Katalog

BİLİM VE TOPLUM PSİ KlYATRİ NergisTarlası: Narsisizm üzerine Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları'ndan okumalar Yankı Yazgan Adam sayılmak isterim ben de... "Ah, n olur benı çok sev, bana çok değer verdığını göster, benden başka hıç kımseyı benım kadar sevmeyeceğını soyle bana " Hayatınızda kaç kere ıçınızden boyle demek geldı dıye sormayacağım Sayabıleceğınız mıktarda ıse, zaten durum vahım demektır "Ama lyı soylememış mıyım?" Ya da "sankı hıç yokmuşum gıbı, suratıma bıle bakmadı, ben de suratının ortasına bı tane kodum " Boyle konuşmak kaç kere gelıyor ıçınızden? Haftada, ayda kaç kere? Bunları çok ya da az söylemek bır vahımlık ışaretı mı? Pekı bu"narsısıstık söylenmelerı" nıye aktarıyorum burada? Bıraz çağrışımlarla devam edelım Narsisizm terımıne kaynaklık eden Narkıssos soylencesıyle anılan nergis çıçeğı... "Sarı gobeğını beyaz yaprakların kucakladığı" bu çıçeklerın goz alabıldığıne uzandığı bahçelerıyle Izmır Mordoğan'ı hatırlıyorum Aynı nergıslere Konak Meydanı ndakı ya da Karşıyaka ıskelesının karşısındakı çıçekçılerın sepetlerınde kayısı çıçeklennın keskın kokularıyla yarışırken rastlardık Nergis dıye bır ıkı kızı Izmır'de tanıdım Erkek Nergıs"ı tanımak ıçın ıse Freud'un aracılığını bekledım Freud narsısızm'den normal ruhsal gelışımde rol oynayan ve çeşıtlı ruhsal bozukluklarda değışıklıklere uğrayan bır olgu olarak soz etmıştı Narsısızm'ın özturkçesı Nergısçılık olabılır mı? Kafamdakı Mordoğan, Nergis bahçesı çağrışımları daha anlaşılır olurdu Ya Izmır bağlantısı? O da tumuyle yersız değıl, Ege Psıkıyatrı Sureklı Yayınları adıyla yayımlanan derleme dergısının bır sayısı tumuy le Narsısızm'e ayrılmış Freud'un ızleyıcılerının tartışageldığı bu kavram hakkında oğrenmek ıstedığıntz hemen her şeyın ozetlendığı bu sayıda neler var? karnımız aç ve lyı bır yemekle açlık dürtunuzu doyurdunuz1 Burada narsısıstık yananlamdakı doyum ıse, sadece ye mek değıl ozene bezene hazırlanmış lyı bır yemekle doyurulmaya layık gorulme mız Venlen değerın hazırlanan meze sayısı ıle olçulmesı ve mıde fesadı sebebı olması ıse ayrı bır mesele Ancak o da ne, bızım soframızdakı tabakçanaklar fılancalar geldığınde çıkardıkları 48 parçalık yemek takımının yanında kâğıt tabak sayılır dıye dertlenmek de bızım narsısıstık ıncınmemız olacak Beğenılmek ve "en olmak" arzusunun sonu ya da patolojık durumlarla sınırı uzenne gerek Odağ'ın yazısında, gerekse dergının dığer yazılarında yeterınce durulu yor Dört bir yanımız narsizm mi? Popüler televlzyon serısı The XFıles'da aktöıier Oıllıan Anderson ve Davıd Duchovny tarafından bılım ötesı sıriar araştınlryor. dı değıl" dıyor Araştırmalar ınsanların ço ğunun bılım bılgılerını TV'den aldıklarını gostermıştır Bu ortamda gerçek bılım, eleştırel duşunce ımaj sorunları yaşamaya devam edıyor Kurtz sorunun duşunulduğunden daha kıtlesel ve karmaşık olduğunu belırtıyor Doğaustu ıddıaların artışından da daha huzursuz edıcı olan şey, bunlara ınananların toplumsal ıstatıstık bılgısındekı değışımdır Bılımdışı ınançlara ılgı lyı eğıtılmış ve daha yuksek gelır duzeyındekı ınsanlar arasına daha derınden sızar olmuştur Boyle bır ızleyıcı kıtlesı ıse reklamcılar ıçın çekıcı olan kıtledır Boylece, bu "fesat teorılerını" kullanıma hazır gelırı olan ınsanlar arasında pazarlayabılırler Yenı pazar olanağı kıtle medyasında sahte bılımın yaygınlaşacağı kanısını verıyor Medya şırketlerı bırleşmeye devam ederken daha fazla satış olanağı olan urunler hazırlama baskısı artmıştır Butun buyuk yayın ağları buyuk şırketlerındır ABC Dısney/Capıtal Cıtıes'ın, CBS Wes tınghouse'ın, NBC General Electrıc'ındır Kablolu yayın devlerı TımeWarner ve Turner Broadcastıng System guçlerını bırleştırmışlerdır