Katalog

EDİTÖRE M E K T U P T A R T I Ş M A Yuksek öğretim * Tukseköğretım kurumları ve ozellıkle bazı klasık devlet unıversıtelerı, gunumuzdekı gelışmış ulkelerın aynı kurumları ıle karşıTaştırıldığında, eğıtım, öğretim ve araştırmaya yonelık hızmetler bakımından duşuk duzeylerde olduğu görulur Bunun en onemlı nedenı verılen bu hızmetlerın kalıtesl yönunden ıncelenmesı ve denetlenmesının hıçbır zaman yeterlı duzeyde yapılmamış olmasıdır Boylesı bır denetım ışlevı ne kurum ıçınde (otokontrol) ve ne de kurum dışında devletın ılgılı organları, mutevellı heyetlerı veya tum unıversıtelerın mıllı mutevellı heyetı dıye nıteleyebıleceğımız Yuksek öğretim Kurulu tarafından gereğı gıbı yerıne getırllememıştır Tum dunyada Ingılızce deyımıyle Academıc Assessment yuksek öğretim kurumları ve unıversıtelerde ışletılır ve en etkılı denetım ıçın kurallar yenılenır ve metodlar yerleştırılırken, ulkemızde bu konunun lafını etmek dahi önemli tepkllere neden olmaktadır Işın en duşundurucu tarafı, yıllar boyu "akademık ozerklık" kavramı, azımsanmayacak sayıda oğretım uyesı tarafından"dokunulmazlık" olarak nıtelendırılıp bu yönde sıyası arenada ve kamuoyunda oldukça yoğun uğraşılar verılmış ve halen de verılmektedır Buyuk bır çoğunluğu devlet tarafından desteklenen bu kurumlarda hesap verme dıye bır kavram kesınlıkle yerleştırllememış, dolayısıyla hıçbır zaman akademık değerlendırme ve denetım yapılamamış ve değışık kurumlar arasında hızmet verme ve uretme bakımından bir yarışma ortamı yaratılamamıştır Her sektorde olduğu gıbı, hızmetı satan ve hızmetı satın alan arasında, gunumuzde kuralları her alanda yerleştırılmış ve gelışmış ulkelerın yuksek oğretım kurullarında da tam anlamıyla uygulanan ve bılımsel gelışmelere paralel olarak gelıştırılen dınamık kalıte olçum ve denetım yontemlerı mevcuttur ve hıçbir ödün venlmeden uygulanmaktadır Ulkemızde, gunumuze kadar bazı yuksek öğretim kurullarımızda buyuk bır kısım oğretım uyesı yetkı kullanmış, hatta daha fazla yetkı ıstemış ve fakat her defasında sorumluluktan uzak durmuş ve ya dıkkatle kaçınmıştır Bu kurumlar, çoğunlukla planlı projelı çalışma duzenıne geçememış ve hatta bundan kaçınmayı yeğlemışlerdır Yuksek Öğretim Kurumlarında bu sorumluluğun önemı, sorumluluk taşıyanların yanında, ulkenın yonetımını yuklen mış sıyası ıktıdarlar tarafından da yeterınce anlaşılmamış veya gozardı edılrnış tır Geleceğın oğretım uyelerını yetıştırmek uzere yurtdışında doktora eğıtımı yaptırılmasına yonelık kadrolar sıyası çıkarlar ıçcın kullanılmış ve hıç de arzu edılmeyen bır kısırdongu oluşturulmuştur Oış ulkelerde hıçbır saygınlığı olmayan yuksek öğretim kurumlarında eğıtımı devam ettırebılecek on bılgıden noksan ve yabancı dıl bılmeyen pek çok kımse bu şekılde gönderılmış ve devlet buyuk ekonomık zararlara uğratılmıştır Bu uygulamalar ıçın anayasa gereğı Yuksek Oğretım Kurulu yetkılı kılınmış ken bundan oncekı sıyası ıktıdar tarafından kendı sıyası çıkarları ıçın son derece hatalı kullanılmıştır Bu şekılde dış ulkelere gonderılen sozde geleceğın oğretım uyelerı olabılecek bazı kımselerın laık, demokratık cumhurıyet aleyhıne orgutlenmelerı ışın çok daha da acı bır yonunu oluşturmaktadır Akademık yukseltllmelere esas R kurumlarımızda durum Kazım Türker teşkıl eden eğltım, araştırma sureçlerı ve aşamaları, ozellıkle ıhracat dıye nıteledığım uluslararası yayın faalıyetlerı ve bunların dunyadakı yankıları dıkkatle ızlenıp kışı, kurum, dısıplın ve ulke duzeyınde dunyadakı bılımsel yerımızın nerede ol duğu tespıt edılmemış ve kendı ıçımizde dünyaya kapalı bır duzenı surduregelmı şızdır Başta TUBİTAK olmak uzere bazı bılımadamlarımız tarafından