Katalog

Yeşil makineler dünyayı kurtaracak mı? Uzun süredir çevreye zarar verdiği gerekçesiyle çevrecilerin boy hedefi haline gelen teknoloji, giderek çevresel felaketlere çözüm üreten bır kurtancı olarak görülüyor. ^evrecilik kavramının ilk gunlerinde "teknolojı ^eşıttır kırlıhk" deyışını dustur belleyen çevrecı W ler, dogaya zarar verdıgı gerekçesiyle teknolojık gelışmelerden genış anlamda yararlandn sarıay] ve tıcaretı suçluyorlardı Kendılerıne "Ekosavaşçılar" adını yakıştıran çevre haıeketının onculerı, dunya kamuoyunun dıkkatıru çov resel konular uzerıne çekmek ıçın her yolu denodılcr balıkçı teknelerının yollarıru kestıler, petrol platformları na kendılennı kelepçeledıler nukleer denpmelpnn ya pılacagı Gunpy Pasıfık denızlerme demır attılaı, huku rnetler ı çevıeyı kırlılığmı engellemeye yonelık yasalaı çı kartmalan dogriiltusunda zoıladılaı Ancak buguıı bu yaklaşım koklu bır degışım geçı rıyor Çevrecüer, gosterüerıne ve basküarına devam et moklc bırlıkte artık farklı bır formulun ppşındeler "teknoloji eşittir çözüm" Boylece duşman damga.smdan kurtulan teknolojı şımdı çevreye verılen zatarları onleyecek ekosısternın hassas dengesını koruyacak, çevre dostu uıurılerın yaygınlaşmasını sağlayacak bır kurtancı olarak goruluyor Uydu sıstemlerı ve bıyo muhendıshk gıbı bır dızı yontemden yararlanma yollannı arayan bılırn adarnları havayı ve suyu nasıl temızlıyeceklennı, zararlı kımsayal maddelen devıe dışı bırakarak tarımsal uretımı nasıl art tııacaklaımı aıaştıııyorlar Ancak bu teknıklerın hıçbırı, mucızevı bır şekılde ekolojık felaketlerı onleyemeyecek Çevre kırlılıgmın sona ermesı ıçın once ınsan davranışlarında koklu bır de gışım gerekıyor Çevreye karşı daha fazla sorumluluk yuklprımpk VP kısıtlı kaynaklann tuketımınde daha duyarlı olrnak gıbı tutuın değışıklıklen "olmazsa olmaz" koşullarıiı başında gelıyor 7*" Ç Uzmanlar, ınsan davranışlarındakı bu olumlu degışıklıklerın teknolojık gelışmelerle bırleştnesınden çok şey bekhyor, en azından buyuk zarar goıen do ğanın yavaş yavaş kcndmı toparlıyabıle cegını umuyor Bu dogrultuda kaydedilen gelişmeler şoyle sıralanabılır Uydu yardımı ile ekip bıçmek Kalıforraya'ran Imperıai Vadısın dekı Alfalfa tarlalannda ük kez kullanı lan ve "Çıftçının Ferrarı'sı"olaıak adlan dırılan bır araç, Apollo Ay aıau ılu tıak tor arası bır gorunumde Aslında bılım&el bu cıhazdan başka bır şey olmayan bu araç kuresel koordınat sıstnmınden (GPS) yararlanıyor Temel gorevı topragın tuzluluk oranını olçmek Bılımsel adı seyyar tuzluluk olçum aıacı" (MSAV) oları araç, topıagın haııtasını çıkarüyor, tohurn ekun alanlaımı belırlıyor ve bo cek oldurucu ılaçlann tam hedefe pus kurtulmesıne yardımcı oluyor Toprakta bırıken zararlı tuzlaım VP dıger kımyasal maddeleıın yeıaltı sularına karışması ülatak tanımlanan tuzluluk, modern sulama sıstemlorınm kullanıldıgı bolgelerde cıddi sorunlar doguruyor Dene tım altına alınmadıgı durumlarda zararlı tuzlar giderek yuzeye çıkıyor ve ekınlerı olduruyor Bırleşmış Mılletler Gıda ve Tarım Orgutu np (FAO) gore tuzluluk dunyada kı toplam 240 mılyorı heklaı ekılı alanın 30 müyon hekta nnı kullarulmaz hale getırmış Çıftçıleıı tuzlulugun zaıaılı ctküermden korumak ıçın gekştınlen MSAV lar elektrorak av kopegı gıbı çalı şıyor Bu aletler toprağın 1 8 metre kadar altındakı tuz bırıkımlerını