Katalog

. ,'t Fareyi bile yiyen bitkıler var Yeryüzünde 500'den fazla et yiyen bitki var... erneo adasının kuzey kıyıaındakı Pantu bataklıgında genç Amerıkalı bıtkıbıhmcı Ch'ien Le« ıle bırlıkte yol almaya çalı^ıyoruz Yolculugumun esas amacı yeryuzundeka en ender etçıl bıtkılennden bın olan Nepenthes campanulate turunu araşürmak Yanm yuzyıldır ızme rastlanmayan bu tunm yaşadıgı yeru bır ortam 1997'de Ch'ıen taratodan bu lundu ve genç Ibrık bıçımınde etçıl bır bıtkı olan Nepenthea turunun yaşadıgı dogal ortam guney Çın, Vıetnam ve Kamboçya'dan Filıpınler, Yenı Gıne, kuzey Avustralya, Yenı Kaledonya Hmdıstan, Srı Lanka, madagaskar ve Seyşel adalanna dek uzanıyor Ancak, bu bıtkının en goz kamaştıncı renk ve bıçımlere sahıp olan turlenne Borneo ve Sumatra adalanyla Malezya ya nmadasında rasüanıyor Dıkenımsı uzannlanndan oturu halk arasında diçli ibrlk adıyla büınen nepenthes bıcalcarata turunun yapraklanndakı derın saçaklar Camponutus schmıtzı kanncalan ıçın uygun bır yuva ortamı olusturuyor Bu kanncalar kendılennden daha buyuk boceklen kurtarmak ıçın bıtkmın salgıladıgı sıvının ıçıne dalma alıskanlıklanyla bocekbüımcıler arasında bellı bır une sahıpler Kannca ekıbının otekı uyelen 'rezervuarın" kenanna kumelenırlerken, bır tanesı bocegı kurtarmak ıçın N bıcalcarata'nın salgıladıgı sıvının ıçıne dalıyor Schmıtzı kanncalan nedense bu salgıdan etkılenmıyorlar Dahası, kanncalann davramş bıçımı uzennde uzmanlaşan bocekbüımcıler bu kanncalann sıvınm ıçınde nasü olup da yuzebıldıklerını ve başka boceklen kurtardıklannı bır turlu kestıremıyorlar Kurtarma çabası yavaş ve duzenlı bır sureç ıçınde gerçekleştrılıyor Dalgıç kanncalar bocegı duvarlanndan yukanya surukleyerek ıbrıgın agzı altındakı dar bır kanala taşıyorlar Bo B cek bu kanala gehrıldıgınde de kurtarma ekı bı onu parçalara bolerek yemeğe başlıyorlar Begenmedıklerı parçalan ıbrığın ıçındekı sıvıya aöyorlar Sıvıya atılan parçalar sıvnsınek ve sınek kurtçuklan tara&ndan kapısüıyor Ch'ıen ıbrıkte aşın sayıda bocek cesedının toplanması sonucunda sındırıme yarayan sıvılardakı kımyasal dengenın bozulabılecegını ve sonunda bıtkının yaşamını yıtırmesıne neden olacagını, bıtkının kanncalar bu yardımlannın karşılıgmda yıyecek ve yuva sagladıgını belırtıyor Bır başka ılgraç üışkıye de duzluklerde yeüşen bır etçıl bıtkı olan Nepenthes ampulla rıa ıle mantar tatarcıgı Xenoplatyura beaven arasında rastlanıyor Tatarcıgın kurtçuklan avını olumcül asıt damlacıklanyla yakalayıp olduruyor ve bu asıdı ıbngın agzındala ozel bır aga dokuyor Mantar tatarcıklannın sındınme yardımcı olan sıvının yuzeyındekı boceklen de avlayabıldıklen belırtlryor rrtftes türunün tüm üyekrl böceklerte beslenmelerine karfin, farklı Pantu bataklıgına yaptıgımız bu yolculuk gorünumlere sahlpler.Nepenthes campanulata ttmon yesttlne çalan rtngl, sırasında Nepenlhesrafflesıana'nınıbngı ıçın çan blçlmlndekl ağzı ve ufak tefekllğlyU, ötekl troplkal IMk bltkllerine kıdekı bocekler arasında olumune bır çatşmaya yasla, çok daha yalın blr görünüm itrglttyor. Halk arasında çan blçlmll İbda tanık olduk Yamyam sıvnsmek kurtçuklan rlk olarak blllnen bu bltkl çok