Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN A A IYA 1. 19064’de, Arno Penzias ile birlikte uzayda zayıf radyo parazitleri saptayan ve bunun Büyük Patlama’nın yankısı olduğunu ileri süren bilimadamı – Bir bağlaç. 2. Nispet – Su düzeyindeki sıra kayalar – Birkaç türü birleşince molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacık. 3. Mavikantaron – Tirsibalığı. 4. Mantık – Sih dininin kurucusu – Bir toprak türü. 5. Madagaskar’ın plaka işareti – Gaziantep’teki ilginç SORULAR Tats z Domatesler Soru: Süpermarketlerde sat lan domateslerin tad niçin suntaya benziyor? Bu kadar tats z olmalar n n nedeni nedir? Yan t: Domatesi yıl boyunca tezgâhta bulabilmeniz için yetiştirildiği yerden yetiştirilmeyen yere nakledilmesi gerekir. Yolda çürümesini engellemek için üreticiler domatesleri genellikle tam olgunlaşmadan toplarlar. Dağıtım noktalarına geldiklerinde üzerlerine etilen gazı sıkılarak hızlı bir şekilde olgunlaşmış görüntüsüne kavuşması sağlanır. Etilen ayrıca muz, turunçgiller ve kavunlara da uygulanır. Bütün bu işlemler sırasında sebze ve meyvelerin tadına ne olur? Bitkiler tam olgunlaşmadan koparıldıkları zaman tadı oluşturan bileşimlerin tümünü üretmemiş durumdadır. Örneğin ham olarak toplanan meyvede yeterli miktarda nişasta şekere dönüşmeye vakit bulamadığı için sonuçta ortaya tatsız tuzsuz bir meyve çıkar. Domatesin tarihçesi Soru: Domates ne zaman yiyeceklerimiz aras na kat ld ? Türk mutfa na ne zaman girdi? Yan t: http://www.ircpaylasim.com/domatesTarihi İpek Yolu üzerinden gelen gıdaların gerek pahalılığı gerekse ulaşım zorluğu insanoğlunu yeni lezzetlerin ve deniz aşırı kıtaların keşfine yöneltmişti. Özellikle Yeni Dünya'nın keşfiyle eski kıta her anlamda, uçsuz bucaksız boyutlara yelken açtı. Yeni tanışılan gıdalar her iki dünyada yaşayan insanlar için önemli ve lezzetli fırsatlar anlamına geliyordu. Bu gıdalardan biri domates; ilk önceleri pek önemsenmeyen, daha sonraları mutfak kültürlerini derinlemesine etkileyen bir sebze oldu. Çıkışı Meksika olan domatesin tarih öncesine kadar giden bir geçmişi olduğu bilinir. Ancak Avrupa'ya, 16. yüzyılda İspanyollar tarafından ilk defa getirilir. Ham haldeyken oldukça keskin, olgunlaştığında sulu ve yumuşak, piştiğinde dağılan bir yapısı olduğu için insanlar domatesin zehirli olabileceği şüphesine kapılır ilk önceleri. Bir anlamda domatesin hangi aşamasında yenebileceğine karar verilmesi için dahi, uzun yıllar geçmesi gerekir. Osmanlı İmparatorluğu'na 17. yüzyılda tanıtılan domates, ilk başlarda ham halde, yeşil olarak tüketilir. Kırmızıya döndüğündeyse bozulduğu düşünülüp pek tercih edilmez. Osmanlı'da domatesin yeşil haline bir nevi patlıcanı andırdığı için 'Frenk badıcanı' adı verilir. Batıdan gelen ürünlerin başına 'Frenk' kelimesinin eklenmesi Osmanlı'da çok kullanılan bir yöntemdi. ünlü dere – Dem. 6. Vietnam takviminde yılbaşı SOLDAN SA A 1. Verem basilini bulan Alman mikrobiyoloji bil – Sara nöbeti belirtisi – Kaz Dağları’nın mitolojik gini – Yapılar topluluğu. 2. “Nicolas …” (13201382 dönemlerdeki adı – Bir sayı. 7. ABD ulusal yılları arasında yaşayan, Dünya’nın sabit olama Havacılık ve Uzay Dairesi – İsviçre tipi dağ evi – yacağını, aslında günde bir kez kendi ekseni etra Ucu yanık odun. 8. Vasat – Taş devrinin son çafında dönmesi gerektiğini ileri süren, ayrıca geze ğı ile ilgili. 9. Seryumun simgesi – Budizmin kugenlerin devinimlerini çözmek için matematikten rucusu – Özenli, düzgün – Bizmutun simgesi. 10. yararlanan Fransız bilgini) – Gerçeklik. 3. Dansa Küba başkenti – Astatin simgesi – Kötü, korkulan. dayanan bir sanat türü – Patlayıcı bir madde – 11. Parlayan, parlak – Çünkü – “… Reis” (KitabKonma, kronulma – Lityumun simgesi. 