ortaya çıkartıyor Bunu yaparken elektro mıknatıslardan yararlanıyor MSAV"lard<»ı elde edılen bılgılerı, GPS'den aldıkları harıtalarla bırleştıren çıftçıler tuzluluk duzeyını 20 cm 'lık hata payı ılc kcstırebüıyor Tuzluluk farkhbklanna gorc sulanan ve ekılen tarlalardan alınan urunler ratelık ve nıcelık bakımından çok buyuk farklılıklar gosterıyor Ote yandan tngdtere'de Sılsoe Araştırma Enstıtu su'nde gelıştııüen bır başka araç hassas tanm kavra mına yenı bu boyut getıı ıyor Uzerıne bır vıdco kamera, bılgısayar ve ılaç puskurtucusu yerleştırılmış kuçuk bır deneysel araç, surucuye gerek kalmadan, tarlayı gereken dozda üaçhyor sıyon oduyor Fransa da Brıgnole kentınde muhendıs Guy Negre biyodizel kavramını ddha da ılerıye goturmeyı başardı Negre'nın gelıştırdıgı motoı hava ıle çalışıyoı Zeıo Pollutıon Urban Taxı (ZPUT) adı verden otomobil 200 kı lometrede 300 lıtre sıkıştınlmış hava kullanıyor Süaştml mış hava dalgıçlaıın kullandığı tuplere benzer tanklarda saklanıyor ZPUT'un egzosundan çıkan havanın çevredekı havadan daha temız olması bu motorun gelecekte daha yaygın bır şekılde kullanılma olasüıgını arttırıyor Ne var kı Negre otomobil uretıcılerının kendı motoruna ge reken ılgıyı gostermemesınden şıkâyetçı Yaşayan Teknoloji ABD de Veı mont'da merkezı bulunan ' Lıvıng Tck nologıes" adlı şırket dogadakı gerıdonuşum sıstemın den esınlenerek gelıştırdıgı yontem ıle çollerde bılp ypşıl alanlar yaratabılıyor Şırketın başkanı Michael Shaw sıstemın ışleyışmı şoyle anlatıyoı 'Once yereklı bdktcn lerı bıraraya gcünyoısunuz Sonra bunlan yapay oı tamda çoğalüyorsunuz Bu arada hepsını açhğa mahkum cdıyor sunuz Son aşamada bunlan hrlı bır ortama bırakıyorsu nuz Hepsı açlıktan gozu donmuş bır şehlde onlpnne ge len tum pıslıklen mıdeye ındmyorlar" Şırket bugun bu arnaç ıçın bazı omurgasız canlüaı dan yararlanıyor Genış havuzlara ve kuçuk gollere bıra kılan bu canlüar en kırlı suyu bıle kısa zamanda temızlı yor Bu bakterüerı bulmakta zorlanmadıklarını behrten şırket yetküüerı ' aükla beslenen bakterüer genelhkle dtığın ıçmde bulunuyor" dıyor Çevre kırhlıgıne çozum olarak gelıştırdıklerı bu sıstemın son derece ekonomık oldugunu ılerı suren Shaw, "Yaşayan Makmelenn mahyetı geleneksel çevre te mızlcyıcılcrmden çok daha ucuz Aynca kullandıkian cncrjı dc geleneksel sıstemlere oranla uçte bır duzcymde Çok yahn bır gelecekte bu yeşıl mabneler evlerımızm yakmlanndakı gollen nehırlerı temızleyecek" dıyor Reyhan Oksay Kaynak Tıme, 23 Mart 1998 Alternatif yakıt 1997'de Julıch Gelışım Teknolojısı Dernegı'nın gerçekleştırdıgı bır çalışmaya goıe, 1 kılo kolza tohu mundan elde edılen yakıtm çıkaı ttıgı karbondıoksıt 1 htre benzının çıkarttığırun dortte bırı oıanında Almanya'da giderek yayılan "biyodizel" adı verılen bu yakıt, bellı başlı otomobil uretıcılerı tarafından da teşvtk goruyor Alman hukumetı kolza tohumurıdan çıkartılan bu yakıtın yalruzca otomotıv sektorunde degıl, konutların ve resmı bmalaım ısıtümasında da kullanılma sını ongoruyor Yakında Berlın'dekı yenı Reichstag bı nası bu altematıf yakıt ıle ısıtüacak Her şeyın bır bedelı oldugu gıbı yeşıl yakıt uretımınde hukumet kesenın agzını açmak zorurıda Alman hukurnptı bır lıtre biyodizel uretırnı ıçın bır dolar subvan Creenpeace örgütünü İsviçreli muhendiilerle biriikte ürettiği çevre dostu otomobil: SmİLE 576/8