John Hopkıns Unıversıty'de bır medya uzmanı olan Mark Krispln Mıller "Rupert Murdoch'u ele alın O servetını gazetelen başka şeylenn yanı sıra sahte bılım, batıl ınançlar, yıldız fallan, mucıze ve ganplık öykulen ıle yozlaştırarak buyuttu Murdoch televızyona geçtığınde Fox Network'ü 1986 yılında kurdu aynı formulu kullandı" dıyor CSICOP, sahte bılıme karşı tedbırler hazırlıyor Geçen yıl Councıl for Medıa Integrıty'yı (Medya Butunluğu Konseyı) kurdu Bu konsey bılım ve akademı dunyasından uyelere sahıp (Scıentıfıc Medyanın Rolü Amerıcan'ın baş edıtöru de bu konseyde yer alıyor) Bu konsey sorumsuz öykulere ABD'de bılım ötesı strları araştıran ıkı hızla yanıt verecek Araştırmacılar bılımı federal ajanla ılgılı gozde bır TV gösterısı daha pozıtıf bır şekılde sunan televızyon olan The XFıles medyanın bılımdışı programları yapılmasını ıstıyorlar Nobel ınançların yayılmasındakı rolu konusun odullu Leon Lederman bır bılım serısı dakı tartışmaları gelıştırdı Fox Netyapılması ıçın çalışıyor Carl Sagan kuşwork'te yayınlanan program uzaydan geduşunmenın len yaratıklar, buyuculer, onceden bılme, kucuçamaşırlarını bılım ötesı ıddıaların kırlı ortaya çıkaracağını telekınezı ve populer kulturun dığer uy gosteren kurgu olmayan bır bılım serısı durmalan uzerınde duruyordu gelıştırılmesını ıstemıştır Bılımdışı ınançların yukselışı ve manBu çabalar soylu çabalar, ama kısa tıksal, eleştırıcı duşunmenın ınışe geç surede sonuç veremez Bılımsel kuşkucu mesı konusunda şıkâyetlerı olanlar The gösterılere kıtle ılgısı olacağını duşunmek XFıles'ın bazıları kendısını belgesel ola zor Meydana geldığı ılerı surulen doğa rak sunan yenı bır dızı programın bır parustu olaylara bılımsel olarak uygun çası olduğuna dıkkat çekıyorlar Fox'ta çozumler getıren Isaac Asimov'un gösterılen Alıen Autopsy de sozumona Probe serısı 1988 yılında bırkaç bolum1947'de kaza yapıp Rosvvell'e ınen bır den sonra devam edemedı Yayın uzaylının parçalarının ıncelenışı gösterıl yönetıcılerı Lederman'a sıcak davrandı NBC ınsanların yeryuzunde dınozormadılar larla bırlıkte yaşamış olduğunu ılerı suren Sorunun ozu şu Insanlar huzur ararThe Mystenous Ongıns of Man'\ gösterken veya karmaşık dunyaya bır anlam dı Bu programlar, sorgulanabılecek kavermeye çalışırken ınanca gereksınım nıtlara dayanmanın yanı sıra, kötu amaçduyuyorlar Ama daha eleştırıcı bır dınlıdır, hukumetlerın ve başlıca bılım adamleyıcı kıtlesı umudu sonmuş değıl Araşlarının bılgıyı gızledıklerını ılerı surmekte tırmalar bır sahte bılım programı öndırler cesınde anlatılanların eğlence amaçlı ol"Scıence in the Age of (Mis)informaduğunun, gerçek olmadığının söylention (Yanlış) Bılgı Çağında Bılım" adlı mesının ızleyıcılerln kavrayışını et kongreyı duzenlemış olan "Commıttee for the Scıentıfıc Investıgastıon of Claıms kıledığını, ızledıklerı şeyı daha farklı ızledıklerını gostermıştır Temel sorun of the Paranormal" (CSICOP Bılımdışı eleştırel duşunmenın etkın şekılde öğIddıaların Bılımsel Araştırması Komıtesı) retılmesıdır Başkanı Paul Kurtz "Insanlar bılımı esas olarak medya kanalıyla öğrenıyorlar Okulda oğrenmelen gerekır, fakat zonınlu Kaynak: ScientKic American /Ocak 97 Türkçe özet: Nezihe Bahar Femınıst bıltmın önde gelen ısımlerınden tarıhçı ve bılım felsefecısı Evelyn Fox Keller (MIT) cınsıyetın geleneksel ıdeolojılerının cınsıyet verılmış metaforlar kanalıyla bılıme nasıl gırdığını ıncelemektedır Keller, Batı duşuncesınde rasyonel du şunmenın erkeksı bır özellık, sezgının ıse ka,dınsı bır ozellık olarak gorulduğune dıkkat çekıyor ve kadınsı olarak etıketlenen özellıklere genellıkle daha az değer verıldığını belırtıyor Keller ve dığerlerı DNA'ya "temel molekul" denmesı uzerınde duşunmuşler Keller