Katalog

Trafikte 17 yanlış inanış • Usta surucu, duştuğu problemden kazasız sıyrılmayı bilir! Ydnlış Çunku us ta surucu probleme gırmeyen surucudur Kdrşısmd çıkdbılecek her turlu tehlıkeyı onceden gorebı lır ond gore tedbırmı onceden dkr Problcmlcrlc ugraşmaz 1 guncel tıp Kapsül Endoskopi Dr Mustafa Çetiner Rıchard Fleıscher'ın yonettığı ve başrollerını Stephen Boyd ve Raquel VVelch'ın oynadığı 1966 yapımı "Fantastıc Vo yage" ısımlı fılmı pek <,oğumuz anırmarız Soz konusu fılmde, suıkasta kurban gıden onemlı bır bılım adamının beynınde olu şan pıhtıya ulaşmaya çalışan doktor ve bılım adamlarının çabaları anlatılmaktaydı Hekımler, mınık bır kapsule sığacak olçulerde kuçulup bılım adamının beynıne doğru heyecanh bır yolculuğa çıkıyorlardı Gunumuzde de bu fılmdekıne benzer mınık bır kapsul pek tabıı ınsansız bılgı edınılmesı zor olan ınce bağırsaklar hakkında hekımlere değerlı bılgıler vermeyı başarmaktadır Kabaca tanımlamak gerekırse sındırım sıstemı, uzunluğu 6 7 metreye ulaşan ve ağızdan başlayıp anuste sonlanan bır tup sıstemıdır Bu sıstemın ust ve alt bır kaç metrelık knmı en doskopık olarak kolayca goruntulenebılmektedır Oysa bu tu pun orta kısımlannı oluşturan ınce bağırsakların goruntulenmesı ve buradan kaynaklı hastalıkların tanısı oldukça guçtur Daha oncelerı ınce bağırsaklar, baryum gıbı radyoopakt maddeler ıle radyoloıık olarak goruntulenmeye çalışılmakta ancak yorumlama veya lezyonun goruntulenememesı gıbı nedenlerle onemlı tanı yanlışları yapılabılmekteydı Bu tetkıkın alternatıfı olan "enteroskopı" ıse uzun endoskoplar gerektırmekte ve uygulama sırasında hastaya ıstırap vermektedır Ustelık, hastanın bunca guçluğe katlanmasına karşın enteroskopı ıle ınce bağırsakların ancak bır kısmı goruntulenebılmektedır Yan lış Dıreksı yon saate goıe 9u çeyrek ge çe tutulur Bu pozıs yon acıl bır durumda her ıkı yorıe eşıt mıktarda dıreksıyonu çevırebılecegınız tek pozısyorıdur 1 aracın ılerı hareketı devam eder ve durma mesafesı uzaı Dogrusu pa nık frende fren pedalı U7erındekı ba suıcı azaltaıak lastıguı donmesını sagiamaktır Ancak ayak fren peda lından kaldırılmamalı ve fren yapma ya devam edılmelıdıı • Doğru takip mesafesi hızın yarısıdır! Yanlış Bu yontem kullanışlı ol mamakla bıılıkte hata payı yuksck tır Ideal takıp mesafesı (kuru hava dd) 2 sanıye aıkadan takıp etmektır Yagışlı havalarda veya yuk duru munda bu sure 3 4 sanıyeye çıkarü malıdıt 1 • Otobanda tamam ama, şehir içinde emniyet kemeri takılmayabilir! Ydnüş1 Emniyet kemeri hayat kurtaran en onemlı guvenlık gerecı dır 50 km/s hızda meydana gelen bır çaıpışmadd otorıuıı ıvındekıler emnıyet kemeri takmadıklan takdır de 4 katb bıı buiddaıı d^agı duş meyle pşıt şok yaşar • En iyi koltuk pozisyonu, surucunun en rahat ettiği pozisyondur Yanlış1 burucunurı docjru kol tuk pozisyonu oncelıkle otomobıle hakım olabüecegı ne çok uzak ne de çok yakın bırpozısyondur Koltuk mumkun oldugunca dık olmalıdır Dıreksıyorı 9 15 pozısyonundayken kollar dumdu7 olmamahdır Ideal dırsek açısı 1/0 ıle 135 derece cıva rındadır Evımızde TV seyrettıgımız koltuk pozisyonu çok rahat olabüır ama bu pozısyonda otomobıle ve trafı^e hakım olabılmel çok 70rdur •Dortlu ikaz (flaşor) tunele girince yakılır! Yanlış1 Dortlu