Katalog

TV BELGESEL İLGİNC SORULAR TV 2 12.30 Belgesel "Geleceğe Bakış" TV 2 14.40 Belgesel "Billm Serüveni" Insanoğlunun dunyadakı yaşam oykusu araştırıhyor llk ınsan nasıl ortaya çıktı? Gelışımını nasıl tamamladı? TV 3 18.00 Belgesel "Boşluğa Dokunmak" Kanal E 17.35 Belgesel "Vahşi Yaşam" atv 15.30 Belgesel "Uzaklar" 13 Eylül Cumartesi Saka'mn neden güçlü bir sesi var? SORU: Kuçuk kuşlar nasıl bu kadar gurultu yapabılıyorlar ? Bır saka, kocaman bır bahçeyı gurultuye boğabılir, oysa saka buyuklugunde bır radyonun bu kadar ses çıkarması mumkun değıldır. YANIT: Sakanın böyle muhteşem bır ses çıkarmasında en önemlı rolü rezonans oynar Aslında sakanın sesı bır oktava bıle ulaşmaz, fakat saka, bunyesındekı bıyolojık bır rezonator yoluyla her nota ıçın sesını ayarlayabılır Radyo hoparlörlerı 250 hertz'den 4000 hertz e kadar olan frekansları kapsar bu da dort oktava karşılık gelır Oysa kuşlardakı rezonatorler bır notanın uretımınde radyo hoparlorlerınden yaklaşık 100 kat daha guçludurler llk yıllarda radyolarda da çoklu rezonans uretebılen hoparlörler denenmıştı ama sonuç hıç de hoş olma mıştı Gunumuzde da bazı rezonatörlu radyolara rastlamak mumkun, bu rezonatorler şıddetlı, fakat monoton bır bass uretırler 14 Eylül Pazap TV 1 11.40 Belgesel "Vaha Dünyanın Geleceği" TV 2 16.30 Belgesel "Dünya Coğrafyası" Maya Uygarlıkları ele alınıyor TV 3 16.25 Bilim ve Teknoloji TV 3 17.25 Belgesel "Idealımdeki Yaşam" Çocuklara çeşıtlı mesleklerı tanıtmak ve sevdırmek amacıyla yapılmış belgeselde, fıdecı ve buz patencisı mesleklerı tanıtılıyor TGRT 09.45 Belgesel "Sağlık Hattı" Menapoz konusu ışlenıyor Kanal E 17.35 Belgesel "Vahşi Yaşam" SORU: Bır orumcek ağının ortalama ömrü ne kadardır ? Bu sure sonunda ağa ne olur ? ( Daha once de yayımladığımız bu soru ıçın yenı bır yanıt ıletıyoruz) YANIT: örumcek ağının omru bır gun ıle bırkaç gun arasında değışıklık gosterır Bır gunluk ağlar orumcekler tarafından yenırler, böylece proteın korunmuş olur Fakat bır çok orumcek, ağını daha uzun sure kullanır, ağ zarar görduğunde orumcek tarafından onarılır Evlerde yaşayan örumceklerın ağları gunlerce dayanır, bunu sız de farketmış sınızdır Bazı Pasıfık adalarında yaşayan örumceklerın ağları o kadar sağlamdır kı yerlıler bunları otfa mısınası gıbı kullanırlar Öpümcek ağının ortama ömrü ne kadardır? Prof. Dr. Kazım Çeçen: Buyuk bir hidrolik mühendisi ve araştırıcı Mehmetc ık Rayazıt* eğerlı bılım adamı, buyuk ın&dn Prof Dr Kazım Çeçen 08 08 1997 gunu aramızdan ayrıldı 23 08 199/ tarıhınde bu dergıde yayımlanan yazısında Prof Dr Celâl Şengor onun bılım tarıhı ve bılım felsefesı konularındakı çalışmalarını anlattı Ben Prof Çeçen ın hidrolik muhendıslıgı alanındakı çalışmalarını ve araştırıcı yanını belırtm eye çalışacağım Unıversıte eğıtımını 2 Dunya Savaşı yıllarında burslu olarak Almanya'da yapmış olan Prof Çeçen savaş nedenıyle doktorasını bıtırememıştı Doktora yap madan gerçek bır araştırıcı olmanın mumkun olmadığına ınandığından hıçbır zorunluk olmadığı halde buyuk bır özverıyle 40 yaş gıbı ılerı bır yaşta Graz Unıversıtesı'nde doktorasını tamamladı İTU Inşaat Fakultesı Hidrolik Kursusu nde 40 yıl suren oğretım uyelığı sırasında bır lıkte çalıştığı genç araştırıcıları uluslararası duzeyde araştırma ve yayın yapmaları ıçın daıma destekledı, araştırma şevk ve heyecanını onlara aşılamaya çalıştı, çeşıtlı sorunları ıle her zaman yakından ılgılendı Bu çabaları sonunda 70 lı yıllarda çevresınde ekıp çalışması yapan bır araştırma ekolu kurmayı başardı Doktora tezlerını yonettığı 12 öğrencısınden dordu bugun