Katalog

Yaşam sözlüğüne yeni sözcükler 50 lı yıllardd ydşarnın genetık şıfresını çozen bılım adamlan bunun yalnızca 20 sozcuk ya da tum yaşam bıçımlerınde gorulen yığınlarla proteınlen oluşturan 20 farklı amıno asıtten ıbaret olduguna dıkkat çektıler Gelgelelım 1986yılınddbulundnyenı bır amıno asıt uzerındekı tartışma ancak bugun sonuçlandı ve bunun yenı bır sozcuk oldugu karar laştırıldı Oncelerı bu amıno asıtın sapkın bır tur oldugu duşunulmuştu Ancak Ohıo Eyalet Unıversıtesı bıyo kımya uzmanı Michael Chan ve arkadaşlarının bır amıno asıt daha bulmaları uzerıne 22 ve 23 culerın de yolda olabıleceğı goruşu agırlık kazandı 21 ve 22 cı amıno asıtler kendılerme ozgu genetık bır şıfreye sahıp degıller Bunlar genellıkle pro teın uretımmı durduran DNA dızgesırıdekı bır degışıklıkle proteınlere yerleştırüıyorlar Evren dev bir işlemci olsaydı. U7ay dev bır bılgısayar olsaydı şımdıye kadaı çok sa yıda ışlemı tamamlamış olur du dıyen Ameı ıkdlı bır fızık çı evrenın ılk patlamadan bu yana kaç ışlem yaptığını he sapladı Seth Lloyd (Massdchusetts Teknolojı Enbtıtuou) şoylp bır soru sordu Büınen en buyuk fızıksel sıstem olan evrenın ışlem kapasıtesı ne olabılır' Fızıkçı uzayda ne kadar bılgının barındıgını ve evıemn ılk patlamadan bu ya na tdhmınen 14 mılyar yıl ıçın de ne kadaı ışlem yaptığını hesapladı LJoyd un Physıcal Revıevv Letters dergısınde dçıkladığı rapor gerçekten de doğal kozmık boyut sırası na uygun sonuçlara ışaret edıyor Araütıı niduıun tıesapld nna gore hıpotetık dev ışlem cı u veya 1 bırımıne donuşebüen en az 1090çıftbıııme sahıp Lvrenın şımdıkı durumuna ulaşabılmesı ıçın kozmık bügısayarın bu Bıtlerle 10120 temel ışlemı yurıno getırmış olması gerekıyor Pekı ama evre nı nıye bır ışlemcı olarak gorelım kı ? Lloyd da gore esas paıalellık dunyayı kuantum tızıcjinın bakış açısıyla gozlemledığımızde oı tayd çılayor Bır parçacık bır ku ıntum konumundan dıgerme at ladığmda bu sureç bır Bıtın 0 bılgı bırımınden 1 e atlamasıy la karşılaştırılabüır Ve bır pozıs yondan dığerıne geçışte enerjı gereklıdır Fızıkçı buradan yola çıkaıak kozmık ışlem ddımldrını dd bul muş Evrende varolan tum ener jı mıktdrını Eınsteın ın E=mc2 formuluyle yaklaşık olaıak he sapladıktan sonra evrenın yakld şık yaşı ve uzaydakı enerjı yo gunlugu boylece lloyd u gereklı ışlem operasyonuna goturmuş Bılım adamı ışlem ddımlaı ındarı proton notron elektron veya foton gıbı temel parçdcıkldiın hdreketlerı ve karşılıklı etkılerını anlıyor Bu açıdan bakıl dıgında evren geçen zaman ıçınde kendı dınamık gelışımmı hesaplamakla meşgul Işlemlerın gehşımıne bağlı olarak da Mikropta bulundu Chan ve aıkadaşları pyrrolysme" adı verılen yenı amıno asıdı Methanosarcına adlı bır mıkrobun ıçmde buldular Buyukbaş hayvanlann bagırsaklann da rastlanan bu rmkrop organık molekullerı ayrıştınyor ve yan urun olaıak metan uretıyor Pyı ıoly&ıne oı qanızmanın metan ureten proteınlermden bınnde yer ahyor Proteınler amıno asıt zıncır enn l den oluşurlar Genlerde DNA harflerının dızgesı amıno asıtle rın duzenını belırler Uç harflık heı bır DNA dız gesı bır amıno asıdı oluşturur Doıt faıklı DNA harfi ya da tabaru olması nedenıyle ancak 64 ola&ı uç tabanlı bıleşımden soz edılebılece gınden kırm amıno dsıtlerın bırden çok uçlu dızgeye sahıp olmalan gerekıyor Gen dızgesındekı bılgının proteıne donuşmesı ıçın bırkdç dşdrnddan geçmesı gerpkıyor llk olarak bır gen ılotı RNAsı adı verılcn ve hucıe kıomozo mundan protem fabrıkasına taşman bır molekule kopyalanıyor Ardından aktarım RNA'ları ddıyla bılı nen ve dinırıo asıtlerı tdşıyan rnolekuller ıletı RNA sına ılışıyorlar Bunlar ılotı RNA sına dı?