bılımsel aktıvı temızı ve dunyadakı yerımızı gosteren yayınların hemen hepsfdış kaynaklardan alınma olup kendı unıveraıtelerımizın evrensel bılımsel olçutler dahılınde hemen her yıl yapmaları zorunlu olan ak*tıvıte değerlendırmelerı her nedense bır turlu standardıze edılememış veya edılme yonunde atılmış adımlar durdurulmaya çalışılmıştır Bılımın evrensellığinı, dışa açılmanın onemını kavrayamamış, fakat gunumuz de çok daha akademık pozısyon elde etmış kımselerle ve prefabrık oylarla unı versitelerde ve yuksek öğretim kurumlarında ıdarı görev sahıbı olmuşların gerçek bılımsel araştırma ve eğıtım öğretıme yonelık yenı organızasyonlar ve uygulamalar karşısında endışelenmelerını doğal olarak karşılamak gerekır Ancak bu kımseler tarihımızde akademık gelışmelere ınanılmaz olçutlerde zarar vermışlerdır Dört defa kurulan ve fakat ılkesızlık, plan ve projesızlık ve dogma tık baskılar sonucu en sonunda yozjaştırılan darulfununden sonra kurulan ünıversıtelerımız de zaman aşamasında bu duşuncede olan kımselerın baskısına uğra mıştır ve uğramaya devam etmektedır Bugun unıversıtelerı mızdekı bazı reformıst duzenlemelerın yerleştırılmesıne yonelık yuksek oğretım kurulunca yapılması planlanan gırışımlere karşı çıkan veya kendılerıne gore çare arayanlar "çoğulcu, demokratık unıversı te" sloganları ile kamuoyu ve sıyasıler nezdınde haklı olabılme gayretı ıçınde dırler Bunlardan bazılarının gerçek ve unıversal anlamda bılımsel erklerı daıma tartışılabılır nıtelıktedır üksek öğretim kurumlanmızın silkelenme ve kendine gelme sürecine girmiş olduğunu söyleyebiliriz. •: laomaktadırlar. . Aslında bılımsel yayınlar Turkçe mı yoksa yabancı dılde mi olsun veya yurtıçınde mı yoksa yurtdışında mı yayımlansın tartış1 maları unıversıtemızde çok daha eskılere dayanır Nıtekım geçmışte yurtdışı yayınlarının hıçbır değer ıfade edemeyeceğı ama kendı dılımızdekı bılımsel yayınların çok daha geçerlı olabıleceğını ıddıa eden unıversıte hocalarının uğraşıları belleklerımızde tum tazelığını korumaktadır ve hatta bu ıddıa sahıplerının uzun yıllar sıyası ıktıdarlarda en yuksek duzeydekı mevkılerde söz sahıbı oldukları da bılınmektedır Turkıye'de Ortadoğu Teknık ve Hacettepe unıversıtelerı ıle TUBlTAK'ın kurulması ve kurulma gerekçelerı Türkiye yuksek öğretim kurumları ıçın son derece uyarıcı olmuştur Bu akademık kurumlarda bılımsel araştırmalar ve eğıtımde dunya ıle kompetısyona gırmer.ın önemı yenıden fılızlenmeye başlamış ve ulke duzeyınde yaygınlaşmıştır Bu kurumlarda gorev alan yönetıcıler, bılımsel araştırmaların ve bunlara yapılan yatırımların ekonomık gelışmenın önemli bır krıterı olduğunu ve ulkelerın kalkınmışlığında artık kışı başına duşen gayrı safı millı hasıladan once ulkelerın bılım ve teknolojıye yaptıklan yatırımın onem ve öncelığını anlatmaya ve bu bılınci yaymaya başlamışlardır Azınlıkta olmakla beraber, klasık ünıversıtelerımızde de bılımın ve bılımsel araştırmaların onemını her zaman ılerı suren ve savaşan bıllm adamlarımız daıma azınlıkta kalmışlar ve fakat hıçbır zaman yılmamışlardır "64 yaşında yazokuluna gittim" Nerıman Bırcıl < S Yetişmiş insan gücü Unıversıteler eğıtım, öğretim ve araştırma yapan kurumlardır Bılım ve teknolojıde gelışme, ılerleme ve uygarlık duzeyının yukselmesıyle ınsanların daha mutlu ve sağhklı yaşamalarını temln etmede en önemli faktor yetişmiş ınsan gucudür Bunu temınde de unıversıteler bırıncı derecede sorumludurlar Bılımin gelışmesıne paralel olarak bu sorumluluklarını en lyi şekilde gerçekleştırmelerı daıma yenılenme ve verdıklerı hızmetın kalıtesını dınamık olarak kontrol etmekle olasıdır Dunyada ulkeler arasındakı globalleşme hareketlerı ve