Katalog

Cönülden Bilime Ahmet Inam Tatiliniz geldi mi? Tatili hak ettik. Havalar ısındı. Okullar kapandı. Izne çıktık. Doğru tatile. Bir yılın yorgunluğunu atmak için. Guzel bir tatil yapalım. Hiçbır şey yapmadan. Eğlenerek. Bol bol uyuyarak. Oyun oynayarak, Tatilimizi onceden planlayalım, ne yapmak âdetse tatilde onu yapalım. Dostlarımız, komşularımız ne yapıyorsa. Tum bu yargılarda nice yaşama özurü var! "Tatilim geldi", "tatile gidiyorum." Gerekçeniz bu mu tatile gitmenizin? Hangi yanınız istiyor tatili? Bedeniniz mi? Çok yoruldu bedeniniz, onu mu dınlendıreceksiniz? Alışılagelen bir yaşam gidişinin dışına çkııp, rahatlamak mı istiyorsunuz? Hep aynı şeyleh yapmaktan bıktınız da, farklı bir şeyi mi deniyorsunuz? Neyiniz tatil yapacak? Bedeniniz mi? Duygulannız mı? Duşuncelerinız, aklınız mı? Çevrenizle olan ilişkileriniz mi? Tatil, bir sıçramayı, farklı bir yaşama ufkuna geçışi soyluyor çunku. Aynı yaşam düzleminde kalarak, alışkanlıklarımız içinde surdurduğunuz tatil, tatil mı7 "Elbette!" diyebılirsiniz. "Huzur buluyorum, yılın yirmi gunu, aynı dınlendirıcı ortama gırmekten." Bu alışkanlık tatili. Sizin için tatil ufuk değiştirme değil. Kan değişimi, ruh değişimi değıl. Leyleklerin goçu gibi. "Mevsimi geldi. Çalar saatim tatili çaldı. Çıktık." Bedenim istiyor muydu? Bilmiyorum. Duygulanm? Aklım? Dışarıdan, bir tatil düzeninin buyruğu doğrultusunda, kalkıp, çoluk çocuk tatil yapıyoruz. Tatilimiz gelmediği halde. Içimden geldiği, beden, duygu, duşünce, çevre bütünlüğüm istediği için değil de, şu ya da bu biçimde dayatıldığı için çıkıyoruz tatile. Önceden, guneş kremleri, deniz yatakları, mayolar alınıyor. "Geçen yıl çok eğlenmiştik, yine aynı yere." Nasıl bir eğlence? Bir kez eğlenilen yerde, yeniden eğlenilir mi? Neden? Neyimiz eğleniyor, eğlenirken? Bedenimiz mi? Duygularımız? Duşuncelerimiz? Çevremizle biıiikteliğimiz? Bu, dört boyutlu tatilin, ayrı ayn değil de, bir arada, bir ahenk içinde yapılması gerekmez mi? Hem bedenim, hem duygulanm hem aklım hem çevremle olan ilişkim, bir arada tatil yapmalı. Insan olarak bütünlüğüm tatil yapmalı. Çevremin, çevremle ilişkılerimın tatili, onların bir anlamda değişmesi, dönüşmesi, devinmesi, kendini yenilemesi demek. Aklımın tatili, duşuncelerimin özgurluğe açılması, anlamsız zincirlerden kopması anlamına gelebilir. Aklımın uzerindeki baskıların,, kendi kendine yaptığı çeşitli zorlamaların etkisinin azaltılması demektir. Aklımın, hele işlevi olan, çalışan, yorulan,. araştıran bir akılsa, farklı anlama, kavrama, yorumlama, yaşama ufuklarına ihtiyaa vardır. Tembel aklın bile, harekete geçebilmesi için belkı, tatilden oğreneceği olabilir. Duygu tatili, gergin, sıkıcı, acı verici duygusal çıkış anlamına gelebilir. Beden ise elbette yorulabilır. Değişik koşullar ve çevrelerde, ortamlarda kendini sınamak isteyebilir. (Dağa tırmanma, yüzme, yamaç uçurtması ile uçma ya da farklı bir coğrafyada yürume gibi!) Zorla tatil olmamalı, diye düşünurüm. Insan olarak beni zor kılan butunluğum dilerse, tatil olabilir. Deyim yerindeyse tatilim geldiğinde. Ne zaman gelir tatilim? 