ender bulunması nedenlyie Nepenthes avalaolarak nıtelendınlebılecek 1bxorhynchıtes aıle rmın llgblnl çekh/or. sınden bu canlılar son derece saldırgan yaratıklar Bu mınık etçıl bıtkı olgladyatorler bır çayfincanıbuyuklügundeb sıvı dolu dugu ve bırarenada kıran kırana bır savaş sergüıyorlar Kıpır kıçogunun bırpır kurtçuklar kendı turlerınden boceklenn kafalannı bırlerınden kopartıp, bedenlennı paramparça edıyorlar Canlı bagımsız bır kurtçuklar ıbngın ıçmdekı sıvıdan etkılenmezken, biçımde evyenılgıye ugrayanlann parçalanmıs bedenlen bıtkı nldıklen betarafindan kısa surede entüıp yok edıhyor hrtılıyor Tum Tropıkal ıbnk bıtkılen besınden yoksun topraklar kabu bıtkılenn yalıklar ya da agaçlarda bannıyor Oncelen yapragın ortak bır ucunda bır uzantı olan ıbnk daha sonra ortasında toozellıgı bunmurcuk olan bırfilızeensen ıbnkler farklı yarauklann lann azot ve etlenyle beslenıyor N rafilesıana'ran ıçınde bır fare ötekı besınıskeletme rastlanması bıle ısten degıl Ancak, ıbnk lerın bulun bıtkılennın besınlerı genellıkle kannca, hamamboce madıgı, ya gı, kanatlı kannca çehrge gıbı omurgasızlardan, zada çok ender man zaman da sumuklubocek ve akrep gıbı hayvanoldugu asıt lardan oluşuyor Ufak bır bocek bırkaç saat ıçınde ortamlarda sındınlırken, far«nin •indirilmasi bır haftadan bır yaşam uzun surebüıyor savaşı verAdını Latınce çan sözcugunden alan N cam melen Etçıl bıtkılenn bupanulata turu ılk kez 1957'de Endonezya'dakı Herbayuk bır bolurıum Bogorıense bıtkıbıkm uzmanlanndan Kottermu otekı bitm u ı tarafindan bulundu Ne var kı, yerle bır olmuştu Bıtkının ne tohumlan toplanmışu, ne de bır yerler kıler gıbı fotos e nte z de kultur olarak yeüştınlmekteydı Chı'en tarafmdan yapmakla yenıden bulununcaya dek bıtkının soyunun tukendıbırlıkte, besgıne maralmıstı Bıtkının bulunması etçıl bitkıler dunNepenthes türlertnln de oMuğu klml etçH yasında buyuk bır coşku yaratt N campanulata ote lenmelerıne bhklkr duyark IMerin uzerlne, ya da suhı Ibrtkler Içkte, böcekleri tuzağa dustihtp sht kı etçıl bıtkı turlenne kıyasla çok daha kuçuk. Lımona ek bır destek saglamak dkdtkktrt yaptskan maddekr saİgılıyoHar. çalan yeşıl renktekı ıbngı beş santımetre enınde yeamaayla bo EtçUohmveytytceğlnlemenklçteUbksbtdı buçuk sanümetre boyunda Bu bıtkılenn ıbngmceklen avlı dktm hikresine Indken UtrkulaHa haatfo (A) N. nuuhna'mn uamdan, yoUafik 1520 un uzunluğunda blrlbrik dekı kokusu fare ıdrarmı andıran sıvı yerh halk tarafin UallegunesgitlitaHesktöenbk tür olan Dl yorlar ten aşağı sarkam, HHI blr "dts" uzamyar. (B) oğaçlan saran bk tür dan saç, cılt bakımında ve göz ılnhaplanmalanna da onaea mıudptıfa etUn ve edUgen yaklasmRita Urgan ton bkVkte uygukıyor. Bu Ikl ttir avm önc* okm N. vehthtlu genls ağz§ bk bakğm solungaçhmm andınyor. (Q kullanüıyor Kaynak Dıs Ince, yaptskan IHleHyk yakalıyor ve ardmN. kmtt'nkı namdaU kıllardan suan beyaz bk modde dıskılanm Nh Etoburlugun bitkıler dunyasında oldukça yaygın olcover eylul bosaham kvsian çeklyor. (D) DUzlükkrde ytüsen H. raffieslana şaşırbcı, ama gerçek Yezyuzunde 500'u aşkm maaı uzun, dftcHÜ bk boyundan uzanan tonozhı bk ağza sahip. Ölümüne şans 760/34