İTU de, uçu Amerıka ve Avrupa'da profesor olarak görev yapmakta, ıkısı yurtdışında araştırıcı, dıgerlerı ust duzeyde yonetıcı olarak çalışmaktadır 1976 yılında yeraltı su akımı, su ıçınde katı madde taşınımı hıdroelektırk tesısler ve sulama yapıları konularındakı değerlı araştırmaları ıçın TUBİTAK Bılım ödulu verılen Prof Çeçen'ın üç oğrencısı de daha sonrakı yıllarda aynı odulu aldılar 15 Eylül Pazartesl TV 2 17.10 Yerli Belgesel "Yayla Dağından Knıdos'a" TV 3 11.35 Yerli Belgesel "Çarşı Pazar Istanbul" TV 3 13.40 Belgesel "Alo Dünya" TV 3 15.45 Dünya Coğrafyası Kaşifler TV 3 15.10 Belgesel "Thalassa" TV 3 16.30 Belgesel Çevre Çalışanlan" TV 3 22.00 Dağlar ve Yaşam > 16 Eylül Salı TV 2 18.05 Belgesel "Bebeğin Dünyası" Çocuğun dünyasında "doktorculuk" oynamanm önemı, yenı doğan bebeğin anneye hıssettırdığı duygulara yer verılıyor TV 2 22.45 Belgesel "Doğu" Belgeselde doğunun zengınlığı, esrarı, guzellığı, romantızmı ve olağanustüluğu ele alınıyor. TV 3 12.00 Belgesel "Idealimdekl Yaşam" TV 3 16.30 Belgesel "Dağlar ve Yaşam" TV 318.30 Belgesel "Alo Dünya" 17 Eylül Çarşamba TV 3 17.10 Belgesel "Festlval Hazineleri" TV 3 20.15 Belgesel "Tahalassa" 18 Eylül Perşembe TV 2 17.10 Belgesel "Çomak Dağı'nda Kultur TV 2 20.05 Yerli Belgesel'Türklerle Bin Yıl TV 3 12.00 Belgesel "Düş Değil Gerçek" TV 2 18.20 Belgesel "Doğa Seruvenlerı" TV 211.35 Belgesel "Ankara'nın llk Mlmarlan" TV 3 15.00 Belgesel "Beş Uzeri Beş" TV 3 20.00 Belgesel "Thalassa" Mozambik ormanlarında yaşayan yerlılerın yaşam koşulları ele alınıyor Araştırma gruplarında Çeçen Hoca 19 Eylül Cuma Prof Dr Kazım Çeçen ın Turkıye'de bılımsel ve teknık araştırma çalışmalarının organızasyonunda ve unıversıteler ıle uygulayıcı kuruluşlar arasında ışbırlığının sağlanmasında değerlı katkıları oldu Uzun yıllar TUBfTAK Muhendıslık Araştırma Grubu'nda çalıştı İTU'de TUBİTAK tarafından desteklenen araştırma unıtelerının başkanlığını yaptı Uluslararası hidrolik araştırma kuruluşu olan lAHR'nın araştırma komısyonlarında çalışarak ulkemızın uluslararası araştırmalara katılmasını sağladı Almanya ve Avusturya unıversıtelerı ıle yakın ılışkı ve ışbırlığı kurdu, bu unıversıtelerde mısafır oğretım uyelığı yaptı ve çok sayıda bılımsel konferans verdı Bu hızmetlerı ıçın kendısıne Deutsche Wasserwırtschaft tarafından Gothılf Hagen madalyası verıldı Prof Çeçen ulkemızde su muhendıslıgı alanında uygulayıcı kuruluşlarla sureklı olarak ışbırlığı yaparak bu alandakı son gelışmelerın uygulamayd aktatılmasını sagladı Hidrolik muhendıslıgı alanındakı bılımsel araştırmaları ıle akarsulardan su alma yapımlanya ılqılı dunya hteraturunde kendı adıyla bılınen ıkı onemlı duzen gelıştırdı Bunlardan bırı buyuk eğımlı dag derelerınden su alırken sedıment gırmesının engellendıgı karşıdan su alma sıs temıdır Bu sıstemde su alma kanalı çakıl geçıtı uzerıne yerleştır ılmekte boylece deredekı akımın yonunde su alındığından sekonder akıntılarla ağıza katı madde gırmesı onlenmektedır Bu sıstemle deredekı suyun %95 ıne kadar olan kısmı kumsuz olarak alınabılmektedır Prof Çeçen'ın gelıştırdığı dığer bır duzen daıresel (vortekslı) çokeltme havuzudur Su alma ağızlarından gıren katı tanelerı sudan ayırmak ıçın kullanılan klasık çokeltme havuzlarında dereden alınan suyun onemlı bır kısmı havuzun yıkanmasında kullanılarak dereye gerı verılmektedır Daıresel çokeltme havuzunda ıse oluşan vorteksle katı taneler ayrılmakta ve su kaybını buyuk olçude azaltılması sağlanmaktadır Prof Çeçen'ın bu buluşları ulkemızde çeşıtlı su alma yapılarında başarı ıle uygulanarak ekonomıye önemlı