Katalog

Tıp Araştırmaları dızı seçeneğın daha ıyı kavranması ıçın spermın uretım surecıne yakından goz at manın bır yararı olabılır SpBffll FdbrİIOSI ' Erkeklere yonelik blr doğum kontrol hapı sparmin gellşme sürecındeki çeşltli aşamaları hedef alabllir Ersuyu Borusunun Kesıtı SPERM ÜRETİM SÜRECİ Uretım surecının ılk aşamasını oluşturan erbezlerı sperm urcten hucrelerle çevrılı yaklaşık 250 metre uzunlugunda kı ersuyu borularını ıçerır Sağlıklı bır erkek gunde yaklaşık 150 mılyon sperm uretır Ersuyu borusu çepermın en dış bolunıunde yuvarlak tohum hucrelerı olarak yaşaına geçen bu spermler sureklı olarak bolunurlerken, kımılerı yavaşça bu borunun ortasındakı boşluğa doğru yol alır ve orada gelışıp bolunerek zamanld spermı daha çok andıran bır gorunum alırlar Borunun dış çeperınden ortadakı sıvı dolu boşluga uzanan daha ırı ' Serto lı" hucrelerı yavru spermlenn bakıcılıgını ustlenerek onları besleyıp korur ve sonunda borunun ortasınddkı boşluğa sa larlar Yavru spermııı bu yolculuğu 64 gun surer Sertolı hucrelerının bır başka onemlı ışlevı de onları bırbırlerıne ılıştı ren 'guçlu bdğlantıldr' sayesınde kendı aralarındd kanerbezı bankdtı oldrak bılı nen geçırınısız bır zırh oluşturmaları Bu zırh sperm ureten korunmasız hucrelerı mıkroplardan ve kanda oluşan bagışık hucrelerden korur Olgunldşmamış spermler ersuyu borusunun ortasındakı boşluga doğru yaptıkları yokuluk sırasında bu barıkatı aşmak zorunda kalırlar Bu da gebelığı onleyıcı akıllı bır yontem ıçın ılk olası hedefı oluşturuyor Sertolı hucresı çekırçje* Sertolı hurrelerı dakı guclu baöla Ersuyu borusunun ortasın KI boşluk 1Ersuyu borularını çevreleyen tohum hucreleri bolunerek olgunlaşmamış spremlerı uretırler Spermler olgunlaştıkları sırada, dışarıya atıldıkları, ersuyu borusunun ortasındakı boşluğa yönlendirilirler 2 Daha sonra tam olfunluğa eriştiklerl epididime geçerler 3 Dışarıya atılma anına dek menl kanaılında tutulurlar Penıs İLAÇ YARIŞMASI Ne var kı mıglustat barıkatı aşıp da henuz ersuyu borusunun ortasındakı boşluğa ulaşmamış olan spermlerı hedef almak gıbı bır başka etkı de yaratıyor Oxford Unıversıtesı'nden Aarnoud van Spoel ve arkadaşlarının tareler uzerınde yaptıkları bır araştırnid ılaç tedavısınden uç hafta sonra spermlerının doğru durust yuzemedıklerını ve garıp bıçımlere gır dıklerını ortaya koyuyor Mıglustatın do ğum kontrol hapı olarak kullanılması ıçın patent başvurusunda bulunuldugu ıldcın uretımınıyse Cellteth şırketının ustlerıebıleceğı belırtılıyor Ote yandan, Avustralya'dakı O'Donnell ekıbı sper mı andırdn hucrelerın lumtıiL aktarıldıkldrı aşamayı hedef alıyor ve Sertolı hucrelerıne salıverme komutıınu veren sınyalı engelle meye çalışıyorlar Boylece artık spermlerı koyveremeyen Sertolı hucrelerının onları ge rı çekıp yok edecekle rıne ınanıyorlar Geçen Ekım ayında Scherıng şırketının bu sııreçte etkılı ola bılecek ınsan proteınlerının taranması amauyla O'Donnell ekıbıyle bır sozleşme ımzaladıgı belırtılıyor SPERME İZİNYOK Cehr elde ttınt. amau gutmeyeiı bır araştırma grubu olan Nufus Koııse yı nden Yan Cheng ve arkadaşları kaner bezı barıkatından ıkı bıçımde yararlanıla bıleceğını one suruyorlar Barıkatı açık tutacak bır ılacın gelışnıekte olan spermlenn lıazır olmadan engelı aşınaldnna olanak tanıyacagına, ya da sureklı kapalı tutacak bır ılacın ıçerıye tek bır spermın bıle gırmesıne ızın vermeyecegıne dıkkat çekıyorlar Bu barıkatm ışlevının dahd ıyı kdvranmasıyla erkekltre yonelık yenı doğum kontrol yontemlermın gelıştırılmesı yonunde kımı ıpuçlarının da elde edılebıle cegıne parmak basıyorlar Sertolı hucre lerını bırbırlerıne ılıştıren guçlu baglantı ların oluşumunda sıtokın adı verılen bağışıklık sıstemı kımyasallarının bır payı olduğunu