kandilin gövdesi, diski, panter ayakları ve çan Türkiye de İngiliz “Lane and Partners” adlı hukuk firbiçimli kaideleri de ele geçti. masıyla davaya girdi. Kadıköy Cumhuriyet Başsavcılığı’nca Miğferli heykelin ortadan ikiye ayrılan kıvırcık bukleler halindeki kabarık gür saçları öfkeli yüzünü çevrelemekteydi. Antik dünyada dökülen tunç heykeller oldukça fazlaydı. Ancak sonraki dönemlerde metalinden yararlanmak için bunları bulan “definecilerin” erittikleri için günümüze az sayıda “tunç heykel” kalmıştı. Bu da bunlardan biri olmalıydı. Heykel, Gaziantep Müzesi’ne getirildikten sonra ilk mekanik temizliğini arkeolog Fatma Bulgan yaptı. Sonradan Mars heykelinin temizlik ve onarımı “Packard Humanities Institutes”un desteğiyle, Roberto Nardi ve yardımcılarınca gerçekleştirildi. Göz akının “gümüş” olduğu, göz bebeğinin üstüne ise daire biçiminde “altın kakma” yapıldığı saptandı. Tunçtan Mars heykeli, Gaziantep Müzesi’ni taçlandırdı. İsterseniz her ikisi de tunçtan yapılmış Ankara’daki “Dionysos” ile Gaziantep’teki “Mars” heykellerini kıyaslayalım. “Mars” heykelinin havaya kaldırdığı elinin ucundan ölçerseniz kaidesiz boyu 1.55 cm’dir. Kaidesiz sergilenmektedir. Arkeleog Fatma Bulgan, Mars’ın elinin kaldırılmışlığını bir yana bırakıp “miğfeMars’ı temizliyor Yazının devamı 17. sayfada 1 993 yılında üç Türk, Roma döneminden parçalar halindeki bir tunç heykele müşteri aramaktadır. Haber, İstanbul, Münih ve Londra’daki Türk tarihi eser mafyasına da ulaşır. Londra’daki Nevzat Telliağaoğlu’nun İstanbul’daki adamları heykeli sahiplenirler. Heykel, olağan kaçak yolunu izleyerek İsviçre’nin Cenvre kenti gümrüğündeki “serbest bölgeye” aktarılır. Heykel, onarılmak üzere Münih’e getirilir. İşi bitince İsviçre’nin Basel kentinde “müşteri” aranmasına başlanır. *** 1994 Ekimi’nde bir yarış atı arabası Manş Denizi’nden İngilYarış atı arabasında samanların altındaki tere gümrüğüne 92 kilo eroin giriş yapar. Ne var ki atın taşındığı bölümde samanlar arasına gizlenmiş 92 kilo eroin vardır! İngiliz gümrükçüleri eroine el koyup, sahibi Telliağaoğlu’nu tutuklarlar. Yargılanıp 24 yıla mahkum olur. Nevzat, 1969’da İstanbul’da Amerikan sigarası kaçakçılığında yakalandığında polisle çatışmada öldürülen, 196668 yılları arasında “Karun Hazinesi’nin” yurtdışına naklini yapan Nizamettin Telliağaoğlu’nun küçük kardeşidir. Soyadını Telli olarak kısaltan ortanca kardeş Edip bir Alman ile evlenip Münih’e, Nevzat da bir İngilizle evlenip Londra’ya yerleştikten sonra “Elmalı Definesi”ni ABD’de pazarlamışlardı. Nevzat, 70’li yıllarda Lübnan’dan ayda iki ton esrarı Avrupa’ya kaçırmakla ün yapmış, Almanya’da yakalanarak bir süre cezaevinde yatmıştı. Elmalı Definesi olayında bu olguları Cumhuriyet’te açıkladığım için İngiliz Büyükelçiliğin’de görevli İngiliz polisinin gözleri üzerine çevrilmişti. Kendisi ile Doğu Londra’daki tekstil ithalat işyerinde görüştüğüm Telliağaoğlu’nun telefonlarının dinlemeye alındığından haberi yoktu. Sonrasında İngiliz polisinden bir yetkili beni Türkiye’de M ar s hey k el i gün ı ş ı ğı na çı k ar k en CBT 1297/ 13 27 Ocak 2012