0 benim, ne denli özgür, özgun, özerk, özgül (kendine özgu!) özlemli yaşadığıma bağlıdır. Yazık ki çağımda tatilin mevsimi, mevsimleri var. Bu mevsimler, benim var oluşuma, yaşayışıma uymayabilır. (Orneğın bana uymuyor. Her tatile gidış, vazifeye gidiş gibi. Hayata karşı verdiğım onemli bir odun, tatil. ("Imdat, yetışın! Tatile gidiyorum" diyesim geliyor!) Yaşamın belli bir temposu, ritmi var. Tatilim gelmeden gittiğım, hayatın bana dayattığı tatiller içinde surükleniyorum. Tatilim, beni vareden dortlu boyutu anlamlı yaşadığım zaman, tatilim geldiği zaman başlar. Yazlığa, kışlığa, "bir yerlere" gidemesem bile, yaşam bana bir tatildir artık. Odevlenmı savsakladığım, tembelleştiğim için değil; yaşamanın kendisini bir tatile çıkmak olarak gorduğum için. Yaşam tum ciddıyetiyle bir oyuna donuşur, içimdeki çocuk, kovasını küreğini alır, kumsalda biraz sonra hoyrat ayakların ya da kayıtsız dalgaların yıkacağı kuleleri yapmaya başlar. Işlerden yorulmam, gerilimim kalmaz; yaşamın karabulutları arasından sıcacık yaşam şenliği guneşi doğar içime. Tatili gelene, bunu anlayabilip, gerçekleştirene ne mutlu! 798/2 Mars'ta buzdan okyanuslar var Odyssey, gezegenin yüzeyinden yayılan 3 tür radyasyon bellrledl. Bu bulgular, uıyun nerelerde bulunduğunu gös terlyor. lon'un planı, Mars'ın kıraç, kapladığma ilişkin kuru topraklara sahıp bir kara parçası mı, yoksa topraklarınm al kanıtlar buldu. Bu tuıda yaşaın olduğuııu gostererı buyuk okyanuslar saklayan bir gezegen mı gelişme, Kızıl oldugunu saptarndktı Yeraltında su veya maden daman bulmaya yarayan çatal şeklındekı çubukiann yuksek tek olasılıklarını nolojılı bir turunu gelıştııen Boynton1 un tek yapması gereken, bu cıhazını güçlendirdi Mars'ı ınceleyen bir uyduya yerleştırmek ıçın NASA'yı ıkna etmektı BoynHayat, bu kadar soguk bir yerde başlaton, 1992 de, kızı ıkmcı sınıftayken, bu mış olabilir mı 9 Guneş sıstemmdekı olası CT'lerı ıncele nu geıçekleştudı Ancak guneş sısteyen NASA uzay bılımcısı Michael Meyer "Asıl bulunmınden geçen araç 11 ay sonra havaya uçarak parçalara ması gereken, okyanuslarm Mars'takı yaşam sureleııdıı" dyııldı 1999'da kızı lısedeykra Boynton Polar Lander ıle dıyor Dunya uzermde suyun, oıgarıık kımyasallarld etkılebir kez daha denedı Araç, Maıs'a kadaı gıttı, ancak geze şerek yaşamı başlatması, 400 müyon yıl sonra gerçekleş gerıe çarptı 2001 Nısan'ında cıhazlann bulundugu NA tı Ancak jeologlar, Mars'takı okyanuslarm bu kadar uzun SA'ran