ortaya koyan Cheng ve arka daşları geçen Ekım ayında yayımladıkları bır raporla barıkatı kapalı tutacak ıkı ılaç adayını halka duyurdular Bu tur ılaçlar yıne de varsayım nıtelığınde olsalar da sperm gelışıınının ıkınu aşdmasmda etkılı olabılecek bır ılaç zaten var Mıglustat adlı bu ılaç ender gorulen genetık bır bozukluk olan metabolızma dakı bır aksaklıgın glıkolıpıd adı verılen yağlı şekerlerın bırıkımıne yol açarak karacığer, dalak ve ottkı orgdiıldra zarar verdığı Gaucher hastalığına karşı kullanı lıyor O'Donnell ekıbının hedefledığı yapıştırıcı molekullerı yok ederek, spermlenn bakıuları Sertolı hucrelerıne ılışmelennı engellıyor Antak lonıdamıne son derece zehırlı oldugundan, Cheng ve ekıbı AF2364 adlı benzer bır bıleşım uzennde çalışıyor Spermler Sertolı hucrelerı tarafından lumene aktarıldıktan sonra, sonunda bırleşerek epıdıdımısı oluşturan ıç ıçe geçmış kanallara gırerler Scherıng şırke tı spermlenn son bır olgunlaşma surecın den geçırıldıklerı epıdıdımısdekı olası he deflerın ıncelendıgı araştırmdlara destek verıyor Banyo dolapları 'erkeklere' ve 'kadınlara' etiketli doğum kontrolü haplarla dolacak. 15 DAKİKA ÖNCE Gelgelelım Cheng ve ekıbı onları gerıde bırakmış olabılır Cheng ve arka daşları 80 lerden berı lonıdamıne adlı bır kanser ılacının erkekler ıçın bır doğum kontrol hapı olarak kullanılmasının yollarını araştırıyorlar Soz konusu ılaç Epıdıdımısten geçen spermler boşdlmadan oncekı son durak olan, menı kandlında toplanırlar Bu kaıidlın kesılıp bdgldiıması en etkılı ve en kalıcı dogum kontrol yontemı sayılı yor Bu yontemın gerıye donul mesıne olanak tanıyan RISUG (spermlenn gozetım altında gerı donuşlu engellenmesı) adlı bır bıçımının çok yakındd yaşamd geçırılebılecegı belırtılıyor Hındıstan da gelıştırılen bu yontem menı kanalına gevşek bır polımer oluştu ran bır sıvının enjekte edılmesınden oluşuyor Bu polımer spermltrın geçışını engellıyor ancak spermatık sıvıyı etkılemı yor Polımerın bır kımyasalla yok edılme sı surecı tersıne çevırıyor Menı kanalına ıılaşan spermler artık eyleme geçmeye hazır oluyorlar Ancak bu son aşamada da etkılı olabılecek bır ılaç var Bu yaklaşımın otekılerden çok daha agır basması hem kadınlar hem de erkekler ıçın geçerlı olabılmesı Harvard Tıp Fakultesı'nden Davıd Clapham ve arkadaşları 2001 yılında ya. nızca sperm hucrelerının zarında bıılunan bır kalsıyum lyonu kanalı buldular Bu kanaldan yoksun bırakılan fareler ureten araştırmacılar spremlerının yu murtaları dolleme yetısinden de yoksun kaldıklarım ortaya koydular Kaıidlın yalnıztd olgun spermlenn kuyruklarında bulunmasından oturu yan etkılerın de en az olduğu bu yontemın kalsıyum kanalını tıkayacak molekullerın belırlenmesıyle agızdan alınacak bır doğum kontrol hapına donuşturulebılecegı ne ınanılıyor Bu hapı erkeklerın sureklı almaları gerekmıyor Cınsel ılışkıden 15 dakıka once alınması yeterlı oluyor Kadınların da ka nal tıkayıcının yeterlı bır duzeye ulaşma sma olanak tanıyacdk bır o kadar sure tanımaları gerekıyor Her ıkısının cınsel ılışkıden hemen sonra hapı alnıalarının bıle ışe yarayabılecegme ınanılıyor Cınsel ılışkıden hemen once, ya da sonra alınabılen ve cınsler arasında eşıt lık sağlayan bu dogum kontrol hapı kusursuz bır seçenekmış gıbı gorunuyor Ne var kı, testosteron esaslı bır doğum kontrol hapının otekılerden onct pıyasaya çıkma olasılıgının çok daha buvuk ol duğuna dıkkat çekılıyor Bu arada kesın olan bır şey var Erkekler ıçın akıllı bır doğum kontrol hdpının yaşdina geçırılme olasılıgı da her zamankınden yuksek Beş yıla kalmadan tum dunyada banyo dolaplarının ' erkeklere ve kadınlara etiketli doğum kontrol haplanyla dolup taşması ışten değıl Rita Urgan Kaynak New Suenüst 10 Ocak 892/17 24 Nısan 2004