bu termınolojının bılımın problemlerı neden sonuç doğrusu ıçınde çerçeveleme eğılımını gosterdı ğını, erkeksı bır ozellık olarak gorulen kontrole kadınsı bır ozellık olarak gorulen etkıleşıme gore daha yuksek bır rol verıl dığını belırtıyor Ama bılım adamları DNA'nın genetık bılgıyı ıfade eden kar maşık sıstemın yalnızca bır parçası olduğunu takdir edıyorlar Femınıst bılımcıler uremede spermın aktıf taraf olduğu şeklındekı anlatımı da yanlış buluyor, yumurta ve spermın surece eşıt şekılde katıldıklarını belırtıyorlar Femınıstler bılımsel araştırmalarda kont rol eden yön arama mantığına ıtıraz edıyor, genetık araştırmalarda da hastalıkların (orneğın kanserın) kontrol edicı yanını araştırmanın, çevresel faktörlerın ınce lenmemesı gıbı bır tutum olduğuna dıkkat çekıyorlar Femınıst bılımcıler bılımın kadınlara yer verecek şekılde değışmesını, örneğın nıcelıksel yöntemler yerıne nıtelıksel yontemlerın vurgulanmasını ıstıyorlar Dört bir yanımız narsisizm Narsısıstık problemlerın ılgı çekıcı bu lunmasının nedenlerınden bırısı gundelık hayatta her an gözlenebılen davranışların altta yatan başlıca nedenı olması Yı ne Odağ'ın yazısındakı bır örnekten aktarayım önde ge len bır unıversıteye çağrılan bır bılım adamı konuşmasını bıtırıp tartışma bolumune geçıldığınde herkes adeta konuşulanlarla hıç ılgılenmezlermışcesıne kendılerını övmeye başlarlar "En buyuk bızız" dıye özetlenebılecek bu tepkıler "karşı tarafın ne dediğıni dınletmeyecek ve soylene nenlerı değersızleştırecek" dereceye ulaştığında "ortada" narsısıstık bır sorun var demektir Şlmdı ne var bunda demeyın, narsısıstık sorunlarla kuşatılmışız da 1haberımız yokmuş "Kendısını bulunmaz Hınt Kumaşı sanma" ya da "bumundan kıl aldırmama" deyımlerı boşa çıkmamış Narsisizm salgını Engın Gençtan Ege Pslkiyatrı'dekı yazısında narsısızmın yaygınlığına bırey sel duş kırıklıklarının otesınde bır açıklama getırıyor "Gunumuz ınsanının ken dını tanımakta bu denlı zorlandığı bır dunyada varoluşunu sururebılmek ıçın seçmek zorunda kaldığı bır yol " Geçtan'a gore kendı Iç dunyalarında yaşadıklannı dış dunyayla etkıleşıyormuş gıbı yaşayanların kılıtlenmışlıklerı gunumuzdekı "narsısıszm salgınının" bır gostergesı Ustelık bu salgının kaçınıl maz sonucu olan depresyonların "aslında dunyasını yıtırmış olmaktan kaynaklandığı" gozden kaçarsa, depresyon tedavısı bır "hafıfletme"den (ya da ortbas etme) oteye geçmeyecek Notlar Ege Psikiyatri Sureklı Yayınları derglsınin Narslsızme ayrılmış Sonbahar 1996 sayısının dığer yazılannda konu hakkındakı bılgi ve pratıklerıyle bılınen yazarlar var I Doğaner A Egrılmez A Tangör A Dılsız A Çevık B Ceyhun B Saydam T Parman S Tura ve edltor Ahmet Çelikkol Sonrakı sayılurda Şı/i)(renı ve Konsullasyon Lıyezon Psıkıyatrısı ele alınmış Yıllık abone ücreti bır mılyon TL Yazışma adresı Cumhurlyet Bul 181/1 Alsancak Izmır Fax (0232) 421 94 94 Benım e posta adreslm Ise yankıyazganOturk net Kırılıp küsenler Dergının en ılgı çekıcı yazılarından bırınde Celal Odağ narsısızmın normal ruhsal gelışımde de saptanabılen belırtılerını narsısıtık yaralanma, narsısıstık duyarlılık, kırılma, gocunma, alınma, kusme, darılma dıye sıralıyor Odağ'ın anlatımıyla, beslenme, haz alma, elde olanı vermeme gıbı durtusel ıstemlerın bıldırılmesı bır engelle karşılaşmazken, "ben adam yerıne konulmak ıstıyorum, saygı ıstıyorum, bana değeıiı bır kımse gıbı davranılsın ıstıyorum" cümlelerı pek ışıtılmez Ama "benı adam yerıne koymadı" sozu ezıklığın ve slndırılmışhğın tepklsı olarak dıle gelır Durtulerın doyurulmasının sağladığı doyum halının onemı klasık psıkanalıtık kuramda vurgulanır, ancak Odağ durtu doyumunun bır de yan anlamı olduğunu belırtır Dıyelım kı, sıze yemeğe geldık, 5289