ıka7 sadece tra fiğe telılıke yaıattıguuz durumlarda yakılır Yanı olası bır kaza veya anza hdlmde Tuneldc kısa farların açık olması yeterhdıı • Arkada oturanlar için emniyet kemeri takmak gereksizdir! Yanlış1 Motorhı aıaçlar bıı ye re çarptığında hemen durur ancak ıçıııdekı yolculaı aynı hızla bır yero çarpana kadar ılerlemeye devam edcı Arkada oturanlann da yaşam haklanm kuUanmalan ve emniyet kemerleıını takmalaıı gerekır Her ne kadar henuz kanunen ?orunlu ol rnasa da yolcularırı guvenlıgı ıçın gelıştuılmış olan emniyet kemerlerı hdyat kurtdrır • Cunduz kısa farları yakmak trafiktekilerin gozunu alır! Ydnlış1 Gunduz kısa far yak mak daha erken farkedılmenızı ve sıze tehlıke yaratacak olan kışılere kendınızı dahd eıken gostermenızı saglar Gece yakılan kısa farlar go 7umuzu daha çok dlır Sddece kapa lı ve yagışlı havalaıda degıl guneşlı havalarda ve hızlı yol kesımleıınde de kısa farlann açüması kendı sunış guvenlıfi|inız ıçın onemlıdır İlk uygulama Ince bağırsaklann goruntulenmesınde gun cel çozumlerden bırı "kapsul endoskopı"dır Marmara Unıversıtesı lıp Fakultesı Iç hastalıklan Anabılım Dalı, Castroenterobji Bılım Dalı oğretım uyesı Prof Dr Erol Avşar'ın kapsul endoskopi hakkında soyledıklenne kulak verelım 'Bu yontemın mıladı 1999 yılında Israıl or du%u ve NASA'nın ortak gınşımlen ıle M2A denılen bır kapsul endoskopun gelıştırılmesıdır Sozu edı len "hap kamera" 26 mm boyunda, 7 / mm enınde olup bır antıbıyotık kapsulu buyukluğundedır Ağırlığı sadece 3 5 gr olan bu kapsulun ıçınde ısık kaynağı, anten, pıl, verıcı ve renklı vıdeo aygıtı gıbı bır çok cı haz bulunmaktadır" Ulkemızde bu yontemın ılk uygulayıcılarından olan Prof Dr Avşar, yontemı şoyle anlatmaktadır "Aç gelen hastanın belıne bır kemer ıle sıstemın alıcısı yerleştırılır ve "hap kamera" hastaya su ıle yuüurularak 8 saat sure ıle goruntu kaydedılır Hasta bu sırada gunluk aktıvıtesıne devam edebılmektedır Sozu edılen 'hap kamera ya da dıger adı ıle 'kapsul endoskop" sanıyede 2 renklı revm çekmekte ve bu sayı ıslem sonunda 5070 bıne ulasabılmektedır Islem sıra sında hastanın belındekı alıcıya nakledılen goruntuler ıslem so nunda bılgısayara yuklenmekte ve ınce bağırsaklara aıt hasta lıklann goruntulenmesı mumkun olabılmektedır Tek kullanım lık olan "kapsul endoskop" ıse doğal yollardan dışkıyla atılmak tadır" Kapsul endoskopi ıle ınce bağırsaklarda kanama, ulser, bağırsakların ıltıhabı hastalıklan ve tumorlen gıbı bır cok pato lo/ı goruntulenebılmektedır Yontemın kalp pılı kullananlarda ve hamılelerde uygulanmaması gerekmektedır Hastalann, ahaz uzerlerınde ıken Magnetık rezonans (MR) makınesı ve rad yo verıcılerıne yaklaşmamalan da onenlmektedır Prof Dr Erol Avşar'ın belırttığıne gore yontem dunyada toplam 30 000 hastaya uygulandı, ulkemızde halen 6 merkez de 50 cıvannda hasta uzerinde denendı Teknığın yenı olma sı, yeterlı deneyımın henuz oluşmaması, fıyatının pahalılığı, halen bazı lezyonlann gozden kaçabılmesı rıskı, yontemın onemlı ve aylması gereken sorunlan qıbı gorunmektedır mcetıner@>ıj(ir com •Motorlu araçlar lastiğin uzerinde gider' Yarılış1 Motoılu aidçlaı Idstıgm ıçındekı havanm U7erınde gıder Eğer lastıgın ıçırıde hava yoksa hıç bır yere gıdemtzsırıı/ Dogıu lastik havası