uygulamaları, yuksek öğretımde de standart ve her ulkenın kabul edebıleceğı ve dınamık olarak gelışen bır eğıtım ve öğretımı, yuksek oğretım ku rumlarında zorunlu hale getırmış ve bu kurumlarda guvenırhk (akredıtas yon) ışlevlerının onemını daha da arttırmıştır Avrupa Konseyı'nın çok eskı bır uyesı olmamıza karşın, bu organızasyonun tum Avrupa ulkelerınde uyguladığı ve devamlı olarak gelıştırdığı akredıtasyon mekanızmasını bızım yuksek oğretım ku rumlarımız çoğunluğu kabul etmemışlerdır Turkıye'de Ortadoğu Teknık Unıversıte, Muhendıslık Fakultesı bu bakımdan buyuk bır onderlık gorevını başarıyla başlatmıştır Bugun Bılkent ve Koç Unıversıtesı gıbı ozel unıversıteler akredıtasyon ve kalıte değerlendırme sıstemlerını tam anlamıyla yerleştırmış ve her gun daha da gelıştırmektedırler ızlere 64 yaşımda Hazıran ayında katıldığım Astronomı yazokulunu anlatmak ıstıyorum Tabıı önce bana bılım merakını veren yazılarınız ve Bılım Teknık Dergısı'ne teşekkur etmek ıstıyorum Hazıran ayında Bornova Kurudao Rasathanesı'nde bırer haftalık donemlerde Guneş ve Gunes sıstemı, Gökadalar, yıldız evrımı, kozmolojı, felsefe derslerı verılen ve gecelerı de gozlem yapılan yazokulu duzenlenmıştı Üç torun ve bır yığın ağrı sızı ıle 64 yaşında bır buyukannenın astronomı öğrenmek neyıne dıye duşunmeyın sakın Bır hafta gunduz ders, gece gözlemle geçen surede yenı bırşeyler oğrenme bana rahatsızlıklarımı unutturdu llaçlarımı bıle almadım Orada dar butçelerıne karşı buyuk bır özverı ıle çalışan hocalar ve öğrencıler bana Turkıye'de son gunlerde yaşanan tum olumsuzluklara karşın lyı ve guzel bır dunya olabıleceğını gösterdı Ataturk'un "Istıkbal Goklerdedır" sozunun anlamını orada daha lyı anladım öğretim uyelerı Serdar Evren, Günay Taş, Renan Pekunlu, Zeynel Tunca, ömer Değırmencı, Cafer Ibanoğlu ve.pırıl pırıl öğrencıler bıze çızımlerle, dıalarla uzayın sonsuz boşluğundakı gezegenlerı, yıldızları anlatırken laık bır cumhurıyet çocuğu olarak Ataturk'un bıze bu ortamı sağlamasına bın kez sevındım Anneler, babalar sızlere seslenıyo rum Şımdı yaz geldı Çocuklarınızı sadece spor yazokullarına değıl bılım yazokullarına da gonderın Yobaz duşunceyı çağdaş bılgı ıle onleyelım Sızlere çalışmalarınızda başarılar dıler, yuklendığınız mısyonun kesıntıye uğramadan devamını dılerım, çocuklarımız ve torunlarımız ıçın . Reformcu kisvesi altındakiler 198O'lı yıllardan sonra akademık kurumlarımızda bır canlanma surecı başla mıştır Bugun kamuoyunda daıma tartışılan YÖK Yasası ve uygulamaları belırlı bır grubun goruş spektrumu ıçınde ele alınmış ve toplumda unıversıtelere yapılmış en buyuk darbe olarak nıtelendırıl mıştır Bugun bu karşıt göruşler o kadar ılerı gıtmıştır kı yapılan bazı uygulamalar ve yapılması duşunulen bazı değışıklıkler nerede ıse bır kısım medyada bır ıhanetı vatanıye dıye nıtelendırılmeye çalışılmıştır Bunun en belırgın kanıtı uluslararası yayınlara onem verılmesıne yonelık du zenlemelerın, maalesef bazı öğretim uyelerı tarafından 'kapıtulasyonlara do nu§' dıye nıtelendırılmesıdır Bılımsel ıletışımde pek çok ılerı Batı ulkelerınınkı gıbı evrensel nıtelıkte olmayan Turkçemızden bahsedıldığınde bunu dılımızı aşağılama gıbı nıteleyenlerın esas amaçları uluslararası denetımden kaçarak akademık aşamaları kolaylıkla elde etme ısteklerıdır Yoksa bu gıbı kımseler gayet lyı bılırler kı bır Fransız, bır Alman ve bır Japon bı lımadamı da ozellıkle 2 Dunya Savaşı'ndan sonra bılımsel sonuçlarını ozellıkle fen bılımlerı alanında daıma Ingılızce yayımlamak ısterler Hatta son 3040 yıldan berıdır bu ulkelerın gayet yerleşmış saygın bılımsel dergılerı kendı dıllerıyle değıl, tamamen Ingılızce olarak yayım 5434