Katalog

B ILIM DÜNYA S I N D A N K I S A H A B E R L E R vustralyalı araştırmacılar derste dıkkatı kolayca dağılan ve durduğu yer de duramayan yapıdakı çocukların bu ozellıklerını anne ve babalarından aldığını duşunuyorlar New South Wales Unıversıtesı'nde dıkkat sorunlu hıperaktıvıte bozukluğu (DSHB) uzerıne yapılmış kapsamlı bır çalışmada, tek yumurta ıkızlerınden bırı DSHB'ye bağlı bır davranış gosterdığınde yuzde yetmışbeş ıle doksanbır arasında dığer ıkızde de aynı problem goruluyor Bu, bıze aıleden kalıtsal yolla alınan dığer davranış bozukluklarından çok daha yuksek oranda alındığını gösterıyor Araştırmacılar bu konuyu yaşları dört ıle onıkı arasında değışen ıkızlere sahıp yaklaşık ıkıbın Avustralyalı aıle uzerınde ınceledıler özellıkle annelere dayanarak elde edılen sonuçlar aılenın paylaştığı çevrenın DSHB'ye etkısının sadece yuzde onuç olduğunu gosterdı Ve bu bulgular Amerıcan Academy of Chıld and Adolescent Psychıatry dergısının son sayısında yayımlandı (36 sayı, s 737) Amerıkan sıkıyatrı Kurumu'na göre DSHB okul çağındakı çocuklarda yuzde dort ıle al tı oranında goruluyor Daha şımdıden uç genın DSHB uzerıne etkılı olduğu belırlendı Kısa bır sure once Calıfornıa Unıversıtesı'nden Gerald LaHaste ve ekıbı davranış ve kışılıkle ılgılı bır rnadde olan dopamının beyındekı reseptörlerının cevabını yavaşlatan bır gen buldular. (Brıef, 4 Mayıs 1996, s10) New south VVales Unıversıtesı'nden Florence Levy "Standart teşhıs, çoğunlukla semptom sayısı arttıkça doğru orantılı olarak artıyor" dıyor Bu durum ıse sekız septom gosteren bır çocukta DSHB'nın teşhıs edılebıleceğını, fakat beş semptom göstermesının teşhıs ıçın yeteriı olmadığını gösterıyor London Unıversıtesı'nden çocuk psıkıyatrıstı Harry Zeitlin konuyu bu kadar basıte ındırgemenın yanlış olduğu kanaatınde "Herhangı bır çılgınlık belırtısı gosteren bırçoğa her zaman DSHB var deyıp ışın ıçınden sıyrılmak tehlıkelıdır Çunku söz konusu sorun toplumun onemlı bır bolumunde goruluyor" dıyor Kaynak: N.S. 28.6.97 Ulaş Girgin Hiperaktivitenin kaynağı ne? A Çocuk üzerine yapılan ve böyle başlayan veya biten bir tartışmanın içinde kaldınız mı? Çok hatalı sayılmazsınız. Çünkü... Ömcr Sarıcılar ötii özellikleri "Zaten bütün kötii ö senden aldı" nağı belırlenmış, yanı anneden mı yoksa babadan mı geldığı bulunmuş Babadan X kromozomu alan kızların sosyal olarak daha gırışken olduğu, anneden X kromozomunu almış kızların ıse sılık sosyal ılışkılerı olduğu gozlemlenmış Daha sonra aynı test normal çocuklar uzerınde uygulanmış X kromozomunu anneden almış olan erkek çocukların sosyal problemlerı olduğu halde, X kromozomlarını babadan almış olan kız çocuk ları sosyal olarak çevrelerı ıle daha lyı ılışkı kurdukları ortaya çıkmış Bılındığı gıbı yaklaşık 70 bın gen 46 kromozom ıçınde bulunmaktadır Dollenme sırasında 23 kromozom anneden 23 kromozom da babadan gelır Bu genler arası savaşta baskın olan gen, çocuğun ozellıklerını belırler, orneğın goz rengı, boyu gıbı Bılım adamları bazı genlerın sadece anneden gelırse etkın olabıldığıne daır ızler bulmaya başladılar Bu genlere impriting genler denılmekte Böyle bır gen babadan geldığınde derhal etkınlı ğı yok edılmekte Bugune kadar bu ozellığe sahıp olan 20 adet gen tespıt edılmış durumda ve daha fazlasının var olduğuna ınanılıyor Bu genler sadece çok bılınen renk korlugu, hemophılıa gıbı hastalıkların nedenı olduğu