Katalog

GÜNEY ASYA'DA NÜKLEER Hindistan ve Pakistan arasmda Keşmir sorunu yüzünden herNÜKLEER ARENA KAZAKISTAN an savaş çıkabilir. Nükleer silahlara sahip bu iki ülkenin sa Son 50 yıldır Pakistan ve Hindistan buyuk bir nükleer silah yarışı sürdürüyor. İki ulkevaşın eşiğine gelmesi, Cüney Asya'da nükleer savaş tehlikesi de nükleer silah altyapısı son derece gede tişmiş durumda. Bu arada bölgede milyon ni ciddi boyutlara tırmandınyor. larca insan buyuk bir yoksulluk içinde ÖZBEKISTAN G uney Asya'da nükleer sı lah kullanımı konusundakı ılk cıddı kaygılar, 1998 yı lında baş gostcrdı Mayıs ayında Hmdıstan Poktıa ran bolgesınde beş nukleeı deneme gerçekleştırdı, diaddn uç hafta geçmpden Pakıstdn quııey batı bolgesmde 6 nukleeı deneme ıle buna karşılık veıdı Ikı ulke aıasmdakı bu karşılıklı guç gosteıısı ABD IIP eskı Sovyetleı Bıılı gı arasındakı nukleeı sılah yarışını çagrıştırmakla bırlıkte, Guney Asya'dakı bu durunı coğıafı ve polıtık açıdan oldukça faıklı So guk Savaş'm ıkı supeı gucu arasında koskoca bır okyanus vardı ve hıçbır zamdn sıcak savaşa gırmemışİPrdı Oysa sınır komşusu olan Pakıstdn ve Hindistan 1947 yüından bu yana uç kez sıcak savaş ortarmnda kaışı karşıya geldüer Komısyonu'nu (IAEC) kurarı ılk Başbakan Ja waharlal Nehru atornık eneıjıyı barışçıl amdçldrla kulldnacaklarını duyurmuştu Bu taııhten sonıa ulkerun başına geçen yonetı cüer ıçın nükleer pıogıamlar tekruk açıddn modernlık anlamına gelıyordu Hmdıstan nuklecr reaktorler kuıdu uranyum madenı çıkdrttı ve plutonyum ışledı Bu faalıyetleı elektrık uıetımı açısırıdan ekorıonnk bır avantaj saglamdmakla bulıkte, somurge ol mdnın acısını uzun yülar yaşamış bır ulkeye kerıdı kendıne yetme duygusu kazandırıyor ve bagımsızlık mancını pekıştıııyordu 1964 yılında sınır sorunu nedenıyle Çın'le ıle ılış kılerırı yeıgınleşmesı nükleer sılah uretımı rıın yernden hızlarunasına yol açtı 1974'dekı ılk atorn bombası denemesı 12 kılotonluk bu patlama kuvvetme eşıttı Hıroşıma'ya atı lan ılk atorn bombasının patlama kuvvetı 13 kılotondu ' TACIKISTAN Kahuta Khan Araftlrımı Laboratuvart^' TÜRKMENISTAN Kabll AFGANİSTAN PAKİSTAN IN NÜKLEER KURULUŞLARI REAKTORLER \Ara}lırma Ptutonyum Urttim reaktoru. 40 70M\ Yer: Kufab. açıliii 1998 Yabanct ortak: Çin Moderator: Ağır su Sogutıuu Ağır su Yıllık uretim; 6.6 (8 kg Plııton\ um Çankay Tepelerl Nükleer deneıM alanı İRAN Nükleer silah aşkı Pakıstan ve Hmdıstan arasındakı nükleer sılah yaıısı Ingılteıe'den bdgımsızlüddrı ra kazandıklan donerndd başladı Bu üa ulke arasındakı gerüımırı kaynagı genellıkle yerel soıunldr olmakla bırlıkte nukleeı süah teh dıdının bugunkıı boyutlaıa uldşmasmda dıger ulkelerın payı buyuktur Her şeyden on ce nükleer süah uretımınde kullaııüarı tekno lojı Batı'dan transfer edılmıstır Aynca ıkı ulkeyı Nükleer Kulup'e dahıl olmaya ıten rıedenler soguk savaş duşurıcesının geçerlı ol dugu koşullara ozgudur Ote yandan sılah tasarımında en buyuk destekçılerı ABD ve Rusya'dır 1948 yılmda Hindistan Atomık Erıerjı Nükleer silahlardan güdümlü füzelere 1974'den sonıakı yıllarda bomba lobısınm teşvıkı ıle hıdrojen bombası uretımı ko nusu gundeme geldı Başbakan Indıra Gandı ABD'nın tepkısını çekmemek ıçın nukleeı sılah uıetımıne ara vererek balısük fuze ure tınııne oncelık tanıdı 1983 yılında unlu roket muhenciısı Abdul Kalam başkanlıgırıda Gudurıılu Roket Gelıştırrne Proqıamı" başlatıl dı Bu sayesınde roket motorları teknolojısınde buyuk üerlemeler kaydedıldı PLUTONYUM İŞLEME Ycni laboratuvarlar Ycr: Ravalpinti o(i/i}/ 1980 11 I Yıllık uretim: 10 20 kg Plutonyum UMMAı URANYUM ZENGINLEŞTIRME Han Araftırma inboratuvarlan ' 