üdıklen sırada ay rılıp pıotemlere donuşmeden once amıno dsıt zıncırı oluşuyor Metlidnosarcınd mıkrobu pyrrolysıne ı kullanmasına olanak sağlamak amacıyla bu duzenek uze rınde epey bır oynama yapmıştır Mıkrop molekulu oluşturmak ve onu taşıyacak ozel bır aktaı ım RNA sı nı yaratmdk ıçın bır oksılıkla 20 temel amıno asıtlerden bırını degışnrmek zorunda kalıyor Uzmanlar ev rım suıecının bellı bır aşamasmda 'dut' anlamınd ge len bır DNA şıfre sozcugunun degışerek pyrrolysın aııldinına geldığme dıkkat çekıyoılaı 1 u dpgışımın nasıl gerçekleştıgı büınmıyor A J ıl Utah Unıversıtesı genbılım uzmanlarınddn John Atkins hucresel duzenegın dur şıfresını ço7 mesı ıçın 2 sanıyelık bır sureye geıek duyaıken sıra dan amıno asıtlen temsıl edenlerın ışlenmesının yal nızca 30 müısanıye almasının bır ıpucu sayüdbüece gını dıle getırıyor Aradakı bu fdrkm degışıme uğ ramış aktanm RNAsının genelde protem zıncııını sona erdıren molekulun yerını almasına olanak tanıyabüeceğıne ınanılıyor Kaygı tohumlan erken yaşta ekiliyor Enşhnlerde gorulen kaygınm kokenmde çocuk luğun ılk evrelennde smır uktarıcı alıcılaımdah bozuk luklar yatıyor Araşürmacılar bellı bu seıotonm ahcısıyla ılqılı qenı bozuk olan genç farPİPiın huyııduklennde kaygıh bır Ln/ilıge buruıı duklpnn ortaya koydulaı Elde ecİJİe/j bulgulaı kayqınm baş gostermpvn den (,ok üalıa onceiü olayla nn mcelenmesı gerektığını gostenoı Kaygı duıumuna larşı onerılen ılaçlann bu yuk bır bolumunun htdcfuu İA tunı sprotonın ahcılan ohışturuyor Bu ılaçlar ışe yaıamakla bııhkte araştır macılar serotonm İA ahcılannm ne zaman vc bcynın neıcsmdc devıeye gırdıklen konusunda Let,m bır bılgı ye sahıp değılleı RenS Hen ıle Columbıa llnı vorsıtosı vc Phüadclphıa Çocuk Has lanesmden meslektaşlan bu jonıya bır yanıt getırmek amacıyla seroto nın İA ahulaımı îbledıklermde dev reyc ^okııp çıkartahılpcpklfi ı tuırİP farclcr urettılcı Hen ve otetler tarahndan da hd oncv yapılan dra^tuıudldr heym len \erolonm İA alınlanndan ynk sun olan faıelenn kaygı tesüen/ıde yuksek puanlan topladıklannı ortaya koyuyordu Bu fareleı ozellıkle açık alanlardan urkııyor yenı ortamlara uyum sağlamakta zorlanıyorlardı Bu durum alıcılann kaygıda onemlı bır Nadir Paksoy, Sitoloji Akademisi'nin Eğitim Komitesi Başkanı Sıto patolog Prof Dı Nadıı Pdksoy dunydddkı sıtolojı uzmanlarını bunyesınde toplayan Ulus laıaidsı Sıtolojı Akademısımn (1AC) Lgıtım Komitesi Başkanlı ğı ıid je^ıldı Bu konııtenın goıevı Mtolojıyı dunydda yaygmlaştııacak projeler uretmek Komıte ABD Hollandd Alrnanya Japonya ve Is panyada konunun uzrndnı tanın mış bılım ddamlarından oluşuyor Sıtopatolojının erken evıede kdiı sen teşhıs elme açısından onemlı ışlevleı ı bulunu yoı Oıneguı Batı da orta yaş dılımmı geçen her ka dınm yılda en aı 1 \ ere yaplırnid sı salık verılen pap smeaı testı ıle rdhurı agzı (seıvıks) kansetme yol açabüecek hucre bozulmaları saptanıyoı Bu ışlem sıtopatolojı nın goıev dldnırid gırıyor Sıtolojı nm bır dığer pıatık yonu ıgne as pııasyon bıyopsısı teknıgı Bu yontemle şuınga ıgnesı ıle alman hucre orneklen baş boyun meme tıroıd bezındekı yumrulaım ıyı /kotu huylu olduguna kardr ve rüebılıyor Kolay pratık ve ekono rruk bu tanı yontemı oldrak kabul edılıyor payı olduğunu gostenyordu ( Natu iti 28Maıt) Ehp ddlid bonra kaygıya neden olan alıcmm yaşamm hangı cvrcsmdc etkılı olduğunu be lırlemek uzere serotonm İA alıcısmı bellı zamanlarda devreye sokup çı karttılar Sonuçta çocuklukta ahcılar dan yoksun olan faıelerm alıtudi daha sonra yenıden devreye sokuka da aynı deneylcrde kaygıh bır tavır iprgıledıklenne tanık olundu Gelgelelım yaşanvn daha geç bu evresın de ahularını yıtıren larelenn normal davrandıklan goruldu Ba da alıcum ozellıkle yaşamuı ılk evrelennde ethh olduğunım bır gostergesıydı Kalıfomıya Unıversıtesı davranıssal norogenetık uzmanı Laurence Tecott a gore aıaşürmanm ılgınçhğı ve yenıhğı serotonının bıreyın doğasmın oluşmasmda ethlı olabıleceğı goruşunu gundeme getırmesmden kaynaklanıyor 798/4