4. Kulak yı ı Bahriye’nin yazarı). 12. Çoğul 2. kişiyi gösteren kama aleti – Simyacıların kurşuna verdiği ad – Doku zamir – Kobaltın simgesi – Küme, yığın – Bir masteli. 5. Şeker üretiminde, billurlaşan şeker alındıktan tar eki. 13. Bir hayvan – Göze takılan mercek – sonra kalan şekerli posa – BM Çocuk Fonu. 6. Üç Vücutça özümlenebilecek duruma gelmiş albüminli öneki – Angola’nın başkenti – Bir sayı. 7. “Abraham besin. 14. Kitap yazma – Mısır turnası – Basit şe…” (Kaya ve toprak çeşitlerini sınıflandırmak kerlerin ortak adı. 15. Akdeniz’de, hapishanesiyiçin geniş ölçüde kabul gören ilk sistemi hazırlayan le tanınan küçük bir Fransız adası – Kalça kemiği Alman yerbilimci) – Sümer su tanrısı – Gümüş. 8. – İstanbul’da bir baraj. Duman kiri – Gemiyi baştan ya da kıçtan halatla 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 karaya bağlama – Ailesini geçindiren kimse – 1 E R N E S T O SHE FOK Baryumun simgesi. 9. “Carl von …” (Bitkileri 24 2 D N A EA F E NAR E 3 MA R C E L L O A H İ GH sınıfa ayıran İsveçli botanikçi) – Karbon, fosfor gi4 O I R KE AN İ J E L bi maddelerin ayrı özellikler gösterebilmesi duru Hazırlayan: 5 N E B İ L O K K A M İ N E D EC İ NN İ GRADO mu. 10. Finlandiya’nın plaka işareti – Benzenden İlker 6 7 E YKE L N İ RE EMA türeyen amin – Mercek. 11. Namuslu – Ayrıntı – Mumcuoğlu 8 H ARZ D CEVAH İ R T 9 L İ A N Yabancı bir haber ajansı. 12. Bir uğur simgesi – NA T AMAM AA 10 L T E T AM İ N VAH İ M Kiloamperin simgesi – Paylama, azarlama – “… 11 E R İ Y İ K KOL ERA A Cruise” (aktör). 13. El sıkrışma – İlave – Bir süs bit12 Y O Z L İ F VE TARAN 13 SAHAL İ N M T E T kisi. 14. Tümler açının sinüsü – Yağmur. 15. ya14 N İ F A K L EGAL KOV pım – Resesif – Endonezya’nın plaka işareti. 15 İ T İ L A F F EN KE L E DOMATES SÖZCÜ ÜNÜN KÖKÜ 'Domates' kelimesinin kökü Aztek dilinde kullanılan 'tomatl' kelimesine dayanmaktadır. Avrupa'ya ilk getirildiğinde bir afrodizyak olarak görülen domatese 'aşk elması' veya 'altın elma' anlamına gelen isimler de verilir. Örneğin İtalyancada domatesin karşılığı 'pomodoro'dur ve 'aşk elması' anlamına gelir. İngilizce, İspanyolca, Fransızca ve Türkçede ise Aztek dilindeki 'tomatl' kökünden türetilmiş isimler kullanılır. İtalya, domatesi mutfağına sokan ilk ülkedir. Domates ve domates ürünleri bu mutfak kültüründe bugün de çok yoğun kullanılmaktadır. Her ne kadar İspanyollar tarafından kıtamıza getirilmiş olsa da; domatesin Balkanlar'dan başlayarak Akdeniz ülkelerine, Orta Doğu'ya ve yakın Asya'ya tanıtılmasında Osmanlıların büyük rolü olmuştur. d ü ş ü n SORULAR TOM DALEY Kaynak: New Scientist: 31 Ocak 2009 2008 Pekin Olimpiyatları’nda İngiliz takımının en genç üyesi olan Tom Daley, henüz 13 yaşındayken Avrupa Serbest Dalış Şampiyonası’nda ödül almıştı. Genç sporcunun bu başarısından esinlenerek düzenlenen bulmaca şöyle: TOM * 13 = DALEY Her bir harfin farklı bir rakamı temsil ettiği bulmacada hiçbir sayı 0 ile başlamıyor. 1166.sayıdaki “Doğa’nın Oyuncağı” isimli bilmecenin yanıtı: Yanıt: 231 Bulmacayı doğru çözen okuyucularımız: Necah Büyükduraİstanbul, Süleyman Çevikerİstanbul, Sait Eslekİzmir CBT 1168/15 7 Ağustos 2009 Soru: DALEY’in temsil ettiği 5 basamaklı sayıyı bulunuz. 31 Temmuz tarihli bulmacanın çözümü Not: Yanıtlarınızı, bilmeceyi düzenleyenlerin eposta adreslerine değil, (reyhan@cumhuriyet.com.tr) eposta adresine veya derginin 3. sayfasındaki "İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ" başlığı altındaki adrese postayla gönderebilir veya telefon ya da faks ile bildirebilirsiniz.