gıbı, zekâ, saldırganlık gıbı ozellıklerı de belırlıyor Bılım adamların elınde, homoseksuel yatkınlığın anne tarafından belırlendığı hakkında yeterı kadar yerı var Amerıka'dakı Ulusal Kanser Enstıtusu'nde çalışan dR Dean Hammer 3 yıl once homoseksuel genın yerını belırledığını ve kaynağının anne olduğunu açıkla mıştı 40 çıft homoseksuel kardeş arasında yapılan ıncelemede, 33'un X kro mozomunda tamamen benzer DNA kısmına rastlanmıştı Geçen yıl yapılan yenı testlerde de aynı sonuç elde edılmıştı Colorado Unıversıtesı'nden Dr Stacey Cherny de, orneklerının çok buyuk bır çoğunluğunda anneden gelen X kromozomunda benzer ışaretler gorduğunü soylüyor Bu bulguya karşı olan tepkıler karışık olmakla bırlıkte yapılacak bır test ıle rahımdekı bebeğın cınsel yaşantısı saptanabılır ve belkı de duşuk yaptırılabılır Bu duşunceyı ıse homoseksuel daya nışma grupları protesto edıyor Hatta bazı gruplar 'Verdığın gen ıçın sağol anne' yazan tışortler gıymeye başladılar Butun bu olayları, Cambrıdge Unıversıtesı'nde çalışan Eric Keverne ve Azim Suranı'nın yaptığı deneyler başlattı Farelere fazladan anne genlerı verdıklerınde, farenın daha buyuk beynı ve daha kuçuk vucudu oluştu daha fazla erkek genı verıldığınde ıse kuçuk beyın, buyuk vucut oluşuyordu Bu sonuçların ınsanlara uygulanıp uygulanmayacağı bılınmemekle bırlıkte, Adelaıde Unıversıtesı'nden gen uzmanı Prof Grant Sutherland "Neden olmasın?" demektedır Fakat Prof Sutherland, 'Kalıtımsal hastalıkların bır genden geldığı bılın mektedır Ama zekânın bır veya ıkı gen le aktarıldığını duşunmek ıse, konuya fazla basıtçı yaklaşmak olur Bana gore sosyal ılışkıler ve çevre zekânın oluş ması ıçın en az genler kadar onemlıdır" demektedır satları elde etmeyı başardılar ve koruma altındakı kar galar serbestçe vurulmaya başlandı Yaptıklarını haklı göstermeye çalışan avcılar ıse, bu korkunç kargaların, ıspınoz, baştankara ve karatavuk gıbı dığer otucu kuşların yuvalarını dağıttıklarını ve doğanın çok çeşıtlılığı ıçın bır tehlike olduklarını ıddıa edıyorlar Bu konuda yapılan tüm araştırmalar ıse kargaları aklıyor Bazı bolgelerde yapılan araştırmalarda sak sağanların sayısındakı artışla, kızılgerdan ve şakrakkuşu gıb dığer ötucu kuşların sayısındakı artışın aynı oranlarda olduğu belırlendı Sonuç olarak, eğer yeteriı besın varsa avcılar ve kurbanları aynı oranda çoğalabılıyorlar özellıkle avcıların, kargaları sulun, keklık ve tavşan gıbı hayvanlar ıçın teh lıkelı bulmaları konusunda bılım adamlarının duşuncelerı şoyle "Tabıı kı kargalar zaman zaman bır yavru tavşanı yakalıyorlar Ama çok daha fazla sayıda tavşan avcılar tarafından avlanıyor Pekı, kımse bu yuzden avcıların vurulmasını ıstıyor mu?" Kaynak: Sp. 18/97 Alev Kırım G enetık uzerıne yapılan yenı ça lışmalar, davranışların kokenının kalıtsal olduğunu ortaya koy makta Davranışların doğum sonrası edınıldığını ılerı suren savlar ıse bu araştırmaya gore etkısını yıtırıyor Londra'dakı Cambrıdge Unıversıte sı'nde yapılan çalışmalara gore çocukların zekâsında annenın genlerının pa yı çok buyuk Dığer taraftan çocuğun duygusal yapısı ve cınsellık, saldır sellık, ganlık gıbı ılkel duyguları ıse babanın qenlerı tarafından yonlendırıyor Genetıkçı Dr Gillıan Turner'e gore "Eğer erkek akıllı çocuklar ıstıyorsa akıllı bır kadınta evlenmelı, bu, akıllı çocuklara sahıp olma şansını arttırır" dıyor ve eklıyor :"X kromozomu çocuğun ne