ayağıni7dakı ayaUabınuma rası gıbıdır Ayagmızı sıkan veya bol gelen bır ayakkabıyla nasıl yumye me7senı/ otornobılırı yol turuşu da aynı şekılde bo'iılııı • Lastik havalarını duşuk tutarsak, hem daha iyi tutunur, hem de daha konforlu olur! Ydnlış1 lastik havahıının ara cın fdbııkd değerımn dlündd olına ması gerekır Hatta yuke vo yolcu sa yısırid gore drürılmdlıdır Çunku ııuk lastıgın tabanı ycrc yayıhrak daha iyi tutunma sdglamdz Aksırıe taba nın ortdii yukarı kalkar vc yol ıle te rndsı kesılır tnık lastıklerın ydlnız onıuz kısımları yeıe bdodi Lastık ınıkken kayma hareketlerı çok daha duşuk hızlardd bdşldi fıen mesafesı U7ar dıreksıyon harekptlprınp daha geç cevap aürm Belkı dahd konforlu sunış yaparsıni7 ama konforlu şekıl de yoldan çıkar konforlu şekılde çarparsını/1 • Ani frenlerde once frene basıp, durmaya yakın debriyaja basarsak, motor kompresyonundan faydalanıp daha kısa mesafede dururuz! Yanlı^ hıı etkm yavaşlama frenle debrıyaja aynı an da basılaıak yapılu Boy lece fren anında motor devre dışı bıidkılaıak motoran aracı üeı ı gotur me kuvvetı yol edılır 1 • Çocukları uyarmak için korna çalınır! Ydiık/ ÇocukJaıı uyaınıak ıçın korna çalınma?1 Korna onların panığe kapılıp beklenmedık bıı roik'ıyon vermelennp yol açar Fn ıyısı ıyıce yavaşlamak ve gerekırse duınıaktıı • Yoğun siste en iyi gitme yontemi dortlu ıkazları yakmaktır! Yanlış' Yo<3un sıste en ıyı gıtme yon lemı hıç gıt memekti) Çun ku sıstp daha ıyı goren surucu yok tuı dalid vok ı ısk dldiı sumcu vaıdıı Gonış mesafpsı ypterlıyse sıste sarı cdrrılı gozlukleı tdkdidk sıs lam balarını ve kısa farları yakmak sıleceklerıni7i çalıştırmak yerın kayganlaştıgını dıkkate almak takıp mesafesmı artırmak ve sollama yap mamak daha guvenlı yol almanıza yardımcı olur • ABS (Antiblokaj Fren Sistemi) mekanik frene gore çok daha kısa mesafede durdurur! Yanlış1 ABS fren <, ı, n n I ıı bıı araç tekerleklerm kızdkldiridsını onleı ve fren sııasmda mancvra ya pılabılmesını sagiaı Ancak daha kı & mesafede durduımaz d Bılınen fren bagıntılarında (ren uzunlugu aıacın doıt tckerlegının de TAM BLOKE olup (yanı donme den) kayardk yol uzeımde lastik ızı bıraktığı durum ıçın hesaplanır Ya yınlanrnış olan tuın fıen boylaıındakı kabul boyledu 1 lalbukı ABS teker leklerın tam bloke olmdsını engell • Sıcak havada, lastiğin ısınmasını dengelemek için las tik havaları indirilir! Ydnlış1 Lasügın ısınrridfaiııın en buyuk ncdcnı havanın cicak olması değıl lastik hdVdldrının duşuk olmd sı ncdcnıyk LUık yanaklcirının daha tazld esnemesıdır • Yağmurda inik lastik da ha az kayar! Yarılıs.1 İnik ldsükte su boşalt nıa kinallan kapandıgı ıçın yagmur suyurıu çok ddlid AA boşalür hattd boşaltamaz vc su uzerınc çıkma ve su yastıgı uzerrnde kayrrid (aqudp lannıng) çok daha duşuk lıızlarda başlar • Mekanik freni olan bir otomobilde fren pedalım pompalayarak daha kısa mesafede durulabilir! Ydiılı.;1 F'onıpaldnidk ıçın ayak fıen pedalı irorınden çekıldığınde •Direksiyon saate gore 10'u 10geçetutulur" • Unutmayın! Hayatımz boyunca olumlu bir trafik kazası geçirme olasılığınız %33'tur Rus ruletinde bile bu oran %17'dir Lutfen, trafikte araç kullanmanın bir yaşam işi olduğunu hiçbir zaman aklınızdan çıkarmayın T'rol Dr Ergun Cedızlıoğlu