Odyssey adh uydusunu taşıyan Delta II gonderddı sure dayanabüecek guçte olduklaıını duşımmuyoı Kuzey Kontrol kulesı gemıyle arasmdakı radyo üenşımmı kay dogudakı duzluklerm tam ortasmda genış bir havza olan bettı Boynton, Iş aıkadaşlarırn vazgeçmemı soyluyordu ve Mars'ın erı buyuk okyanuslarmdan bııının eskı yuzeyı Haklı olduklarını duşunmeye baslamıştım" dedı olan Oceanus Borealıs'ın fotografları, kalıcı bir kayıyla ılgı Boynton, uçuncu denemede şanslıydı Mars'a dog lı herhangı bir kanıt sunmuyor Arızona Uruversıtesı'nde ru üerleyen uydu Maıt'ta ırıerkeze verı yollarnaya başlagezegen jeoloğu Vic Baker "Bu okyanus buyuk olasüıkdı Yuksek teknolojılı çubuk, su kumelerıru ışaıet edıyoı la geçıcıyd: Bir kaç bm yıl var olmuş olabdır" dedı Bu su du Boynton, 'Mıchıgan Golu'nun ıkı katma eşıt buyukluk re, buzullaım oluşumu ıçın uzun, ancak yaşamın başlama te su keşfettık" dedı Bılım ddamlaıı, Maıs yuzeymde yılsı ıçın kısa bir sure lar once su bulunduguna ılışkın ışaretlerı bulmuştu 1996'da fırlatılan Global Surveyor Kuresel Inceleyıcı adlı uydu hâlâ Dunya'dakı su oyuklaı ma çok berızeyen dere ve Yeraltı okyanusları kdnyonlanrı enstantane fotograflarını gonderıyor Ancak, Bazı jeologlar, Mars'ın yer kabuguyla yer ozu aıa Maıs'takı bunca suyun neıeye gıttıgı halâ bılınrruyor smdakı sıcak ve sıvı katmanında, çok buyuk oranlarda su Bugun suyun yıllardır yuzeyın alhnda donmus hal haznelerı bulunduguna ınanıyor Bu suyun buyuk bir kısdc saklandıgı sanılıyoı Maıs hakkındakı sorı bulgular, nıı geçmışte volkanlar aracüıgıyla dışarı çıktı ve yer kabu gozlerı yeniden guneş sıstemıne çevırdı Mars her zaman gunda buz olarak süaştı Fotograflarda da, suyun yeraltuıDunya dışınddkı canlılaı ın (ET) yaşamasına uygun bir yer dan yerustune çıkması ıçın geçıt olarak gorev yapan dere olarak gorulmuştur Yaşam olup olmadıgına üıskın aıaştuleı goruluyor malarda, su her zaman lyrye ışarettır Odyssey, Mars'ın B ill Boynton "Buyuk Fıkn"nı buldugunda, ük ç o cugunun dogmasını bekleyen ve tutkuyla Maıs'ı araştıran bir gençtı Boyn Odyssey uydusu, buzlardan oluşan okyanuslarm Mars'ı Gezegeride yaşam hem kutuplannda hem de ekvatora dogıu bolgelerınde suya rastladı Odyssey'ın ta rayıcüan gezegen yuzeyırun sadece 1 metre altına ınebüıyorlar, ancak bu derın lıkte beklenüenden daha fazla su bulundu, Mars topragının ilk 1 metresinin, yarısı ıla doıtte uçluk bolumu buzla kaplıydı Bu kuçuk bu buzlanma değıldj Maıs'ın fotograflarında gorulen, sıvrı burun şeklın dekı dev oluşumlaı belkı de, agır hareket eden kayayla kaplanmıs buzullaıdıı Bu dogruysa Mars'takı buz bazı yerlerde 1 lolometre kalınlıgına varabüır ve gezegendekı su da Odyysey'm gorebıldığm den çok daha fazla olabilir Buzullar, Mars'ın geçmışının, daha sıcak ve daha ıs lak oldugunu gosterıyor