Katalog

Bitkilerde konuşma mekan BİTKİLER: • İmdat yaralandım mesajı gönderir • İstemediği böceklere zehir salar • Komşularım yardıma çağırır • Kendİslne kimln saldırdığını bile açıklar • Her durumda farklı koku sinyali gönderir. Dikenler bitkilerin tek silahı değil. Bitkiler kendilerini sa dermek, hatta yardım çağırmak için çok yönlü bir mekanizmalarma sahipler. Bu mekanizmaların temel sinyaller oluşturuyor. kılerdekı ÜP tışımı ınceleyıyor Halıhazır da bıtkılerın duşman bo cpklerı uzak laijtırmak VP dost bocek lerı bıtkı yı yerı bocek leıle besle npn bocek ler gıbı yar dıına çağır mak ıçın kımyasal sal qılar saldıgı bılınen bıı olgu Hepsı bu kadar degıl Bald wın ve ekıbı kendını korumaya alan bır bıtkının çeklenmpsı VP urpmpsı ıçın onunde tek bır mpv sım vardıı * Tutun bıtkısı olabıldıgınce hızh bır şekıl de buyumek zorundadır * Her yıl duşman boceklere karşı yenı bır stıatejı gelıştıımezse ayakta kalamaz Sureklı degışen bır çevreye uyum saglamak ıçın buyuk bır esneklığe sahıp olrnalıdır Butun bunların ya msııa N attenuata ıle bes lenen bocek turlerı her yıl farklı bır kornbınasyon oluşturuı Başarılı fıdeler tırtıl lara bır çeşıt guveye yaprak boceklerıne bıtkı pırelerıne karşı kendılen nı korumak zorundadır de kımyasal IÇPI ıklı macLinlar derı bırınde kullanılan marur dıklan uçucu maddeleıdeıı yaj yordu Bır dıger deneyde ıse n lerın bırkaçının bıraraya gelme bıleşunı ıçeııyoıdu Bır i>onrık hale edılen bıtkının yapraklanı yumurtalan yapıştınldı Daha bıtküeım tek savuııma mekanız malan dıkenlerı mı sanıyorsunuz9 Hayır dpğü hatta bıtkılerın sahıp olduklaıı dıger habeıleşme ve ıletışım mekamzmalarının yarunda dıkerun belkı de sozu bıle edüpmp? Son yapılan aıaştıımalaı aslında bıtkılerın hayranlık uyandıracak bır ıletışe sahıp olduk larını ortaya koydu Ornegın bıtkıler * Imdaat1 diye baguaıak yaıdım ıstıyoı * uyarıda bulunuyoı * dusmdn boceklerı kovalıyor * Dost bocekleıe de çağrı çıkarüyor Tabıı butun bunlan bızleı gıbı ağzı ve dılı olmadıgı ıçın bır takım kımyasal kokulu mad deleı salarak yapıyorlar Ancak bızırn sahıp oldugumuz koku sıstemımız bıtkı dunyasındakı koku mokeluklerınm ve bunların anlamını algılamakta zavallı kalıyoruz Bılım adanılaıı ınsanların burunlarının dı bınden geçtığı halde algüayamadıkları ışte bu koku molekullprını yakalama çabası ıçınde Ian Baldwin bitkilerde ıletışım konusun da dunyanın en yetkırı ısımlerınden bırı çalış malarını tamamen açıkta bıtkıler dunyasında surduruyor Ornegın yarımı;? bır tepelıkte bır çorak ortamda tek başma ınatla yaşamını sur durmeye çalışan bır tutun bıtkısının nasıl olup da hayafta kaldıgıru araştınyor Almonyaddkı Max Planck Enstıtusu Mole kuler Ekolojı Departmaru Başkaru bıyoloq Bald wın olçum cıhazlarıru buraya yerleştırerek bıtkı lerm savunma mekanızmalannı ıncelıyor 20 