kadar parlak olacağını belırler" Buna karşılık Londra'dakı bır grup davranış bılımlerı araştırmacısına gore kadınlara ozgu olan 'kadın hıslerının' kaynağı ıse babanın genlerı Lond ra'dakı Çocuk Gelışımı Enstıtusu'nde çalışan David Skuse'ye gore, vucut davranışlarından veya konuşmalarından sonuç çıkartabılme ozellıklerı bır şekılde babanın genlerı ıle çocuğa aktarılmakta Anneden gelen genler etkın olmamakta ve babanın genlerın etkınlıklerı çocuğun sosyal ılışkısını belırlemekte Bu durum, genellıkle kız çocukların daha sakın olmalarını açıklamaktadır Bu sonuçlar, çok nadır gorulen ve ıkı x kromozomu yerıne bır X kromozomuna sahıp olan Turner hastalıklı 80 kız uzerınde yapılan çalışmalarda bulunmuş önce her kızın X kromozom kay duygu ve davranışlan c cuklar, zekâyı anneden, babadan ahyorlar... Kargalar otlaktaki sürülere saldınyor mu? Diğer kuş türleri için bir tehlike mi? Bir ornitolog (kuşbilimci) bu saçma iddiaları çürütüyor. Kargalar suçsuz! H avadan gelen saldırılar hep aynı şekılde olur, kuzgunlar pıke yapıp, otlamakta olan koyun surusune saldırırlar, şımşek hızıyla gozlerıne kestırdıklerı kuzuyu başından yakalar ve gozlerını çıkarırlar, sonra sakın sakın kurbanlarının vucudunu dıdıkleyerek bağırsaklarına ulaşırlar Çaresız kuzu acılar ıçınde can çekışır Almanya'da çobanlar bır yerel gazetede kuzuların acısını boylesıne dehşet hıkâyelerıyle anlatıyor ve bu katıl takımı 19991993 yılları arasında 300 suru hayvanını oldurduğu ıçın hukumetın, koruma altındakı bu hayvanları avlama yasağını kaldırmasını ıstıyorlar Çevre bakanlığından gelen bır davranış bılımcısının bır yıl suren saha çalışmasının sonucu ıse çobanların bu vah şet hıkâyelerıne pek uymuyor, bu sure ıçınde kuzgunlar dokuz kez surulere saldırdılar, kurban olarak seçılenler ıse zaten çok zayıf ve olmek uzere olan ku zulardı, ayrıca leş yıyıcı olan bu kuşlar daha çok olu doğmuş olan ya da doğ duktan hemen sonra olen kuzuları tercıh edıyorlar Kargalar ıse özellıkle ılkbaharda mıdıllılerın ve koyunların sırtından kış tuylerını dıdıkleyıp bunları kendı yuvalarının yapımında kullanırlar ya da bıt ve kenelerı temızlerler, ama bu davranış çoğu zaman ne olduğunu anlamayanlar tarafından saldırı olarak değerlendırılır Aslında bu akıllı hayvanlarla ılgılı asılsız pek çok hıkâye anlatılır Hemen hemen tum kulturlerın batıl ınançları ve efsanelerınde kargalar, kötülüğün habercisl olarak gorulmuş, uğursuzluk sembolu halıne gelmışlerdır Geçen yuzyılda bıle hayvanseverler kargalara karşı yapılan saldırılara dıkkat çekmışlerdı, ornek olarak ekın kargalarının mukemmel bir fare avcısı oldukları halde çıttçılerın onlara her yıl duzenlenen "karga vurma şenlıklerfyle teşekkur etmesı gosterılebılır "Karga vurma şenlıklerfyle teşekkur etmesı gosterılebılır On yıl once karga, saksağan ve göknar kargası koruma altında alındı Bu karara başından berı karşı olan avcı lar, karga yuvalarını sayarak elde ettıklerı bılgılerle bu kuşların sayısına anormal derecede bır artış olduğunu ıddıa edıyor ve avlanma yasağının kaldırılmasını ıstıyorlar Ama bılım adamlarının yaptığı olçumlerle avcıların sayımı arasında ıkı veya uç kat bır fark soz konusu, çunku karga yuvaları çoğunlukla er tesı seneye de sağlam kalabılıyor, ayrıca saksağanlar ılkbaharda bırkaç yuva bırden yapıyorlar Her şeye rağmen avcılar bu ınatçı tutumlarıyla son yıllarda Almanya'nın bazı bolgelerınde ozel ruh 5475