1 ' Yer: Kahuta oçıliii: 1984 'Cerekirse ot yeriz' Pakıstdn'm nükleer programındd te ınel hedef Hmdıstan'ın gerısmde kalmamak Yıllık uretim: 57 93 kg Zcnginleftirilmif uranyun Keşmir sorunu Hindistan ve Pakıstan'ın ıkı kez savaşmasına yol açan Keşmın sorunu, ıkı nükleer gucu bır kez ddha savaşın eşıgıne getırdı Hmdıstan ve Pakıstdn'ın îngılteteden bagımsızlıgını kazandıgı 1947'de Hmdu Mıhracp'nın, halkının çogu Mıısluman oldn Cammu Keşmır'm Pakıstan yerıne laık Hindistan a bağlanmasını tercıh etmesı sorunun başlangıcı oldu. Aynı yü ekımde bolge ıçın ıkı ulke arasında savaş başladı Sdvaş 1949'da Bırleşmış mıllet ler'ın (BM) ateşkes kaıaıı ıle sona p.rriı Bunurı drdından ımzalanan antlaşma çeıçevesınde Keşrnır eyaletı ıkıye bolundu Yuzde 37 sı Pdkıstan'a (AzadKeşnııı) ve yuzde 63'u Hındıstan a (Cam mu Keşmir) bağlandı BM karalanna gore, bolgenın kendı kaderını tdyın etme hakkıyla ılgüı olarak referandum duzenlenmesı gerekıyordu ancak bu hıçbır ?aman yapümadı 1959'da ıse Çın Keşmıı m Ladak bolgesını ışgal ettı Hındıs tan Çın ın, bır bolunıu de Pakıstan tarafmdan Pe kın'e teslım edılen bolgedekı ışgalınm yasal olmadıgını derı surdu Keşmir de Agustos 1965 yılmdd yenıden savaş başladı Bırkaç ay suren sa vaş Ocak 1966da donemın Pakıstan Devlet Baş kanı Eyup Han ve Hindistan Başbakaru Lal Bahadir Şastri arasında ımzalan "Taşkent Büdırgesı" ıle sona erdı Ancak ıkı ulke 1971de daha sonra Bangladeş olarak bağımsızlıgını dan eden Dogu Pdkıstan ıçın savaşa gırdı Savaş 90 bın Pa kıstanlı askerın teslım olmasıyla sona erdı Tem muz 1972 de dorıemın Hmdıstan Başbakaru lndıla Gandı ve Pakıstdn Bdşbakanı Zulfıkar Alı Butto, ıkılı anlaşmazlıklann çozumu ıçın "Sımla Antlaşmasfnı ımzaladı CammuKeşmır de faalıyet gosteren ondan fazla aynlıkçı orgut eyaletın bagımsızlıc/ı ya da Pakıstan ıle bırleşmesı ıçın Hindistan a karşı savaşıyoı Aynlıkçı hareketın başladıgı 1989'dan bu yana 30 bınden fazld kışı olurken, aynlıkçı grupldr bu rakamı yaklaşık 80 bın olarak verıyor Keşmir dekı mılıtanlann ço^u tercıhını Pakıstan dan yana kulldiııyoı URANYUM MADEN1 Dcra Caıi Han Açılifi: 1974 Yıllık urttim:2i 10 ton Hindistan ın uzun menzU\ PRİTHVI II li füzeleri Pakistan ın her *'.*»««//.• 250 k yerlne Çin'in büyük bir kısmına erisebilir. ACNI Pakistan ise Hindistan'ın Memii: 2000 k. büyük bir kısmına trişir lan nukleeı sılah uretımı ıçın hukumete b kı yapmaya başladılar Dorıemın Dışış bakanı Zulfıkar Alı Butto nun şu sozlerı n leeı sılahlanma aızusunun hanqı boyutl uldştıqını gostermesı bakınımdan çok lamhydı Cğeı Hmdıstan ın chnde at bombası vdisa ot yerız, yaprdk yeıız gt kıtse açlıga da talım etierız ama yıne bombayı uretırız" Pdhstan'm 1971 yüıı Hındıstan'a yenık duşmesınden sonrd Bı başbakan oldu 1972 yılmda ulkenın oı gelen büım dddmlaımı bıraıaya topldya bombayı uretmelerı talımatmı veıdı Batüı kelerden hdmmadde dlma gırışımlerı br rısızlıkla sonuçlanmca 1980'h yıllaıda Pa tdiı'da kuçuk olçeklı bu nukleeı madde tır Atomık Enerjı Komısyonu 1954 yılında kuıuldu 1965 yüındd dk nükleer araştırma reaktoru çalışmaya başladı Ilk tıcarı reaktor 1970 yılında açıldı Bu arada hukumetm bı lımsel konularddkı danışmanı nobel odullu fızıkçı Abdus Selam ıdı Program kalıfıye elenidn yetersızlığı nedenıyle buyuk olçude aksıyordu 1958 yılında 600 Pakıstanlı ABD Kanada ve batı Avtupd'yd eğıtım ıçın gorıdeıüdı Bu ulkeler aynı zamanda Hindistan'a da destek sagla mdkla bırlıkte Pakıstan'a nükleer draştırma laboratuvarları kurrnalaıı ıçın malı ve teknolojık konuldrdd destek sagladılar Hındıstan ıle 1965 sdvdşuıdan sonra Pakıstanlı polıtıkacı, gazetecı ve bılım adam 795/8