yıldan bu yana kımyasal sensorlar yardımıyla bıt B * komşularınm da sohbete kulak mısafırı olduklaı ına ve * ortak duşmana karşı savunmaya geçtık lerıne tanık oluyor Bitkiden boceğe sinyal Baldvvın bu çalışrnalanndan ekonomık bır yarar çıkaı manın da peşınde Zaman ıçınde bu bılgderı tanmsal uretımın ıslahında kullanaca gız dıyor Nasıl olacak pekı9 Dost boreklere yapılan kımyasal çagııyı daha guçlu ve daha ka lıcı yaparak Ara^tırma ekıbının çalışmalarınm s ırdur dugu yanmış ve kararmış tepeye bır yıl once yıl dırım duşmuştu Bunun sonucunda bolgedekı bıtkı ortusu yanmış genye yalnızca kararmış fo sıllerı kalmıştı Bu aıada Yangın sırasmda çıkan dumanı nın etkısıyle toprağın ıçınde uyumakta olan ya banı tutun tohumlan canlanarak fılız vermeye başladı Sonuçta bolgede bır Nıcotıana attenu ata taılası oluştu Baldvvın m ekıbı bu bıtküerı i7İpmeye aldı Büım adamlan bıt kılenn guçlu savunma sıstemlerını gerektıgı za man harekete geçırdıgını bılıyor Ornegm bır tırtıl yapragı ısırdıgı zaman * bıtkı bocegın tukurugundekı bıleşımlerı tanır ve kımyasal savun ma sılahlannı devreye so kar * pek çok bıtkı boceklerı oldurmek ıçın toksın uretır * bazı bıtkıler duşmanın bıtkıyı sındırme yetenegını durduran veya yavaşlatan büeşımler salgılar * eger kımya&al savunma ışe yaramazsa ıkıncı bır savunma hattı gorevı devralır Saldıııya ugrayan tutun bıtkısı havaya haşere savan kım yasal maddeler salgılar Son yapılan bır araştırmada Baldwm ve Kessleı bu maddeleıden bazılannı tespıt etmeyı aynştırmayı ve ya pay olarak uretmeyı başardılar Bu kımyasal maddeleıı karıştırarak macun halıne getu ıp henuz saldı nya ugramamış bıtkılerın saplarına surduklerı zaman guvelerın bu bıtkılerın uzerme yumurtlamadıgı nı fark ettıler Düşmana zehir Bu şekılde geı çekleştıı ılen de sureklı oluyor ancak bız fa yor Bitkiden bitkiye sim Yabanıl doğada bıtküeı a yalızasyon konusunu ılk araştı Baldvvın 1988yılındaHoUand< Unıversıtesı ndcn Marcel Dic Tütün çok güçlü Araştırmacılann bıtkılerdekı ıletışımı ıncelemek ıçm tutun bıtkısını seçmelerının başlıca nedenı guçlu savunma mekanızmasıydı Bu bıt kının tohumlan yangın olmadıgı surece yuzyıl boyunca toprakta uykuda kalabüır * Bıtkı uyanıp buyumeye başlaymca yenı duşmanlarla karşılaşır * Ayrıca bıtkı füız vermeye başlayınca çı Komşudan yardım Baldvvın tutun bıtkısının bo cek savarlardan başka silahı olup olmadıgını bır deneyle araştırdı Bıtküerın tehlıke anında dığer bıtkı veya boceklerden yardım çagırı sında bulunup bulunmadıgıru bu lunduysa bunu nasıl yaptıgıra mce ledı Once bıtkılere degışık turler Consuelo De Moraes tarafından çekllen bu fo ce adı "Hellothb vlracens' olan tırtıl, tütün J masına yol açar. B)Bu slnyaller Latlnce adı "( yumurtalannı bırakmaktır. C)Böcek tırtıla sa/ı den çıkan larva tırtılı yemeye başlar ve sonun 784/8