katkılar getırdı Şekıl 1 karşıdan su alma sıstemının başarıyla uygulandığı yerlerden bırı olan Goksu Yerköpru hıdroelektrık tesısının su alma yerını, göstermektedır Prof Çeçen Anadolu'nun çeşıtlı koşelerınde önemlı hıdroelektrık tesıslerın ve yeraltından su alma sıstemlerının pro jelerını hazırladı Ikızdere hıdroelektrık tesısının projelerınde dunyada ılk olarak karşıdan su alma sıstemını uyguladı HarşıtDoğankent, Murgul, Sızır, Engıl, Botan Goksu Yerköpru gıbı tesıslerın verımsız ışlemelerıne ya da tamamen terkedılmelerıne neden olan problemlerı çozerek bu çalışmaları yaparken ınceledığı tesıse gıderek sorunları gunlerce yerınde araştırır, sorumlu muhendıslerle bırlıkte arazıde ve masa başında çalışarak çozum arardı Su muhendıslıgı eğıtımı konusunda da onemlı katkıları olan Prof Çeçen Turkıye'dekı hidrolik muhendıslerının buyuk bır kısmının hocası oldu, onların yetışmelerınde harcadığı çabalarla bu alanda ınsan gucunun oluşturulmasını destekledı Hidrolik ve Hıdroelektrık konularında her zaman yararlanılan ders kıtapları yazdı Prof Çeçen'ın en onemlı hızmet lerınden bırı İTU Inşaat Fakultesı Hidrolik Laboratuvarı'nın kurulması ve gelışmesı konusunda oldu İTU'de oğretım uyesı olarak goreve başladığı sırada Gumuşsuyu bınasındakı laboratuvarda Turkıye'de bu alandakı ılk deneysel araştırmaları başlattı yetersız olan bu laboratuvarı kısa zamanda dort kat buyuttu, çeşıtlı kaynaklardan sağlamayı başardığı modern deney ve olçum cıhazları ıle donattı 1980'lerde İTU Ayazağa Kampusu nde dunya unıversıte hidrolik laboratuvarlarının en buyuklerınden bırı olan bugunku Hidrolik laboratuvarının gerçekleşmesı ıçın buyuk emek harcadı Bugun hidrolik araştırmalar ıçın çeşıtlı deney olanakları olçum aletlerı ve verı ışlem sıstemlerı bulunan bu laboratuvarda su yapıları lımanlar ve dığer hidrolik mühedıslığı konularında her turlu temel ve uygulamalı araştırma yapılabılmektedır Bu laboratuvarda Prof Çeçen'ın önculuğunde DSİ EİE gıbı devlet kuruluşları ve çeşıtlı muhendıslık fırmalan ıçın çok sayıda hidrolik model çalışması yapılmış, yuksek lısans ve doktora tezlerı ıle ılgılı deneyler yurutulmuştur 1986 yılında emekh olan Prof Çeçen bu tarıhten sonra çalışmalarını tarıhı su yapıları konusunda yoğunlaştırdı muhendıs yanıyla tarıhçı yanını bır araya getırıp 10 yıl ıçınde 7 kıtap yayımlayarak kırılması guç bır rekor oluşturdu Daha oncelerı Turkıye'dekı tarıhı su yapıları ıle ılgılı araştırmalar hemen tumuyle Yunan ve Roma donemlerıne aıt ıken Prof Çeçen, Osmanlı donemınde Mımar Sınan tarafından yapılan Istanbul su sıstemını, Kırkçeşme Uskudar Halkalı, Taksım ve Hamıdıye sularını ınceledı Tek bır yardımcısı ıle yaptığı sureklı çalışmaların sonunda uluslararası lıterature geçen orııınal eserlerını oluşturdu Son olarak da Istanbul yakınında Roma suyollarının en uzunu olan 242 km lık Istranca suyolunu buldu, seksene yaklaşan yaşında arazıde yaptığı yorucu çalışmalarla elde ettığı bıl gılerı dunya çapında takdırle karşılanan son kıtabında yayımladı Su muhendıslıgı alanında ulkemızde onculuk yapan bılımsel araştırmaları, genç araştırıcıların yetışmesıne yaptığı buyuk yardımları, uygulayıcı kuruluşlarla ışbırlığı yaparak ulke ekonomısıne sağladığı katkılar, İTU Hidrolik Laboratuvarı'nın kurulması ve gelıştırılmesındekı hızmetlerı, bılım ve teknoloji tarıhı ve ozellıkle ulkemızdekı tarıhı su yapıları konusundakı değerlı çalışmaları ıle Prof Dr Kâzım Çeçen oğrencılerı ve meslekdaşları tarafından her zaman sevgı ve takdırle hatırlanacaktır * İTÜ Inşaat Fakültesi Hidrolik Anabilim Dalı Oğretım Uyesi 54710